ناکامی بایدن در مهار ایران؛ تهران در انتظار «فشار حداکثری» ترامپ

العربیه: دولت جو بایدن در سال‌های گذشته بارها تلاش کرده است روابط با ایران را از طریق دیپلماسی و همکاری‌های بین‌المللی بهبود بخشد، اما اکنون به نظر می‌رسد این تلاش‌ها با ناکامی مواجه شده است.

هیچ مقام رسمی در دولت بایدن تمایلی به صحبت علنی درباره ایران ندارد، چرا که دولت کنونی آمریکا از ناکامی‌های مکرر در تعامل با جمهوری اسلامی احساس شکست می‌کند.

جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، با هدف بازگشت به توافق هسته‌ای، تنظیم مجدد روابط با ایران و همچنین نشان دادن حسن نیت از طریق همکاری‌های بین‌المللی وارد کاخ سفید شد. اما شکست مذاکرات متعدد برای احیای توافق هسته‌ای باعث سرخوردگی دولت آمریکا شد. با این حال، آنچه خشم واشینگتن را بیشتر برانگیخت، حمایت ایران از شبه‌نظامیان حوثی، ادامه پشتیبانی از شبه‌نظامیان در عراق، سوریه و لبنان، و به خطر انداختن امنیت نیروهای آمریکایی در پایگاه‌های نظامی خاورمیانه بود.

تهران همچنین با ارسال پهپادها و موشک‌های پیشرفته به روسیه که در جنگ اوکراین مورد استفاده قرار می‌گیرد، دولت آمریکا را در شرایط دشواری قرار داد.

تنش میان واشینگتن و تهران در اوایل سال جاری به اوج خود رسید؛ زمانی که شبه‌نظامیان وابسته به ایران حملات خود به نیروهای آمریکایی را افزایش دادند. در این شرایط، دیدارهایی میان مقامات ارشد دولت بایدن و مقامات ایرانی برگزار شد. در این دیدار، طرف آمریکایی به صراحت به ایران اعلام کرد که مسئولیت ادامه حملات شبه‌نظامیان بر عهده تهران است. همچنین هشدار داده شد که جو بایدن آماده است در واکنش به این اقدامات، دستور حمله به اهدافی در خاک ایران را صادر کند.

در این دیدار، مقامات آمریکایی به نمایندگان ایران هشدار دادند: «می‌دانیم کارخانه‌های اسلحه و موشک‌های شما کجا هستند!» این موضوع توسط یکی از مقامات دولت آمریکا در گفت‌وگو با «العربیه» تأیید شده بود.
انعطاف ایران و موضع سخت واشینگتن
با نزدیک شدن به پایان دوره ریاست‌جمهوری بایدن، ایران سیگنال‌هایی مبنی بر آمادگی برای گفتگو ارسال کرده است. اما دولت آمریکا، با قطع امید از مذاکرات بی‌نتیجه گذشته، تلاش برای گفتگو را متوقف کرد و تأکید داشت که هرگونه تعامل، مشروط به اقداماتی عملی از سوی ایران خواهد بود. برخی مقامات به العربیه گفته بودند که این اقدامات شامل توقف غنی‌سازی اورانیوم، کاهش ذخایر اورانیوم با درصد غنای بالا، توقف حمایت از شبه‌نظامیان و تروریسم، و اجرای اقدامات روشن برای حمایت از حقوق بشر در ایران است.
نمایش قدرت نظامی آمریکا
دولت بایدن شمار زیادی از جنگ‌افزارهای هوایی شامل جنگنده‌های «اف - 15»، «اف - 16»، «اف - 35» و همچنین بمب‌افکن‌های «بی-52» (B-52) را به خاورمیانه اعزام کرده است. این اقدام با هدف حفظ برتری هوایی در برابر نیروی هوایی ایران صورت گرفته است. این نیروها آمادگی کامل برای انجام حملات گسترده به خاک ایران را دارند.

با این وجود، بسیاری از مقامات آمریکایی نسبت به برخی تصمیمات بایدن، مانند حمله به کارخانه‌های نظامی یا تأسیسات هسته‌ای، تردید داشتند. اما بازگشت ترامپ به صحنه سیاسی، حتی پیش از در دست گرفتن قدرت، معادلات را تغییر می‌دهد.
بازگشت ترامپ و «فشار حداکثری»
ترامپ طی چند هفته آینده وارد کاخ سفید خواهد شد، در حالی که ایران همچنان به افزایش ذخیره تولیدات هسته‌ای ادامه داده، کمک‌هایی به شبه‌نظامیان وابسته خود ارسال می‌کند و از طریق صادرات نفت، منابع مالی خود را تأمین می‌کند. تمام شواهد نشان می‌دهد که شرایط برای ایران بار دیگر تغییر خواهد کرد.

نزدیکان ترامپ افشا کرده‌اند که او قصد دارد به سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران بازگردد و «آنچه بایدن خراب کرده است» را ترمیم کند. این اقدامات شامل اعمال تحریم‌های اقتصادی شدید، تحریم خریداران نفت ایران و همچنین استفاده سریع از توان نظامی آمریکا برای تهدید ایران یا باز کردن راه برای حملات نظامی اسرائیل علیه ایران است.

بسیاری از مخالفان حکومت ایران و حامیان اسرائیل پیشنهادهایی را به دولت آینده آمریکا در این زمینه ارائه کرده‌اند. این پیشنهادها شامل تقویت نیروهای هوایی، نمایش قدرت هوایی موجود و استقرار موشک‌های سنگین در منطقه می‌شود.

تهران نمی‌تواند دولت آینده آمریکا را نادیده بگیرد و مقامات ایرانی خود را در مواجهه با دولتی خواهند یافت که بر یافتن راه‌حل‌های سریع تأکید دارد، برخلاف دولت کنونی که به دنبال کاهش فشارها بر ایران بود و در نهایت در مهار آن شکست خورد.

با این وجود، برخی منابع العربیه در دولت فعلی آمریکا تأکید کرده‌اند که ترامپ در مواجهه با «مسئله ایران» با موانع بسیاری روبه‌رو خواهد بود. نخستین چالش او، رسیدگی به اولویت‌هایی است که رأی‌دهندگانش خواهان آن هستند؛ از جمله حفاظت از مرزهای آمریکا در برابر مهاجرت غیرقانونی و کاهش فشارهای ناشی از گرانی بر شهروندان آمریکایی. مواردی که در صدر خواسته‌های حامیان او قرار دارد.

منابع العربیه همچنین می‌گویند که ترامپ با دو مسئله بزرگ دیگر نیز روبه‌رو خواهد بود: بحران اوکراین و روسیه از یک سو و افزایش تهدیدهای چین از سوی دیگر. به همین دلیل، ایران و خاورمیانه در صدر اولویت‌های او قرار نخواهند داشت.

در نهایت، آنچه بیش از هر چیز باعث نگرانی ایران می‌شود، عدم پیش‌بینی‌پذیری اقدامات ترامپ است. مخالفان او در دولت بایدن نیز معتقدند که هیچ‌کس نمی‌تواند به درستی پیش‌بینی کند ترامپ چه تصمیماتی خواهد گرفت.