کامیون‌دارن ایرانی چگونه و با کمک کدام کشورها تحریم‌های اتحادیه اروپا را دور می‌زنند؟

یورونیوز: تحت تاثیر تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه جمهوری اسلامی اکثر ۶۰ هزار راننده کامیون ایرانی که هر ماه دل به جاده‌های سبز اروپا می‌زدند تا کالاهای مختلفی را ترانزیت کنند، این روزها یا خانه‌نشین شده‌اند یا با پرداخت هزینه‌های بالا در پی عبور از سد مشکلات به وجود آمده هستند.

اعمال تحریم بیمه دولتی ایران توسط کشورهای عضو اتحادیه اروپا به مشکل اخذ ویزایِ رانندگان ترانزیت خط اروپا افزوده شده تا فعالیت آنها که از ابتدای سال گذشته میلادی رو به کاهش گذاشته بود، تقریبا متوقف شود.

در حالی که آلمان و ایتالیا تنها امید رانندگان ایرانی برای دریافت ویزا بودند، علی محمودی سرای، رییس هیات مدیره فدراسیون حمل و نقل و لجستیک ایران، خبر داده که آلمان و ایتالیا هم صدور ویزا را بسیار محدود کرده‌اند و حداقل زمان انتظار برای دریافت ویزای این دو کشور به بیش از سه ماه رسیده است.

جمعی از رانندگان ایرانی یکسال پیش در نامه‌ای به سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای ایران که متولی این حمل و نقل جاده‌ای است، نوشته بودند: «بدون حضور دلالان نمی‌توان از سفارتخانه‌ها ویزا گرفت.»

فرانسه هم که از ابتدای سال ۲۰۲۳ صدور مجوز ورود کامیون‌های ایرانی را متوقف کرده است.
تحریم چگونه رانندگان ایرانی را دچار مشکل کرد؟
البته مشکل کامیون‌های ایرانی فقط دریافت ویزا توسط رانندگان نیست. به گفته آقای محمودی سرای، اعمال تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران از چند ماه پیش در مورد بیمه سبز هم آغاز شده است.

بیمه کارت سبز در واقع  بیمه شخص ثالث بین‌المللی است که در ایران، بیمه مرکزی که دولتی است، مجوز صدور آن را به بیمه ایران واگذار کرده بود که این شرکت بیمه هم دولتی است. با آغاز اجرای تحریم‌ها علیه بانک‌ها و بیمه‌های دولتی ایران، عملا صدور بیمه سبز از اوایل سال ۲۰۲۴ غیرممکن شد.

هر چند ایران تلاش‌هایی را برای معرفی یک شرکت بیمه خصوصی با هدف رفع تعلیق ایران از کنوانسیون نظام بیمه هماهنگ کارت سبز آغاز کرده ولی این تلاش‌ها تا کنون ثمری نداشته است.

سیستم بین‌المللی کارت سبز بیمه با هدف پوشش بیمه‌ای حوادث جادهای و حمایت از زیان‌دیدگان فعالیت رسمی خود را از سال ۱۹۴۹ آغاز کرد و ایران در دهه ۱۹۷۰ به آن ملحق شد.
چرا هنوز کامیون‌های ایرانی معدودی در جاده‌های اروپا دیده می‌شوند؟
گذشته از این که برخی رانندگان ایرانی فعال در خط ترانزیت اروپا هنوز ویزای معتبری دارند که اعتبار آن تمام نشده و یا برخی هنوز موفق می‌شوند پس از انتظار طولانی مثلا از ایتالیا و آلمان ویزا دریافت کنند، تعداد کمی هم هستند که بیمه سبز معتبری دارند.

این بیمه‌نامه بسته به نوع خرید کامیوندار به صورت سالانه، سه ماهه و تک سفره صادر می‌شود. پس هنوز کامیون‌هایی وجود دارند که مدت زمان اعتبار بیمه نامه آنها فعلا منقضی نشده و امکان تردد در جاده‌‌های اروپا را دارند.

همچنین، برخی راننده‌ها هم که مشکل ویزا ندارند، این بیمه را از کشور ثالث خریداری می‌کنند.

