در نبردهای هوایی اف-۳۵ برتر است یا سوخو-۵۷؛ روسیه جنگنده‌های نسل پنجمی خود را به ایران می‌دهد؟

یورونیوز: با اثبات کارایی جت‌های آمریکایی «اف-۳۵ آذرخش ۲» در مأموریت‌های مختلف جهانی، تحلیل‌گران به عملکرد بالقوه این جنگنده‌ها در برابر جت‌های روسی «سوخو-۵۷» فکر می‌کنند. جت‌های سوخو، یک جنگنده رادارگریز نسل پنجم است که استقرار محدودی در اوکراین داشته است.

اگرچه ایران ممکن است به دنبال خرید سوخو-۵۷ از روسیه باشد، اما ابهامات در مورد توانایی تهران برای مدیریت چنین هواپیماهای پیشرفته‌ای بدون پشت‌سر گذاشتن آموزش‌های لازم کم نیستند. مضافا اینکه چالش‌های ناشی از ظرفیت‌های محدود تولید سوخو-۵۷ روسیه و تمایل این کشور به اولویت‌بندی استفاده داخلی، پیچیدگی‌های بیشتری را به آرزوهای ایران می‌افزاید.

اگرچه برخورد مستقیم بین اف-۳۵ و سوخو-۵۷ ممکن است در آینده نزدیک در حد یک فرضیه باقی بماند، اما کارآیی و توانایی عملیاتی اف-۳۵ مزیت آشکاری برای آن فراهم می‌کند.
مصاف جنگنده‌های نسل پنجم: اف-۳۵ در مقابل سوخو-۵۷
کارشناسان هوانوردی، علاقه‌مندان به هوانوردی و احتمالاً خلبانان ارشد نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا به این فکر می‌کنند که آیا لاکهید مارتین، شرکت سازنده «اف-۳۵ آذرخش» واقعاً می‌تواند عملکرد بهتری از «سوخو-۵۷» (با نام مستعار «شرور – Felon» که ناتو بر روی آن گذاشته)، داشته باشد یا خیر.

اف-۳۵ در سال ۲۰۰۶ و سو-۵۷ در دهه ۲۰۱۰ اولین پروازهای خود را انجام دادند. هر دو جنگنده به عنوان یکی از «بهترین» جنگنده‌های رادارگریز نسل پنجم حال حاضر جهان در نظر گرفته می‌شوند. در حالی که روسیه از سوخو-۵۷ در درگیری‌های جاری خود در اوکراین استفاده حداقلی کرده است، اما اف-۳۵‌هایی که نیروی هوایی اسرائیل با نام مستعار «آدیر» استفاده می‌کند، اخیراً یک حمله دقیق را به تأسیسات نظامی ایران انجام داد.

هر دو جنگنده قابلیت سوختگیری در آسمان را دارند اما برد عملیاتی جنگنده روسی کمی بیشتر است. نسخه روسی تنها یک مدل داشته اما جنگنده آمریکایی سه نسخه اصلی دارد.

 «اف-۳۵»های در اختیار اسرائیل با نام عبری «ادیر» به معنی «قادر» نشان داده‌اند که یک هواپیمای قدرتمند هستند. چرا که این جنگنده‌های چند منظوره رادارگریز ۱۷۰۰ کیلومتر را تا هدف خود طی کردند، و آنطور که گفته می‌شود سامانه‌های پدافند هوایی ایران را از کار انداختند و چندین هدف را با موفقیت مورد اصابت قرار دادند.

درست است که این جنگنده در نبرد مستقیم هوایی با جنگنده‌های ایران قرار نگرفتند، اما نوع اسرائیلی این جنگنده مأموریت خود را به طور مؤثر انجام دادند و مهمتر از همه، همه این پرنده‌ها سالم برگشتند.
هماوردی اف-۳۵ و سوخو-۵۷ در آسمان
مایا کارلین ماه گذشته در وبسایت نشنال اینترست این ارزیابی را ارائه کرد که «علیرغم ادعاهای روسیه مبنی بر اینکه سوخو-۵۷ قدرتمندترین سکوی نسل پنجم است که در آسمان پرواز می‌کند، این هواپیما در برابر یک اف-۳۵ لحظات سختی خواهد داشت.»

