بکرزایی در طبیعت؛ چگونه بعضی حیوانات می‌توانند بدون جفت‌گیری بچه به دنیا بیاورند؟

یورونیوز: در گزارش‌ها آمده بود که یک مار بوآی پیچنده بدون اینکه با مار دیگری جفت‌گیری کرده باشد، ۱۴ تخم گذاشته است و تخم‌ها تبدیل به بچه مار شده‌اند.

آیا این یک معجزه است یا نتیجه یک قرار عاشقانه مخفیانه؟ باید گفت احتمالا هیچ‌کدام.

در طبیعت بعضی از گونه‌ها توانایی تولید مثل غیرجنسی و بدون اسپرم نر را دارند. این فرآیند به اصطلاح «پارتوژنز» یا بکرزایی نامیده می‌شود که از واژه‌های یونانی «باکره» و «تولد» گرفته شده است.

برخی از گیاهان، حشرات و همچنین بعضی از دوزیستان، خزندگان، پرندگان و ماهی‌ها می توانند این کار را انجام دهند.

یک ماهی خاردار به نام «شارلوت» که تصور می‌شد با این روش باردار شده است، این هفته در آکواریومی در کارولینای شمالی مرد. هر چند هرگز بچه‌ماهی خود را به دنیا نیاورد و مشخص نشد که آیا باردار بوده است یا خیر.

برخی از زنبورها، سخت‌پوستان و مارمولک‌ها نیز تنها از طریق پارتنوژنز تولید مثل می‌کنند. این پدیده اما در گونه‌های دیگر نادر است و معمولاً در اسارت مشاهده می‌شود.

در بکرزایی سلول تخمک زن می‌تواند بدون لقاح توسط سلول اسپرم مرد به جنین تبدیل شود.

در واقع در این روش، سلول پیش‌گام به چهار سلول تقسیم می‌شود: یکی به سلول تخمک تبدیل شده و ساختارهای سلولی کلیدی و سیتوپلاسم ژل‌مانند را حفظ می‌کند، در حالی که سه سلول دیگر مواد ژنتیکی اضافی را حمل می‌کنند.
بکرزایی در مارهای دریایی شکم‌زرد مشاهده شده استبعد از آن یکی از آن سلول‌ها در نقش یک سلول اسپرم عمل کرده و با تخمک ترکیب می‌شود تا آن را «بارور» کند.

دمیان چپمن، مدیر برنامه تحقیقاتی حفاظت از کوسه‌ها در آزمایشگاه و آکواریوم دریایی فلوریدا، در این باره می‌گوید: «این معمولا در موقعیت‌هایی رخ می‌دهد که ماده‌ها از نرها جدا می‌شوند.»

دکتر چپمن می‌گوید مشخص نیست که بکرزایی در طبیعت چقدر شایع است. اما این اتفاق در خارج از اسارت در میان ماهی‌های اره‌دار دندان کوچک، گونه‌ای در حال انقراض در آب‌های ساحلی فلوریدا، رخ داده است.

او اضافه می‌کند: «ما فکر می‌کنیم که ماده‌ها در برخی مواقع این‌طور تولید مثل می‌کنند، در مواردی که نر پیدا نکرده‌اند و تعدادشان بسیار کم است. بچه‌های حاصل از بکرزایی تنوع ژنتیکی کمتری دارند، امری که می تواند منجر به مشکلات رشد شود.»

بر اساس یک فرضیه، بکرزایی ممکن است در میان گونه‌های در آستانه انقراض شایع‌تر باشد.