سقوط ریال ایران و تقویت لیره سوریه؛ حذف دلار نیما رکوردهای بازار آزاد تهران را جابجا کرد

یورونیوز: در حالی که هر دلار آمریکا برای دومین روز متوالی در مقابل بیش از ۷۵۰ هزار ریالِ ایران مبادله شد، هر لیره (پوند) سوریه طی یک هفته‌ای که از سقوط رژیم بشار اسد می‌گذرد، در حال تقویت است.

شنبه هفته پیش و یک روز پیش از سقوط رژیم بشار اسد، هر دلار آمریکا در بازار آزاد تهران ۷۱ هزار و ۵۶۰ تومان (۷۱۵۶۰۰ ریال) فروخته می‌شد، این نرخ طی دو روز گذشته با ثبت رکورد تاریخی تازه‌ای تا ۷۵ هزار و ۶۰۰ تومان بالا رفت. همزمان هر یورو نیز اوج تاریخی ۷۹ هزار و ۴۰۰ تومانی را تجربه کرد.

افت هفتگی ۵.۶ درصدی نرخ برابری ریال ایران در مقابل دلار آمریکا در شرایطی رقم خورد که در همین مدت لیره یا پوند سوریه تقویت شد.

صرافی‌های فعال در دمشق روز یکشنبه هر دلار آمریکا را ۱۲۵۰۰ لیره فروختند، این نرخ طی روزهای اخیر تا ۱۰ هزار لیره پایین آمده بود. در همین حال، تلویزیون رسمی سوریه اعلام کرد که آخرین نرخ گزارش شده توسط بانک مرکزی کشور در دوره رژیم بشار اسد،۱۳۶۰۰ لیره بوده است.

البته سیر تازه صعود نرخ ارز در بازار آزاد تهران از مهرماه گذشته و پس از روی کار‌ آمدن دولت مسعود پزشکیان آغاز شده است. در شرایطی که نرخ آزاد فروش دلار سه ماه پیش ۵۹ هزار تومان بوده، افزایش آن در همین مدت به ۲۸ درصد رسیده است.

دولت مسعود پزشکیان پس از گرفتار شدن در مواجهه نظامی با اسرائیل، این روزها به دلیل فرارسیدن «زمستان سخت» چنان با کمبود برق و گاز مواجه شده که مطابق گزارش از ایران تصمیم گرفته برق شهرک‌های صنعتی را به مدت دو هفته در فاصله ۸ صبح تا ۱۰ شب قطع کند،همزمان، آلودگی هوا نیز بسیاری از فعالیت‌های آموزشی، اداری و اقتصادی را به تعطیلی کشانده است؛ رخدادهای پیاپی که به زعم گروهی از کارشناسان اقتصادی تحقق وعده‌های دولت در مورد رشد اقتصادی و افزایش درآمد واحدهای تولیدی را دشوار کرده است.

در همین حال، برخی گزارش‌ها نیز از کاهش خرید نفت ایران توسط چین، بزرگ‌ترین واردکننده نفت ایران، حکایت دارد.
در چنین شرایطی، بانک مرکزی ایران از اجرای سیاست حذف ارزنیمایی با هدف یکسان‌سازی نرخ ارز خبر داده است. بر پایه سیاست ارزی جدید، تخصیص ارز نیمایی از طریق سامانه الکترونیکی یکپارچه ارز کشور برای تامین ارز مورد نیاز واردات توسط بانک مرکزی از روز شنبه متوقف شد. از این پس، شرکت‌های بزرگ صادرکننده ارز حاصل از صادرات خود را در بازاری توافقی و مبتنی بر عرضه و تقاضا برای فروش به واردکنندگان عرضه می‌کنند.

در حالی آخرین نرخ نیمایی ثبت شده در معاملات روز پنجشنبه ۵۴ هزار تومان بود، نرخ توافقی تازه در آغاز مبادلات بازار ارز تجاری (توافقی) به نزدیکی ۶۰ هزار تومان رسید.

با روی کار آمدن دولت آقای پزشکیان و با حمایت عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، نرخ دلار نیمایی سیر صعودی به خود گرفت و از ۴۵ هزار تومان در ابتدای مهرماه گذشته به ۵۴ هزار تومان در پنجشنبه گذشته رسید. همزمان با افزایش نرخ دلار نیمایی و ثبت نرخ ۶۰ هزار تومانی در مبادلات تجاری، نرخ آزاد دلار نیز در تلاش است تا فاصله خود را با نرخ‌های رسمی حفظ کند و به همین دلیل رکوردهای پیاپی را ثبت می‌کند.

هر چند دولت اعلام کرده که نرخ آزاد دلار را به رسمیت نمی‌شناسد و آن را نرخ پولشویی و فرار سرمایه لقب داده ولی دسته‌ای از کارشناسان منتقد دولت تاکید دارند که هر گونه دامن زدن به افزایش نرخ ارز که هدفی جز پوشش کسری بودجه به افزایش دولت ندارد، به قیمت تحمیل نرخ تورم بیشتر و کاهش قدرت خرید عمومی تمام می‌شود. در مقابل، دولت اصرار دارد که هدف از اجرای سیاست ارزی جدید مقابله با رانت حاصل از تخصیص ارز یارانه‌ای به واردات است.