چرا شلوار جین هنوز این‌قدر محبوب است؟

بی بی سی: از شلوار جین گشاد، تا شلوار تنگ لوله‌تفنگی یا شلوار فاق بلند یا پاچه گشاد، هر چه که باشد، شلوار جین پوششی است که از زمان تولیدش در ۱۵۰ سال پیش، با تنوع مدل‌ها و کاربرد زیادی که دارد، جایگاه و محبوبیت ویژه‌ای بین مردم داشته است.

صنعت تولید لباس‌های جین امسال ارزشی حدود ۱۰۵ میلیارد دلار خواهد داشت. شلوارهای جین، ۶۴.۵ میلیارد دلار از این درآمد را به خود اختصاص داده‌اند. آمریکا هنوز کشوری است که مردمش بیشترین مصرف‌کننده جین هستند. بریتانیا هم با خرید ۷۰ میلیون شلوار در سال چندان عقب‌تر از آمریکا نیست.

شارلوت استاورو، بازاریاب و کارآفرین به همراه آمیت کاتوالا روزنامه‌نگار حوزه دانش در این مطلب سعی کرده‌اند پرده از جذابیت اجتناب‌ناپذیر شلوارهای جین بردارند، این که چطور شلوار جین از دهه ۵۰ میلادی در آمریکا تا اعتراض‌های سال‌های ۲۰۰۰ در بلاروس، نمادی از آزادی و طغیان شد.
شلوار جین در آمریکا متولد شد
باور بر این است که دنیم اولین بار در شهر زیبایی در فرانسه به نام نیم ساخته‌ شده است. طبق این روایت‌ها این پارچه آبی‌رنگ در این شهر ساخته‌ شده است. اما وقتی ریشه این روایت‌ها را بررسی می‌کنیم می‌بینم که همه آن‌ها به کشوری ختم می‌شوند که این محصول را به شهرت رساند: آمریکا. کشوری که تولید جین در آن به ۱۵۰ سال پیش‌بر می‌گردد.
اولین شلوارهای جین به قصد پردوام بودن ساخته‌ شدند
اولین شلوارهای جین توسط خیاطی به نام جیکوب دیویس و برای جویندگان طلا که به کالیفرنیا هجوم برده بودند، دوخته شد و قرار بود شلوارهایی مقاوم با طول عمر زیاد باشند. آقای دیویس ابتدا برای دوخت آن‌ها از پارچه‌های کتانی قهوه‌ای‌ رنگ استفاده می‌کرد و برای استحکام‌بخشی به آن‌ها، طوری که بتوان جیب‌هایش را با تکه‌های سنگ و خرده‌های صخره پر کرد، پرچ‌هایی فلزی به کار می‌برد.

دیویس می‌دانست این شلوارهای طول عمردار، قطعاً در بازار موفق خواهند بود اما سرمایه کافی برای ثبت این اختراع به نام خودش را نداشت. او از مردی که پارچه‌های شلوارهایش را تأمین می‌کرد کمک خواست. این تاجر فردی بود به نام لیوای اشتراوس که نامش برای همیشه با شلوارهای جین عجین شد.
ثبت اختراع در اصل برای پرچ‌های فلزی بود نه برای شلوار
آقای اشتراوس به دیویس کمک کرد اختراعش را ثبت کند اما این ثبت اختراع برای پرچ‌های فلزی بود و نه برای خود شلوار. درنتیجه بین سال‌های ۱۸۷۳ تا ۱۸۹۰ هیچ‌ کس دیگری اجازه نداشت در شلوارهایش از پرچ فلزی استفاده کند. محسن ساجد، طراح شلوار جین و استاد مد می‌گوید: «طراحی و جزییات فوق‌العاده‌ای در این دوره جادویی تاریخ شلوار جین خلق شد.»

قدم بعدی برای دیویس و اشتراوس این بود که پارچه شلوارها را از پارچه کتان قهوه‌ای به کتان آبی‌رنگ که به شکل سنتی به‌عنوان لباس کار شناخته می‌شد، تغییر دهند اما قیمت آن را همچنان ارزان نگه‌ دارند. دعاهای آن‌ها در سال ۱۸۸۳ مستجاب شد. در این سال دانشمند آلمانی به نام آدولف فون بایر، رنگ آبی ایندیگو (نیل) را اختراع کرد.
رنگ آبی شلوار جین ناشی از خطای دید است
بعد ازآنکه رنگ آبی مصنوعی و ارزان در دسترس گرفت، شلوار جین آبی، به آن صورتی که همه ما آن را می‌شناسیم، متولد شد. اما نکته در اینجاست که شلوارها تماماً آبی‌رنگ نیستند. آقای آمیت می‌گوید: «اگر از نزدیک به شلوار جین نگاه کنید، متوجه می‌شوید درواقع ترکیبی از سفید و آبی است. این خطای دیدی است که به‌قصد پایین نگه‌داشتن قیمت شلوارها، از آن استفاده‌ شده است.»

