ترس و امید شیعیان از زندگی تحت لوای حاکمان جدید سوریه؛‌ بر علویان چه می‌گذرد؟

یورونیوز: علیرغم اینکه حاکمان جدید دمشق اطمینان خاطر دادند که اقلیت‌ها در امان خواهند بود، اما به گفته یک مقام لبنانی، از زمانی که این اسلام‌گرایان سنی‌مذهب سقوط رژیم بشار اسد را رقم زدند، ده‌ها هزار نفر از سوری‌های عمدتاً شیعه‌مذهب به‌دلیل ترس از آزار و اذیت به لبنان می‌گریزند.

هزاران سوری‌ روز پنجشنبه با حضور در مرز با لبنان در تلاش بودند تا خاک کشور خود را ترک کنند. چند مسلمان شیعه‌مذهب در گفتگو با خبرگزاری رویترز گفتند که در فضای مجازی یا به صورت حضوری مورد تهدید قرار گرفتند.

گفته‌‌های آن‌ها حاکی از وجود ترس از احتمال آزار و اذیت شدن است. اگرچه گروه اسلام‌گرای سنی «هیات تحریر شام» که به قدرت مسلط در سوریه جدید تبدیل شده، وعده حفاظت داده اما نکته اینجا است که آن‌ها تنها گروه مسلح فعال در سوریه نیستند.

جوامع شیعه اغلب در خط مقدم جنگ داخلی ۱۳ ساله سوریه قرار داشتند. حال آنکه جنگ داخلی سوریه رفته رفته ابعاد فرقه‌ای به خود گرفت و بشار اسد که خودش از مذهب اقلیت علوی بود، متحدان شیعه منطقه‌ای از جمله حزب الله لبنان را برای کمک به مبارزه با شورشیان سنی بسیج کرد.

این مقام ارشد امنیتی لبنان به خبرگزاری رویترز گفت که بیش از ۱۰۰ هزار نفر که عمدتاً پیروان مذاهب اقلیت هستند از روز یکشنبه وارد لبنان شده‌اند، اما نمی‌توان تعداد دقیقی را اعلام کرد زیرا اکثر آن‌ها از گذرگاه‌های غیرقانونی در امتداد مرز استفاده کرده‌اند.
«فقط می‌دانیم که زمان جلای وطن فرا رسیده است»
سمیرا بابا در گذرگاه اصلی مرزی بین سوریه و لبنان گفت: «ما نمی‌دانیم چه کسی این تهدیدها را در واتس‌اپ و فیس‌بوک ارسال کرده است. شورشیانِ مسئول آشکارا ما را تهدید نکرده‌اند، بنابراین ممکن است جناح ها یا افراد دیگری باشند. معلوم نیست، اما فقط می‌دانیم که زمان جلای وطن فرا رسیده است.»

آینده سوریه با وضعیت جدید برای بسیاری به ویژه اقلیت‌ها نامشخص است. اعتقاد بر این است که شیعیان حدود یک دهم جمعیت سوریه را تشکیل میدهند. سوریه قبل از شروع جنگ ۲۳ میلیون نفر جمعیت داشت

ایهام حماده، یک شیعه ۳۹ ساله که در زمان سقوط اسد در ارتش خدمت می‌کرد، گفت: «ما از کشتار فرقه‌ای می‌ترسیم... این می‌تواند به یک قتل عام تبدیل شود.» حماده معتقد است که اقلیت‌ها پس از خروج ناگهانی اسد آسیب‌پذیر شدند. او گفت: «بشار ثروت خود را گرفت و فرار کرد و ما را پشت سر گذاشت.»

بسیاری از شیعیانی که در مرز لبنان حضور داشتند اهل سیده زینب بودند، محله‌ای در دمشق که محل زیارتگاه شیعیان است.

الهام یک زن شیعه اهل دمشق گفت که با فروپاشی رژیم به مناطق روستایی گریخت. پس از بازگشت متوجه شد که خانه‌اش غارت شده و سوزانده شده است. او و دیگران گزارش دادند که مردان مسلح و نقابدار به خانه‌هایشان هجوم بردند و با تهدید اسلحه آن‌ها را مجبور به ترک خانه کردند و تهدید کردند که اگر این کار را نکنند آنها را خواهند کشت.

او به رویترز گفت: «آنها ماشین ما را گرفتند و ادعا کردند که مال آنهاست. ما نتوانستیم چیزی بگوییم. ما همه چیز را رها کردیم و فرار کردیم.»
سوری‌ها در مرز لبنان در ۱۱ دسامبر«همه یک ملت هستیم»
با این حال، برخی از ساکنان بخش‌هایی از شمال سوریه که پس از حمله هیات تحریر شام فرار کرده بودند گفتند که اکنون برای بازگشت احساس اطمینان می‌کنند.

حسین سامان ۵۸ ساله یک پدر شیعه‌مذهب با سه فرزند است. وی در مجاورت مسجد اصلی شهر شیعه‌نشین نبل، جایی که حزب الله لبنان زمانی در آنجا مستقر بود، به رویترز گفت: «همسرم اهل سنت است. ما همه یک ملت هستیم.»

او احمد حسین شرع معروف به ابومحمد جولانی، رهبر هیات تحریر شام را به خاطر تلاش‌هایش برای محافظت از جامعه ستایش کرد و گفت که  او «به ما اجازه داد به خانه‌های خود بازگردیم.»

وی گفت: «ما یک اقلیت بودیم و چاره‌ای جز حمایت از اسد نداشتیم. اما اکنون که جنگ تمام شده است، ما آزادیم... امیدوارم فرزندانم بتوانند تحت حکومت جدید با آرامش زندگی کنند.»

در ورودی شهر نبل، مجسمه سرنگون شده اسد دیده می‌شود. در داخل شهر، ساکنان مشغول نظافت مغازه‌ها و تعمیر سازه‌های آسیب دیده بودند. مقامات محلی نیز با لباس نظامی بر بازگشت کسانی که از شهر گریخته بودند، نظارت داشتند.

محیی‌الدین که یک کارگر معدن است، گفت: «رژیم (اسد) اقلیت‌های اینجا را مجبور کرد در شرایطی زندگی کنند که باید دشمن همسایگان خود باشند. رژیم بازی خود را انجام داد تا بتواند بین ما و برادران سنی ما تفرقه بیندازد.»

در حالی که برخی در شهر نبل امیدوارانه از آینده صحبت می‌کردند، یک مرد ۴۱ ساله به نام حامی محتاط‌تر بود. او گفت: «ما شیعه هستیم و رهبری جدید سنی است. نمی دانیم چه اتفاقی خواهد افتاد.»