گزارش جنجالی بلومبرگ از نحوه نفوذ پسر علی شمخانی به نظام بانکی بین‌المللی

 علی شمخانی و فرزندش حسین شمخانی - آرشیوصدای آمریکا: خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی می‌نویسد حسین شمخانی، پسر علی شمخانی از مقامات نزدیک به علی خامنه‌ای، از برنامه‌های شهروندی از طریق سرمایه‌گذاری در دومینیکا و همچنین از یک شرکت لابی در شهر واشنگتن برای اهداف دور زدن تحریم‌ها و بهره‌گیری از سودهای کلان اقتصادی، از جمله خرید املاک در خارج از ایران، استفاده کرده است.

طبق این گزارش که دوشنبه ۱۰ دی منتشر شده، حسین شمخانی از طریق شهروندی دومینیکا به نظام بانکی بین‌المللی دسترسی پیدا کرد و از طریق کانال‌هایی که در امارات متحده عربی و واشنگتن ایجاد کرد، دسترسی خود را به نظام بانکی بین‌المللی حفظ کرد.

کشور کوچک دومینیکا در دریای کارائیب، به خارجی‌ها در ازای پرداخت مبالغ قابل‌توجه گذرنامه داده است. این اقدام، میلیاردها دلار به اقتصاد دومینیکا وارد کرده و به افرادی که تابعیت اصلی آن‌ها ممکن است برای‌شان مشکل‌ساز باشد، به آسانی تابعیت دومی داده است.

در میان مشتریان مایل به شرکت در این برنامه که هزینه‌های شش‌رقمی دارد، گروهی از ایرانیان نیز حضور داشتند؛ از جمله حسین شمخانی که به نوشته بلومبرگ رهبری تجارت‌هایی با اهمیت استراتژیک در زمینه نفت و تسلیحات برای جمهوری اسلامی و مسکو انجام می‌دهد.

بر اساس اطلاعات افرادی که به طور مستقیم با فعالیت‌های او آشنا هستند، شمخانی همچنین هدایت یک صندوق سرمایه‌گذاری را برعهده دارد که در مراکز مالی جهانی فعالیت می‌کند.

گرفتن تابعیت دومینیکا از سوی شمخانی و تیم او یکی از گام‌هایی بود که به این گروه از ایرانیان امکان داد مورد پذیرش گسترده‌ بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ نفتی غربی شوند.

حسین شمخانی، که پدر او مشاور ارشد علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی است، تلاش زیادی کرده است تا منافع تجاری خود را محرمانه نگه دارد.

این گزارش بلومبرگ که صدای آمریکا خلاصه‌ای از آن را منتشر کرده است، بر اساس مصاحبه با بیش از چهل نفر از افراد آشنا با شبکه شمخانی و نتیجه یک تحقیق یک‌ساله تهیه شده، نشان می‌دهد چگونه او توانست شرکت‌های خود را در ساختار نظام مالی غربی بگنجاند.

نهادهای اصلی در شبکه حسین شمخانی مسئول تحویل تسلیحات ایرانی به روسیه بوده‌اند. شبکه حسین شمخانی از شهرهایی چون لندن، ژنو، دبی و سنگاپور فعالیت کرده و روابطی با برخی از بزرگ‌ترین نام‌های دنیای مالی ایجاد کرده است.

وکیل شمخانی، که همواره گزارش‌های بلومبرگ درباره فعالیت‌های تجاری او را رد کرده است، به پرسش‌های مطرح‌شده در این گزارش نیز پاسخی نداده است.

همراه با شمخانی، ایرانیانی که گذرنامه دومینیکا دریافت کردند یک ناخدای کشتی به نام علیرضا درخشان، ملقب به «کاپیتان دی» است که با شرکت تجاری میلاوس گروپ همکاری دارد؛ همچنین مهدیار زارع مجتهدی، مدیر ارشد صندوق سرمایه‌گذاری اوشن لئونید؛ و حسین قربانی‌زاده، همکار ارشد در «گروه گلدن نست» از افراد دیگر هستند که به شمخانی در ایجاد روابط بانکی جهانی کمک کردند.

