اشعه فرابنفش خورشید یا مواد شیمیایی موجود در کرم ضد آفتاب: کدام تهدید بزرگ‌تری است؟

یورونیوز: علیرغم مزایای واضح کرم‌های ضد آفتاب، نگرانی‌ها مربوط به ایمنی این محصولات سلامتی و حتی ضرورت استفاده‌ از آن‌ها برای سال‌ها محل بحث بوده است.

تردیدها در این باره زمانی افزایش پیدا کرد که در سال ۲۰۲۱ در تعدادی از کرم‌های ضدآفتاب ماده سرطان‌زای بنزن کشف شد.

هرچند آن محصولات به سرعت از بازارها جمع‌آوری شد، اما سازمان غذا و داروی آمریکا این مسئله را جدی گرفت و به تولید‌کنندگان این کرم‌ها دستور داد تا تحقیقات ایمنی بیشتری را روی بیش از ده ترکیب رایج ضد آفتاب انجام دهند.

این حساسیت بالا البته به خاطر نقش مخربی است که آفتاب بر سلامت افراد دارد. در واقع ارتباط بین قرار گرفتن در معرض نور خورشید و سرطان پوست به خوبی ثابت شده است.

در تحقیقات علمی به اثبات رسیده است که اشعه فرابنفش تا ۹۵ درصد از سرطان‌های سلول‌های پایه و سنگفرشی و بین ۷۰ تا ۹۵ درصد سرطان‌های ملانوم را در افراد با پوست روشن ایجاد می‌کند.

ما از دهه ۹۰ میلادی می‌دانیم که کرم ضد آفتاب به کاهش خطر ابتلا به سرطان پوست، به ویژه کشنده‌ترین نوع آن یعنی ملانوم، و سرطان سلول سنگفرشی کمک می‌کند. با این حال سؤالاتی در مورد ایمنی برخی از مواد ضد آفتاب وجود دارد.
ثابت شده است که نور آفتاب در ابتلا به سرطان پوست موثر استدو نوع کرم ضد آفتاب وجود دارد: معدنی (که فیزیکی هم خوانده می‌شود) و شیمیایی. مواد معدنی ممکن است بهتر از مواد شیمیایی باشند و هر دو نوع بهتر از گرفتن سرطان پوست هستند، با این وجود جواب به این که کدام بهتر هستند، پیچیده است.

دکتر راشل نیل، محقق در دانشگاه بریزبین استرالیا، در این باره می‌گوید: «ضد آفتاب‌های معدنی مانعی بین پوست و اشعه‌های خورشید ایجاد می‌کنند، در حالی که ضد آفتاب‌های شیمیایی به لایه بالایی پوست می‌چسبند و اشعه فرابنفش را به گرما تبدیل کرده و پراکنده می‌سازند.»

با توجه به این که میزان کرم ضد آفتاب روی پوست باید به طور مرتب تجدید شود، سازمان غذا و داروی آمریکا می‌خواهد دریابد که با این قضیه چقدر مواد شیمیایی وارد خون انسان شده و استانداردی ایمن و موثر را برای ان تعریف کند.

برای مثال آزمایش‌ها نشان می‌دهند که یک ماده شیمیایی موجود در کرم‌های ضدآفتاب شیمیایی می‌تواند استروژن را در بدن تقلید کند، عملکرد آندروژن‌ها را مسدود کند و عملکرد هورمون تیروئید را تغییر دهد. هر کدام از این موارد می‌تواند به‌ویژه در جمعیت‌های آسیب‌پذیر مشکل‌ساز باشد، به‌عنوان مثال نوزاد، کودکی را که در سن بلوغ است یا جنین فردی که باردار است، دچار مشکل کند.

منتقدان البته می‌گویند تا کنون چنین مواردی در جمعیت‌های انسانی مصرف‌کننده کرم ضدآفتاب مشاهده نشده است.
کرم ضدآفتاب اثرات سوء اشعه فرابنفش را دفع می‌کندلورا وندنبرگ، استاد علوم بهداشت محیط در دانشگاه ماساچوست، در این خصوص می‌گوید: «اختلال در هورمون‌ها می‌تواند منجر به تغییراتی در زندگی و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌هایی شود که ممکن است برای چندین دهه در یک انسان ظاهر نشوند.»

در عین حال نباید از یاد برد که همبستگی علیت نیست و ولو اینکه برخی مواد شیمیایی کرم‌های ضدآفتاب به داخل پوست نفوذ کنند، الزاما آن‌ها را مضر نمی‌کند.

خانم وندنبرگ می‌گوید: «من فکر می‌کنم شواهد کافی برای گفتن این‌که آنها خطرناک هستند وجود ندارد. اما این استانداردی نیست که ما باید برای محصولاتی که به بدن خود یا کودکان می‌زنیم داشته باشیم. ما می‌خواهیم بدانیم که آنها ایمن هستند یا نه زیرا کار کرم‌های ضد آفتاب برای سلامتی حیاتی به شمار می‌روند.»

اما بالاخره کدام کرم ضد آفتاب ترجیح دارد؛ شیمیایی یا معدنی؟ دکتر وندنبرگ می‌‌گوید شاید ضدآفتاب معدنی بهتر باشد، اما استفاده از یک کرم ضد آفتاب شیمیایی هم بهتر از هیچ چیز است چرا که سرطان پوست یک خطر بسیار واقعی محسوب می‌شود.

وی اضافه می‌کند: «مواد شیمیایی در همه جا وجود دارد و کاری که ما واقعاً باید انجام دهیم این است که از شرکت‌های سازنده و سازمان‌های نظارتی محصولات ایمن‌تر را مطالبه کنیم.»