به گفته رئیس هیات مدیره فدراسیون حمل و نقل و لجستیک ایران، کامیون‌های ایرانی از طریق واسطه‌گران و دلالان در مرز بلغارستان با سه برابر قیمت بیمه می‌شوند. به گفته او در شرایطی که قیمت بیمه هزار دلار است مجبوریم برای بیمه ٣ هزار دلار بپردازیم.

محمد عیقرلو، دبیر کل فدراسیون حمل و نقل و لجستیک ایران، هم به رسانه‌های ایران گفته که راننده‌ها سعی می‌کنند بیمه نامه را از کشورهای عراق، افغانستان و ترکیه دریافت کنند که البته این روش هزینه مازادی را به حمل و نقل ترانزیتی کشور تحمیل می‌کند.
غیبت رانندگان ایرانی به نفع چه کسانی شده است؟
آقای محمودی سرای در گفتگو با رسانه‌های ایران گفت: «کامیون‌های ترک جای کامیون‌های ایرانی در مسیرهای اروپایی را گرفته‌اند و بار ترانزیتی در مسیر اروپا با کامیون‌های ترکیه جابه جا می‌شود.»

آقای رستمی هم گفته که «صاحبان بار ترجیح می‌دهند از کامیون‌های خارجی و راننده خارجی در کشورهای ترکیه‌، گرجستان و از این قبیل برای حمل بار استفاده کنند چرا که این رانندگان تحت پوشش بیمه سبز به ایران می‌آیند و هزینه کمتری به صاحب بار تحمیل می‌شود اما پیامد آن بیکاری رانندگان کامیون ایرانی است.»

فعالان صنعت حمل و نقل در ایران می‌گویند که سهم ایران در ترانزیت جاده‌ای کالا نصیب ترکیه، گرجستان و یونان شده است.
کشورهای اروپایی دوست ایران چه کمکی کردند؟
دسامبر سال گذشته بود که گزارش‌هایی از معطلی یک هفته‌ای کامیون‌های ایرانی پشت مرز بلاروس در درمای زیر صفر به دلیل عدم صدور ویزا منتشر شد. اما آن گونه که فعالان صنعت حمل و نقل جاده‌ای ایران می‌گویند، آن حادثه یک اتفاق ساده نبوده و روسیه و بلاروس که از متحدان جمهوری اسلامی به شمار می‌روند، در دوره اعمال تحریم‌های اتحادیه اروپا کمک چندانی به رانندگان ایرانی نکرده‌اند.

رییس هیات مدیره فدراسیون حمل و نقل و لجستیک ایران می‌گوید: «امروز به ندرت رانندگان در مسیر روسیه فعالیت می‌کنند آن هم فقط کامیون‌های یخچال‌دار.»

جمعی از رانندگان ایرانی در بخش دیگری از نامه‌ سال گذشته خود به سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای ایران که متولی این حمل و نقل جاده‌ای است، نوشته‌ بودند: «حتی ویزای کشورهایی که با ایران روابط بهتری دارند مانند روسیه و بلاروس هم به صورت مستقیم توسط شرکت‌ها گرفته نمی‌شود و حتما باید توسط دلالان ویزا اقدام شود.»
موج تازه تحریم‌ها هم رسید
علی محمودی سرای، رئیس هیات مدیره فدراسیون حمل و نقل و لجستیک ایران روز سه‌شنبه گذشته در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا از وضع تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا علیه ایران خبر داد و اعلام کرد که بر اساس این تحریم‌های تازه بارگیری ۱۸۲ کالای اروپایی در کامیون‌های ایرانی ممنوع شده است.

آقای محمودی سرای خاطرنشان کرد که این محدودیت از یک ماه پیش وضع شده است.

بدین ترتیب، حتی اگر مشکل ویزا و بیمه رانندگان ایرانی حل شود، تامین بار آنها در مسیر بازگشت از اروپا دشوار شده و اساسا صرفه اقتصادی آمد و شد آنها به اروپا بسیار کاهش یافته است.