علی خامنهای از زمانی که در جایگاه رهبری جمهوری اسلامی قرار گرفته، بهطور معمول به مناسبتهای مهم مذهبی و سیاسی، در نقش امام جماعت سخنرانی کرده استرادیو فردا: بیتا بختیاری
رهبر جمهوری اسلامی پس از حدود پنج سال روز ۱۳ مهرماه به عنوان امام جمعه تهران سخنرانی میکند. او آخرینبار در ۲۷ دیماه سال ۱۳۹۸، حدود دو هفته پس از کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه پاسداران، عهدهدار امامت جمعه تهران شده بود.
وبسایت علی خامنهای پیش از این خبر داده بود که همزمان با حضور او در نماز جمعه، مراسم یادبود حسن نصرالله، دبیرکل پیشین حزبالله لبنان و عباس نیلفروشان، معاون عملیات سپاه پاسداران، که هر دو در حمله اسرائیل به مقر حزبالله در منطقه جنوبی حومه بیروت کشته شدند نیز برگزار میشود.
ایالات متحده حزبالله را یک سازمان تروریستی میداند، اما اتحادیه اروپا شاخه نظامی آن را در فهرست سیاه خود قرار داده و شاخه سیاسیاش را تروریستی نمیداند. شاخه سیاسی حزبالله در پارلمان لبنان هم نمایندگانی دارد.
نماز جمعه علی خامنهای سه روز قبل از یک سالگی یورش گروه افراطی حماس به جنوب اسرائیل که از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا تروریستی شناخته میشود و هشت روز پس از کشتهشدن حسن نصرالله، مهمترین چهره بازوی نیابتی جمهوری اسلامی برگزار میشود.
درباره انگیزه علی خامنهای از حضور در نماز جمعه امروز گمانهزنیهای متعددی مطرح شده است.
خبرگزاری فرانسه نوشته بود اظهارات او میتواند دیدگاه و رویکردش برای گامهای بعدی تهران پس از حمله موشکی به اسرائیل را روشن کند.
شماری از کاربران شبکههای اجتماعی نیز حضور خامنهای در نماز جمعه امروز را صرفاً «اعلام حضوری» برای گرمکردن دل هواداران جمهوری اسلامی عنوان کردهاند.
هوادارانی که برخی معتقدند فشار آنها برای واکنش به اقدامات اخیر اسرائیل، خامنهای را «وادار» به صدور دستور حمله موشکی به این کشور کرد.
هواداران حکومت نیز باتوجه به طرح این گمانه مبنی بر احتمال هدف قراردادن مصلای تهران هنگام خطبههای نماز جمعه خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی را فردی «شجاع» و حضور او را دارای اهمیت بسیار در هماوردی میان حکومت ایران و اسرائیل ارزیابی کردهاند.
در شبکههای اجتماعی، حضور امروز رهبر جمهوری اسلامی در نماز جمعه، یا مهم تلقی شده یا بیاهمیت، و تقریباً هیچ رویکرد میانهای نسبت به این حضور مطرح نشده است.
تحولات مهم در یک فاصله پنجساله بین دو نماز جمعه
در فاصله آخرین نماز جمعهای که خامنهای امامت آن را بر عهده داشت تا نماز جمعه امروز، تحولات معناداری در داخل ایران چون برگزاری دو دوره انتخابات کمرونق مجلس شورای اسلامی در سالهای ۱۳۹۸ و ۱۴۰۲ و انتخابات ریاست جمهوری در سالهای ۱۴۰۰ و۱۴۰۳ به وقوع پیوسته که نشاندهنده رویگردانی هرچه بیشتر شهروندان از حکومت است.
اعتراضات گسترده «زن زندگی آزادی» در ایران که از شهریور ۱۴۰۱ و بهدنبال جانباختن مهسا ژینا امینی، دختر کُرد اهل سقز در بازداشت گشت ارشاد در تهران بر سر حجاب اجباری آغاز شد، از دیگر اتفاقات مهم در فاصله این پنج سال بوده که چهره فعالیتهای مدنی و سیاسی در ایران را به طور شگرفی دگرگون کرد.
در صحنه بینالمللی نیز پیروزی جو بایدن بر دونالد ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری پیشین آمریکا، حمله هفتم اکتبر گروه افراطی حماس به اسرائیل که موجب جنگ غزه شد و تنشها میان ایران و لبنان با اسرائیل را به بالاترین سطح رساند، دو حمله موشکی جمهوری اسلامی به اسرائیل و تهاجم نظامی روسیه به اوکراین و نزدیکی هرچه بیشتر ایران به روسیه از جمله در تبادل دستاوردهای نظامی مورد استفاده در این تهاجم، از مهمترین تحولات بینالمللی هستند که طی این پنج سال رخ داد.