نشنال اینترست در همین زمینه روزچهارشنبه ۳۰ اکتبر در مقاله دیگری نوشت «در واقع، کرملین سابقه اغراق در توانایی‌های نظامی خود را دارد و جنگنده سوخو-۵۷ به خوبی می‌تواند در سایر زمینه‌ها کمبود داشته باشد.»

روسیه سوخو-۵۷ را در مقادیر محدود تولید کرده است، در حالی که اف-۳۵ یک برنامه کاملاً توسعه یافته است. در مقابل، اف-۳۵ نه تنها یک پرنده جنگی اثبات شده است، بلکه پس از یک دهه خدمت، اکنون بهبود و ارتقا یافته است.

اف-۳۵ هم نواقض خود را دارد. در قسمت جلوی این هواپیما، پردازنده‌های پیشرفته، جعبه‌های حسگر، اجزای راداری، سیستم‌های جنگ الکترونیک و سایر تجهیزات ارتباطی و مأموریتی قرار دارند. همه اینها اف-۳۵ را به یک مقر اطلاعاتی تبدیل می‌کند، البته فقط تا زمانی که سیستم های آن بیش از حد گرم نشوند و دچار اشکال نشود .
ابهامات در تحویل سوخو به ایران
رویارویی مستقیم بین اف-۳۵های نیروی هوایی آمریکا و سوخو-۵۷ روسیه غیرمحتمل به نظر می‌رسد و احتمالاً چنین سناریویی می تواند نشان دهنده جنگ سوم جهانی باشد.

با این حال، در صورتی که جمهوری اسلامی ایران به خواسته خود برسد و بتواند این جنگنده‌ها را برای نیروی هوایی خود بخرد یا آن‌ها را تحت مجوز بسازد، امکان دارد اف-۳۵ها در برابر سوخو-۵۷ قرار بگیرند.

سوخو-۵۷ مطمئناً از جمله ادوات جنگی است که تهران برای بهره برداری از آنها تلاش زیادی می کند و ایران در حال حاضر به دنبال خرید سوخو «سوخو-۳۵ اس» (با نام مستعار Flanker-M ناتو) است.

از آنجا که عوامل مختلفی ممکن است بر تصمیم روسیه برای در اختیار قرار دادن سوخو-۳۵ به ایران تأثیر بگذارد، در نتیجه ابهامات زیادی در مورد فروش این هواپیما توسط مسکو وجود دارد.

یکی از پیچیدگی‌ها این است که روسیه در تولید انبوه سوخو-۵۷ با چالش‌هایی مواجه است، چالش‌هایی که با تحریم‌ها پس از تهاجم این کشور به اوکراین بدتر شده است. در نتیجه، کرملین ممکن است تصمیم بگیرد که هر سوخو-۵۷ جدیدی که تولید کند باید نیروهای هوافضای خود روسیه در اولویت قرار گیرد.

تحلیلگران خاطرنشان می‌کنند که روسیه احتمالاً نیازهای نظامی خود را بر مشتریان خارجی اولویت قرار می دهد، به این معنی که ایران ممکن است برای دستیابی به سوخو-۵۷ به تعداد کافی برای ارتقای ناوگان خود دچار مشکل شود.

غیر از آن، دستیابی به سوخو-۵۷ نیازمند بودجه قابل توجهی از ایران برای آموزش خلبانان و پشتیبانی فنی است، تلاشی پرهزینه که می‌تواند بودجه دفاعی تهران را تحت فشار قرار می‌دهد.

مضافا اینکه دستیابی به چنین سامانه‌های پیشرفته‌ای توسط ایران می‌تواند جرقه‌ سطح جدیدی از مسابقه تسلیحاتی در خاورمیانه را بزند.
سوخو-۵۷سایر کشور‌ها بیکار نمی‌شینند
با این وجود، فقط ایران و اسرائیل نخواهند بود که می‌خواهند توان ارتش خود را افزایش دهند. سایر رقبای منطقه‌ای نیز احتمالاً دفاع خود را افزایش داده و به دنبال سیستم(های) مقابله سوخو-۵۷ خواهند رفت.

