معاون پزشکیان: فروشندگان فیلترشکن با تمام توان جلوی رفع فیلترینگ ایستاده‌اند

 مجید انصاری، معاون حقوقی رئیس‌جمهور ایرانرادیو فردا: معاون حقوقی رئیس‌جمهور می‌گوید فروشندگان فیلترشکن «به دلیل درآمد هنگفت، با تمام توان جلوی رفع فیلترینگ ایستاده‌اند.»

مجید انصاری توضیح بیشتری در مورد ماهیت و مشخصات این فیلترشکن‌فروش‌ها و دلیل قدرت‌گیری آنها به حدی که توانسته‌اند جلوی تصمیمات دولتی را بگیرند، نداد.

او همچنین توضیح نداد که آیا دولت پزشکیان طرحی برای مقابله با این گروه‌ها دارد یا خیر.

به نوشته رسانه‌های داخلی، طی روزهای اخیر برخی کاربران گزارش داده‌اند که بدون فیلترشکن به پلتفرم‌های فیلترشده‌ای مانند اینستاگرام دسترسی پیدا کرده‌اند، و گمانه‌زنی‌هایی درباره تست شبکه توسط اپراتورها برای رفع فیلترینگ مطرح شده است. اما مقامات دولتی اعلام کرده‌اند که رفع فیلترینگ همچنان «در مسیر قانونی و بررسی شورای عالی فضای مجازی» قرار دارد و اطلاع‌رسانی درباره رفع محدودیت‌ها تنها از سوی این شورا یا وزارت ارتباطات انجام خواهد شد.

به تازگی، علی ربیعی، دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور نیز در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس، با اشاره به خسارت سالانه یک میلیارد دلاری فیلترینگ برای مردم، به نقد شدید سیاست فیلترینگ پرداخته و آن را بی‌فایده دانسته است.

علی ربیعی با انتشار ویدئویی از خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «هر چقدر فکر می‌کنم، نمی‌فهمم فایده فیلترینگ چیست؟ یک فیلم و خبر مخرب را نشان دهید که با فیلترینگ جلوی پخش آن را گرفته‌اید؟ مردم سالانه ۱ میلیارد دلار از فیلترینگ ضرر می‌کنند.»

اخیراً همچنین دو نماینده مجلس گفته‌اند که برخی از طرفداران فیلترینگ «خود در فروش فیلترشکن‌ها نقش دارند.» جواد نیک‌بین و غلامرضا نوری با اشاره به گردش مالی بالا و منافع اقتصادی در بازار فیلترشکن‌ها، گفته‌اند که همان افرادی که طرح فیلترینگ و صیانت را دنبال کرده‌اند، با فروشندگان فیلترشکن نیز ارتباط دارند.

نیک‌بین افزوده که بخش عمده فروش فیلترشکن در داخل کشور انجام می‌شود، نه خارج. وزیر ارتباطات نیز در واکنش به این ادعاها خواستار بررسی آن توسط قوه قضاییه شده است.

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، بارها نسبت به این موضوع واکنش نشان داده است. او در جریان تبلیغات انتخاباتی خود نیز وعده داده بود که مشکل فیلترینگ را حل می‌کند.

آقای پزشکیان پیش از انتخابات در حساب کاربری خود در شبکه ایکس در واکنش به درخواست یکی از کاربران نوشته بود: «تضمین می‌دهم که تمام دولت در برابر گشت‌های اجباری، فیلتر کردن و فیلترشکن‌بازی و فشارهای بیرونی در همه جلسات و تمام قد بایستد.»

با این وجود او پس از روی کار آمدن تنها خواستار «برخورد با فروشندگان فیلترشکن» شد و اعلام کرد که «با توجه به شرایط فعلی» نمی‌توان زمان مشخصی برای رفع فلیترینگ اعلام کرد.

در شرایطی که دولت پزشکیان با وعده رفع فیلترینگ، کاربران شبکه‌های اجتماعی را امیدوار کرده است، وزیر ارتباطات در ۲۲ مهرماه رفع فیلترینگ را به آینده نزدیک موکول کرد. ستار هاشمی در ۱۷ آبان‌ماه نیز از بررسی ابعاد فنی یک طرح برای رفع فیلترینگ در «شورای عالی سران قوا» خبر داد اما زمان مشخصی برای رفع فیلترینگ مشخص نکرد.

آقای هاشمی همچنین رفع فیلترینگ را «یک طرح کلان» توصیف کرده است؛ توصیفی که نشان می‌دهد مشکل فیلترینگ تنها در چارچوب اختیارات دولت نیست.

با وجود اینکه مقامات دولتی جمهوری اسلامی «مانع‌تراشی مافیای فیلترشکن» را دلیل اصلی ناکامی در رفع فیلترینگ اعلام می‌کنند، برخی اظهارات از سوی مقامات رسمی خارج از دولت نشان می‌دهد که موانع دیگری از جمله «تصمیم‌گیری در سطوح بالای نظام» نیز بر ناکامی دولت در حذف سانسور اینترنت تأثیرگذار است.

یک نماینده مجلس فیلترینگ را موضوعی «امنیتی» می‌داند که رفع آن چندان به تصمیم رئیس‌جمهور ارتباط ندارد. به گفته مهرداد لاهوتی پزشکیان با صدور دستور برخورد با «فروشندگان فیلترشکن» به جای رفع فیلترینگ برخلاف وعده اولیه خود رفتار کرده است.

مهرداد لاهوتی، نماینده مجلس این را هم گفته است که در شرایط فعلی، فضایی برای فروش فیلترشکن به نفع گروهی خاص ایجاد شده است که البته ارقام بسیار بالایی هم از فروش فیلترشکن درآمد دارند.

سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در سال ۱۴۰۲، تعداد کاربران اینترنت در ایران را ۱۱۶ میلیون نفر اعلام کرده است.

داده‌های مؤسسه «Data reportal» نیز نشان می‌دهد در ابتدای سال میلادی ۲۰۲۴ ضریب نفوذ اینترنت در ایران به ۸۱.۷ درصد رسیده و ۷۳.۱۴ میلیون کاربر اینترنت در این کشور وجود دارد.

تعداد بالای کاربران اینترنت و تقاضای مؤثر آن‌ها برای خرید فیلترشکن، فروش این ابزار را به یکی از کسب‌وکارهای پررونق در ایران تبدیل کرده است. بر اساس گزارش اندیشکده حکمرانی شریف و مؤسسه «ایسپا»، ۸۰ درصد از کابران اینترنت در گروه‌های سنی مختلف از فیلترشکن استفاده می‌کنند.

در همین گزارش آمده است: «دست‌کم ۳۰ درصد از کاربران اینترنت در کشور ماهانه تا ۱۵۰ هزار تومان برای خرید یا تمدید اشتراک فیلترشکن هزینه می‌کنند. با در نظر گرفتن تعداد کاربرهای اینترنت کشور، گردش مالی بازار خرید و فروش ابزارهای فیلترشکن سالانه بالغ بر ۵ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.»