در ژوئیه ۲۰۲۳، بریتانیا سفر بدون ویزا برای دارندگان گذرنامه دومینیکا را لغو کرد، که زنگ خطر را برای صنعت اخذ شهروندی از طریق سرمایه‌گذاری در این کشور کارائیب به صدا درآورد. در همین حال، پارلمان اروپا درباره توقف چنین برنامه‌هایی به دلیل کلاهبرداری و نظارت ناکافی بحث و گفت‌و‌گو کرد.

سوفی اینت ولد، عضو باسابقه پارلمان اروپا از هلند، گفت «این برنامه باید ممنوع شود،» چرا که «این یک فرش قرمز به سمت اروپا است.»

برنامه دومینیکا به عنوان سکویی برای شمخانی و همکارانش عمل کرد تا «گروه ادمیرال» را به یک امپراتوری تجاری چند میلیارد دلاری تبدیل کنند که ده‌ها شرکت را در بر می‌گیرد.

گروه ادمیرال (به معنای دریاسالار) به شرکتی تجاری اشاره دارد که حسین شمخانی و برادرش حسن تأسیس کردند. طبق این گزارش این نام به افتخار عنوان نظامی پدر آن‌ها انتخاب شده است؛ چرا که او به‌عنوان فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و بعدها یکی از مقامات بلندپایه حکومت ایران فعالیت کرده است.

بر اساس داده‌هایی که «پروژه پاسخگویی دولت» منتشر کرده است، علیرضا درخشان در سال ۲۰۰۹ تابعیت دومینیکا را به دست آورد. پروژه پاسخگویی دولت یک سازمان غیرانتفاعی است که با هدف افشای فساد، حمایت از افشاگران و ارتقای شفافیت و پاسخگویی در نهادهای دولتی و خصوصی فعالیت می‌کند.

نام او همچنین در یک ثبت تجاری در ترکیه به عنوان شهروند دومینیکا دیده می‌شود. در بریتانیا، اسناد شرکت‌ها نشان می‌دهند زارع مجتهدی، و قربانی‌زاده نیز به عنوان شهروندان دومینیکا ثبت شده‌اند. در تمامی این موارد، هیچ اشاره‌ای به نام ایران در اسناد نشده است.

طبق این گزارش، بر اساس پایگاه داده‌ای از املاک و مستغلات دبی که توسط یک سازمان تحقیقاتی غیرانتفاعی مستقر در واشنگتن جمع‌آوری شده است دست‌کم دو ویلا در جمیرا در دبی که به عنوان «جزیره میلیاردرها» شناخته می‌شود، از سوی اعضای شبکه شمخانی خریداری شده است.

بلومبرگ می‌گوید در مذاکرات خصوصی با همتایان آمریکایی، برخی از مقامات اماراتی، از جمله یوسف العتیبه فرستاده تأثیرگذار امارات در واشنگتن، مخالفت خود را با تحریم‌هایی که شمخانی را هدف قرار می‌دهند بیان کرده‌اند.

طبق این گزارش، علاوه بر این برخی از مقامات دولت جو بایدن به صورت خصوصی پذیرفته‌اند که پایین نگه‌داشتن قیمت نفت و جلوگیری از جنگ تجاری با چین نسبت به برخورد با افراد برجسته بازار نفت ایران، مانند شمخانی، در اولویت بوده است.

این گزارش، همچنین یک شرکت لابی‌گری مستقر در واشنگتن‌ به نام کورویس را به عنوان یکی از بازیگران اصلی در کمپین نفوذ حسین شمخانی برای حفاظت از منافع تجاری‌اش معرفی می‌کند.

بلومبرگ می‌گوید کورویس با ارائه مشاوره راهبردی و تسهیل مذاکرات با مقامات آمریکایی، نقش مهمی در تلاش‌های شمخانی ایفا کرده است. انتشار نام این شرکت در میان ناظران آمریکایی امور ایران باعث واکنش‌های بسیاری شده است.

بلومبرگ می‌نویسد شرکت کورویس ارتباط خود با فعالیت‌های شمخانی را تحت قانون «ثبت نمایندگان خارجی» در آمریکا اعلام نکرده است، که این موضوع نگرانی‌هایی را در ایالات متحده درباره نحوه استفاده افراد بانفوذ از شرکت‌های لابی‌گری برای مخفی کردن نفوذ و دور زدن نظارت‌های قانونی ایجاد کرده است.