«دونالد ترامپ مهار ایران را از عراق آغاز خواهد کرد»

العربیه: از زمان ورود جو بایدن به کاخ سفید، واشینگتن سیاست «تلفیقی» را در قبال عراق دنبال کرده و تأکید دارد که حضور نیروهای آمریکایی در خاک عراق، امری گریز ناپذیر است و در راستای مقابله با «داعش» و جلوگیری از سازماندهی مجدد آن و در عین حال کمک به نیروهای نظامی و امنیتی عراق در این ماموریت، تدوین شده است.

طبق گفته دولت بایدن در چارچوب همین سیاست، عراق از اهمیت زیادی برای آمریکا برخوردار است.
موضوع عراق در سیاست‌های روسای جمهوری
واضح است که از اهمیت عراق برای آمریکا طی بیست سال گذشته کاسته شده است زیرا جورج دبلیو بوش، به هدف ایجاد یک جهان عربی جدید، رژیم عراق را ساقط کرد ولی به نظر باراک اوباما، این اقدام عامل پراکندگی توانمندی‌ها از پرداختن به مشکل اصلی یعنی افغانستان بود.

از سوی دیگر برخورد دونالد ترامپ تردیدآمیز بود و به مردم آمریکا یادآور شد که با جنگ عراق مخالفت کرده و از مشاهده سربازان آمریکایی در نزدیکی بغداد در سال 2008 دچار شرمساری شد و هواپیمای «ایر فورس وان» از بیم حمله مسلحانه، چراغ‌هایش را خاموش کرد.

واکنش ترامپ این بود که واشینگتن فداکاری‌های زیادی کرد ولی نتوانست عراق را به کشوری دوست مبدل سازد. رویکرد آن برهه ترامپ چیزی نزدیک به عقب‌نشینی کامل از عراق بود اما دستیارانش او را متقاعد کردند که این کار باعث گسترش نفوذ ایران خواهد شد که ترامپ خواهان آن نبود.مفاد آخرین سیاست‌های ترامپ در عراق این بود که « آمریکا تا خروج ایران از عراق در این کشور می‌ماند.»
سیاست بایدن
مولفه اصلی سیاست بایدن در عراق، پذیرش خواسته دولت این کشور برای پایان دادن به نقش نیروهای آمریکا در عراق و نقش محدود ائتلاف بین‌المللی تا سپتامبر 2025 در قالب ماندن برخی از این نیروها در عراق بود که غالبا در منطقه کردستان عراق برای کمک به نیروهای آمریکایی در ماموریت مبارزه با داعش در سوریه تا اواخر سپتامبر 2026 باقی بمانند.

تفاوت اساسی در سیاست بایدن در فاصله دو دوره ریاست جمهوری ترامپ این است که او خواستار حفظ حضور نظامی، فرهنگی و اقتصادی آمریکا در عراق بود ولی هیچگاه رقابت با ایران و سپاه پاسداران و گروه‌های نیابتی ایران و تهدیدهای دراز مدت برای آمریکا را مد نظر قرار نداد.

بایدن سیاست خشنی را در قبال برخی گرو‌ه‌ها در زمانی که نیروهای آمریکایی هدف حملات قرار گرفتند، در پیش گرفت. به نظر بسیاری از منتقدان سیاست‌های بایدن در خاورمیانه و عراق، او به ایران و سپاه پاسداران اجازه داد تا عراق را به دستگاه تنفسی برای ایران به منظور دورزدن تحریم‌های مالی و نفتی آمریکا علیه تهران تبدیل کند.

به نظر این منتقدان، بدین ترتیب بود که تحریم‌های وضع شده علیه ایران به دلیل سستی دولت بایدن در عرصه عراق، عملا بی‌نتیجه ماند.
بازگشت ترامپ
دونالد ترامپ چند هفته با بازگشت به کاخ سفید فاصله دارد و شخصیت‌های مسئول انتقال قدرت به رئیس‌جمهوری منتخب، نظرات بسیاری محافل در مورد خاورمیانه، از جمله علاقه‌مندان به امور عراق را جویا می‌شوند.

یکی از منابع العربیه در خصوص برخی از خطوط کلی رهیافت ترامپ تاکید دارد که این رهیافت در وهله اول متمرکز بر عراق نیست بلکه به ایران توجه دارد.

این منبع بدون افشای نام خود افزود که ترامپ و دستیارانش بر مقابله با ایران إصرار دااشته و گام نخست، ممانعت ایران از استفاده از عراق برای قاچاق نفت و همچنین ممانعت ایران از سوء استفاده از سیستم بانکی و مالی عراق برای قاچاق دلار آمریکا خواهد بود. موضوع سرازیرشدن تسلیحات ایران به عراق، سوریه و لبنان نیز کانون توجه آمریکا خواهد بود اگرچه آمریکا اقدام مستقیمی در ارتباط با موضوع اسلحه انجام نداده و لی ترامپ ممکن است راه را برای گسترش حملات اسرائیل به ایران و گروه‌های نیابتی آن در خاک عراق، هموار سازد.
دشواری‌های عراق
مشکل اساسی در این راستا، مواضع محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق است که سعی دارد نخست‌وزیری برای تمامی عراق باشد اما با جریان‌های حزبی، نژادی و مذهبی در داخل کشورش مواجه است که صرفا به منافع مستقیم خود اهتمام داشته یا به روابط خارجی خویش بیش از پذیرش ایده کشور جامع عراق توجه دارند.

ورود ترامپ به کاخ سفید و تلاش واشینگتن برای مواجه با ایران از عراق بر شدت چالش‌های فراروی السودانی خواهد افزود که ممکن است از سوی کشورهای عربی و اروپایی نیز مورد تشویق قرار گیرد ولی این بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی، با چالش‌هایی در مهار ترامپ یا ایران و همچنین کمک به دولت عراق برای ایجاد مصونیت مورد نیاز خود در بحبوجه منفععت‌خواهی‌های خاص همه طرف‌ها روبرو خواهند شد.