واشنگتن - با تأیید اسرائیل - ممکن است به دیگر شرکای خاورمیانه‌ای طرفدار غرب/ضدایران اجازه خرید اف-۳۵ را بدهد.

اگر ایران موفق به دریافت سوخو-۵۷ شود، نیاز به سرمایه گذاری سنگین در زیرساخت های تعمیر و نگهداری و آموزش گسترده خلبانان دارد. احتمالاً کارشناسان روسی ملزم به آموزش خلبانان و خدمه پشتیبانی ایرانی هستند و این امر آمادگی عملیاتی هواپیما را به تاخیر می اندازد.

یک جنبه نادیده گرفته شده دیگر این قضیه، عدم تمایل روسیه به استقرار سوخو-۵۷ در نزدیکی مناطق جنگی فعال است که احتمالاً به دلیل نگرانی در مورد خطر از دست دادن یکی از آن‌ها در عملیات است.
آیا مسکو واقعاً مایل است خلبانان ایرانی با هواپیمای «اف-۳۵ آدیر اسرائیلی» یا «اف-۲۲ رپتور» یا «اف-۳۵ آذرخش ۲» با خلبانان آمریکایی روبرو شوند؟
در حالی که تهران ممکن است خلبانان ماهری داشته باشد، اما آنها فاقد تجربه پروازی کافی با جنگنده های نسل پنجم هستند، مجموعه‌ای از مهارت‌هایی که هم خلبانان اسرائیلی و هم آمریکایی از آن برخوردارند.

طبیعی است که این نابرابری می‌تواند هرگونه برخورد مستقیم بین اف-۳۵ و سوخو-۵۷ را به تاخیر بیندازد. با این حال، اگر چنین رویارویی رخ دهد، مزایای نسبی این دو جنگنده را باید با یکدیگر مقایسه کرد.

قدرت و توانایی رادارگریزی جنگنده آمریکایی از همتای روسی اش بیشتر است. از لحاظ قدرت مانور، سوخو ۵۷ بسیار چابک بوده و قدرت مانور بالایی داشته و در این زمینه بر جنگنده آمریکایی برتری محسوسی داد. جنگنده روسی دارای موشک های هوا به هوا است اما همتای آمریکایی آن انواعی از مهمات ها را در ختیار دارد.

سوخو-۵۷ می تواند به سرعت‌های تا بیش از ۲ ماخ برسد، در حالی که اف-۳۵ حداکثر به سرعت ۱.۶ ماخ می رسد. تفاوت بزرگ دیگر در سیستم های تسلیحاتی است.
اف-۳۵ آمریکا بر روی ناو هواپیمابراف -۳۵ به عنوان یک جنگنده چندمنظوره طراحی شده که قادر به حمل انواع سلاح ها است. از سوی دیگر سوخو-۵۷ به عنوان یک جنگنده برای برتری هوایی در نظر گرفته شده که عمدتاً تنها موشک‌های هوا به هوا را حمل می کند. این بدان معنی است که سوخو-۵۷ برای مقابله با جنگنده‌های دیگر مجهزتر است، در حالی که اف -۳۵ برای مقابله با اهداف زمینی مناسب‌تر است. در نهایت، مساله هزینه تولید است. برای ساخت هر جنگنده اف -۳۵ حدود ۱۰۰ میلیون دلار هزینه می‌شود. اما تولید سوخو-۵۷ ارزان‌تر تمام می‌شود و هر فروند آن تقریبا ۳۰ میلیون دلار قیمت دارد.

هر چند که احتمال رویارویی مستقیم این جنگنده‌ها در نبرد هوایی در آینده نزدیک با درصد احتمال اندکی ممکن است بوقوع بپیوند اما به نظر می‌رسد در میزان کارآمدی، هر کدام از آن‌ها در ماموریت‌های مختلف دارای مزیت‌های نسبی در مقایسه با یکدیگر هستند.