بعد از آخرین نماز جمعهای که خامنهای به عنوان امام جمعه به مصلای تهران آمد، دونالد ترامپ که دستور کشتن قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه را صادر کرده بود، شکست خورد و امروز دوباره در تلاش برای حضور در کاخ سفید است.
از اقدام ترامپ در کشتن سلیمانی به عنوان نقطه عطفی در برخورد آمریکا و اسرائیل با فرماندهان و چهرههای موسوم به «مقاومت» که مورد حمایت جمهوری اسلامی هستند، یاد میشود.
نمازجمعههای مهم خامنهای
علی خامنهای از زمانی که در جایگاه رهبری جمهوری اسلامی قرار گرفته، بهطور معمول به مناسبتهای مهم مذهبی و سیاسی، در نقش امام جماعت سخنرانی کرده است.
او که پیشتر در زمان ریاستجمهوری، بهطور مکرر در خطبههای نماز جمعه شرکت و سخنرانیهای آتشین میکرد، پس از قرارگرفتن در جایگاه رهبری، اغلب برای روشنکردن تکلیف یک اتفاق یا اختلاف سیاسی به نماز جمعه رفته و امامت جمعه تهران را به روحانیون دیگر سپرده است.
سخنرانی ۲۹ خردادماه ۱۳۶۰ خامنهای در نماز جمعه تهران که پس از عزل ابوالحسن بنیصدر، رئیسجمهور وقت ایران ایراد شد، از سخنرانیهای تاریخی او بود که در قامت نماینده مجلس ایراد شد. او چند ماه بعد، به مقام ریاستجمهوری رسید.
اولین حضور علی خامنهای در نماز جمعه به عنوان رهبر جمهوری اسلامی در تیرماه سال ۱۳۶۸ بود که بر «پیمودن راه» روحالله خمینی تاکید کرد.
در هجدهم دیماه ۱۳۷۷ نیز در واکنش به قتلهای زنجیرهای، این قتلها را محکوم، اما از وزارت اطلاعات حمایت کرد و گفت: «اینگونه قضایا، تا آنجایی که ما میشناسیم، در همه سرویسهای امنیتی دنیا حتی چندین برابر اتفاق میافتد.»
شهریور ۱۳۸۶ نیز به موضوع خاورمیانه جدید و حماس و فلسطین پرداخت و ۱۱ سپتامبر را «بهانه» آمریکا برای «سرنگونی» صدام حسین و روی کارآوردن دولتی دستنشانده در همسایگی ایران و محاصره جمهوری اسلامی نامید.
او در آن نماز جمعه از پیروزی گروه افراطی حماس در غزه و به قدرت رسیدناش در آن منطقه حمایت کرد و گفت «نقشه آمریکا برای ایجاد خاورمیانه جدید به مرکزیت اسرائیل»، با پیروزی حماس، شکست خورد.
در خرداد سال ۱۳۸۸ و چند روز پس از برگزاری انتخابات ریاستجمهوری که اعلام نتیجه جنجالی آن به نفع محمود احمدینژاد، به اعتراضات گسترده در ایران منجر شده بود، به ایراد سخنرانی پرداخت که نتیجه آن برخورد خشونتبار با معترضان، بازداشتهای گسترده و حصر میرحسین موسوی، زهرا رهنورد و مهدی کروبی بود.
خامنهای ۱۵ بهمن سال ۱۳۸۹ در شرایط ادامه جنبش «سبز» در ایران و انقلابهای موسوم به «بهار عربی» در منطقه، انگیزه انقلابهای کشورهای عربی را «بیداری اسلامی» نامید.
او در نمازجمعه ۱۴ بهمن سال ۱۳۹۰ هم با بیان این جمله که «اسرائیل رفتنی است، نباید بماند و نخواهد ماند»، تاکید کرد که «هر گروهی با رژیم صهیونیستی مبارزه کند، مقابله کند، ما پشت سرش هستیم و کمکش میکنیم و هیچ ابایی هم از گفتن این حرف نداریم.»
رهبر جمهوری اسلامی از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۸ به مدت هشتساله به نماز جمعه نرفت و تنها کشتهشدن قاسم سلیمانی باعث شد او دوباره در قامت امام جمعه تهران سخنرانی کند.
خامنهای ۲۷ دی ماه ۱۳۹۸ پس از ترور قاسم سلیمانی و حمله ایران به پایگاه آمریکایی عینالاسد در واکنش به آن و سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی با شلیک موشکهای سپاه، از حمله به عینالاسد دفاع کرد.
او درباره هواپیمای اوکراینی نیز گفت: «این حادثه بسیار تلخ دل ما را بهمعنای حقیقی کلمه سوزاند و بهدرد آورد اما عدهای بهتبع رسانههای آمریکایی و انگلیسی سعی میکنند این حادثه غمبار را زمینهساز فراموشی آن تشییع پرشکوه و آن پاسخ کوبنده سپاه قرار دهند.