نوعی تزریق می‌تواند مفصل‌ها را بدون نیاز به جراحی ترمیم کند

تصویر ماده تزریقی چسبنده زیر میکروسکوپ که به رنگ صورتی نشان داده شده است‌ ایندیپندنت فارسی: دانشمندان نوعی ژل قابل‌تزریق اختراع کرده‌اند که باعث رشد مجدد غضروف می‌شود. این ژل تاکنون تنها روی گوسفندان آزمایش شده است اما محققان امیدوارند بتوانند از آن برای ترمیم آسیب‌های مفصلی در انسان‌ استفاده کنند. به‌ویژه ابراز امیدواری کرده‌اند که این ژل بتواند به درمان آسیب‌های ناشی از بیماری‌های تحلیل‌برنده مانند آرتروز و صدمات ناشی از ورزش، ازجمله پارگی رباط صلیبی قدامی، کمک کند.

غضروف بافتی قوی و انعطاف‌پذیر است که سطح مفاصل را می‌پوشاند. غضروف مانند بالشتکی مفاصل را احاطه می‌کند و هنگام حرکت از ساییده‌شدن استخوان‌ها به یکدیگر جلوگیری می‌کند. اما با افزایش سن غضروف‌ها به‌تدریج تحلیل می‌روند یا ممکن است به‌دلیل صدمه یا استفاده شدید در طول زمان آسیب ببیند. با از بین رفتن غضروف، افراد با درد مفاصل و همچنین دشواری در راه رفتن مواجه می‌شوند.

ساموئل استاپ، نویسنده و مدیر موسسه بیونانوتکنولوژی سیمپسون کوئری دانشگاه نورث‌وسترن، می‌گوید: «وقتی غضروف در طول زمان آسیب می‌بیند یا تجزیه می‌شود بر سلامت و تحرک کلی افراد تاثیر بسیار می‌گذارد و مشکل اصلی این است که در انسان بالغ غضروف توانایی ذاتی و طبیعی برای ترمیم ندارد.» تا حد زیادی دلیلش این است که غضروف منبع خونی فعال ندارد و درنتیجه اغلب برای ترمیم بافت آسیب‌دیده به جراحی نیاز است.

به گزارش لایو‌ساینس، یکی از درمان‌های اصلی آسیب غضروف جراحی «میکروفرکچر» است. در این روش، جراحان غضروف آسیب‌دیده را برمی‌دارند و سپس سوراخ‌هایی در استخوان‌های زیرین ایجاد می‌کنند. این کار باعث می‌شود خون حاوی مواد شیمیایی مخصوص رشد به داخل ناحیه آسیب‌دیده راه پیدا کند و باعث رشد غضروف شود. با این حال غضروفی که بعد از این جراحی به وجود می‌آید اغلب غضروف فیبرو (Fibro) یا رشته‌ای است و در مقایسه با غضروف طبیعی ضعیف‌تر است و در مقابل سایش و پارگی مقاومت کمتری دارد.

اکنون استاپ و همکارانش، نوعی ماده زیستی تزریقی ساخته‌اند که می‌تواند غضروف هیالین را در مفاصل بازسازی کند. آنها نتایج پژوهش خود را روز دوشنبه ۵ اوت در مجله پناس (PNAS) منتشر کردند. استاپ می‌گوید که درمان جدید می‌تواند بافتی را که به‌شکل طبیعی بازسازی نمی‌شود ترمیم کند. هنگامی که پروتئین به مفصل تزریق می‌شود ماده‌ای شیمیایی به نام «فاکتور رشد تبدیل‌کننده بتا۱» (TGF-b1) را در بدن به کار می‌گیرد که باعث ترمیم غضروف می‌شود. این ماده‌ چسبنده همچنین نوعی کربوهیدرات پیچیده یا پلی‌ساکارید به نام «اسید هیالورونیک» دارد که سلول‌های بنیادین را برای تشکیل غضروف تحریک می‌کند.

محققان این روش درمانی را روی گوسفندی که در «مفصل استایفل» نقص غضروفی داشت آزمایش کردند. «استایفل» مفصلی مشابه مفصل زانوی انسان است که در بالای پاهای عقبی چهارپایان وجود دارد. با این روش درمانی در عرض شش ماه، پس از  تنها یک بار تزریق این دارو، رشد قابل توجه غضروف و بهبود مفاصل آسیب‌دیده در حیوان مشاهده شد. نکته مهم اینجاست که ساختار غضروف جدید که با تزریق ماده چسبنده ترمیم یافته بود مشابه غضروف هیالین بود.

این گروه تحقیقاتی امیدوار است با تحقیق و پژوهش بیشتر بتواند نتیجه مشابهی را در آزمایش‌های انسانی به دست آورد. استاپ می‌گوید با احیای غضروف هیالین، در مقایسه با جراحی میکروفرکچر، می‌توان به روشی مقاوم‌تر برای مقابله با سایش و پارگی دست یافت.