محسن توضیح می‌دهد: «به‌جای آبی کردن تمام پارچه، تنها تارهای پارچه را رنگ می‌کردند و پودهای بافته‌شده در میان تار، همچنان سفید بودند. تاروپودها طوری در هم بافته می‌شدند که تارهای آبی‌رنگ در سطح بیرونی پارچه بیشتر از داخل آن دیده می‌شدند. این کار موجب خطای دیدی می‌شود و ما تصور می‌کنیم پارچه کاملاً آبی است.»
محو شدن تدریجی رنگ، ویژگی پارچه جین است
محصول جنبی استفاده از رنگ ارزان مصنوعی این است که به‌تدریج کم‌رنگ‌تر می‌شود. این کم‌رنگ شدن توانست به یکی از ویژگی‌های جذاب این شلوارها بدل شود. این رنگ‌رفتگی به چنان ویژگی جذابی تبدیل‌شده که در فضای اینترنت مسابقه‌ای به نام فراخوان ایندیگو برای انتخاب بهترین شلوار جین رنگ و رو رفته برگزار می‌شود. در این مسابقه هرکدام از شرکت‌کنندگان به مدت یک سال، هرروز یک شلوار جین که از قبل سنگ‌شور نشده است را می‌پوشند و می‌گذارند زندگی و کارهایی که در یک سال انجام می‌دهند رد خود را بر محو شدن رنگ شلوار بگذارند.
شلوار جین با گارانتی فروخته می‌شد
برچسب کاغذی که معمولاً در پشت کمر شلوارهای جین دوخته‌شده درواقع رسید گارانتی است که درگذشته در جیب پشت شلوارها نگهداری می‌شد. اگر شلوار پاره می‌شد می‌توانستید این گارانتی را به فروشنده نشان دهید و بلافاصله شلوار نو تحویل بگیرید.
شلوار جین از لباس کار تبدیل به لباس راحت روزمره شد
بین سال‌های ۱۸۸۰ تا جنگ جهانی دوم، شلوار جین تبدیل به لباس کار رایج شد. بعد از جنگ، شلوار جین به نمادی از فرهنگ جوانان در غرب تبدیل شد. نمونه‌های شاخص آن جیمز دین در فیلم سینمایی شورش بدون دلیل و مرلین مونرو در فیلم ناجورها است.
شلوار جین در دهه ۸۰ به ریشه‌ اصلی خود برگشت
هرچند هالیوود تأثیری جادویی به شلوار جین بخشید اما در سال‌ها ۱۹۸۰ کم‌کم شلوار جین اهمیت خود را در عالم مد از دست داد. این شلوارها حالا یادآور آمریکایی بودند که به‌عنوان «سرزمین میکی ماوس و رونالد ریگان» شناخته می‌شد و به قولی دیگر آن خصلت‌های «با حال» خود را ازدست‌ داده بود.

جان هگارتی که مدیر شرکت تبلیغاتی و بازاریابی بزرگ بی‌بی اچ است، توانست در سال ۱۹۸۲ حق تبلیغ شرکت لیوایز را به دست آورد. اولین تبلیغی که آن‌ها برای لیوایز ساختند، رجعتی بود به گذشته. آن‌ها اثری نیمه حماسی با مایه‌های صنعتی ساختند که در آن پرچ‌های قدیمی شلوار جین، اهمیت دوباره پیدا می‌کردند. تبلیغ بعدی آن‌ها بر این تأکید داشت که شلوار جین سمبل جهان آزاد است. در این تبلیغ مردی جوان، یک شلوار جین را به روسیه قاچاق می‌کرد.
شلوار جین سمبل انقلاب بود
تبلیغی که با اشاره به روسیه ساخته شد، ردی در واقعیت داشت. در اینجا هنر در حال تقلید از واقعیت بود چون در روسیه، شلوار جین را سمبلی از جهان آزاد و عصیان می‌دانستند و چون آمریکایی‌ها سازنده آن بودند، غیرقانونی بود.

شلوار جین بعد از سقوط اتحاد جماهیر شوروی همچنان به‌عنوان سمبل اعتراض باقی ماند. در سال ۲۰۰۶، در بلاروس اعتراض‌هایی در مخالفت با الکساندر لوکاشنکو رخ داد که به نام «انقلاب جین» مشهور شد. در این اعتراض‌ها بعد از آنکه پلیس پرچم مخالفان حکومت را پاره کرد، معترضان آن را با یک پیراهن جین عوض کردند. آن‌ها تکه‌هایی پارچه‌های جین را به شکل روبان‌هایی می‌بریدند و از آن استفاده سمبلیک می‌کردند. این کار تبدیل به حرکتی قدرتمند شد که تا امروز هم ادامه دارد.
شلوار جین بخشی از فرهنگ است
یکی از به‌یادماندنی‌ترین تبلیغ‌های شرکت بی‌بی اچ برای شلوار لیوایز در سال ۱۹۸۵ تولید شده است. در این تبلیغ نیک کمن، مدل و خواننده در یک خشک‌شویی تمام لباس‌هایش را درمی‌آورد و درحالی‌که با لباس‌ زیر ایستاده، مقداری سنگ همراه لباس‌ها در ماشین لباس‌شویی می‌اندازد تا به شکل دست‌ساز شلوار جین لیوایز ۵۰۱ را رنگ و رو رفته کند. این تبلیغ که با ترانه ماندگار ماروین گی همراه بود، فروش این شلوارها را به عرش رساند. کار به آنجا رسید که پخش این تبلیغ تا مدتی متوقف شد چون شرکت تولیدکننده، توان تولید تا حدی که جواب تقاضا را بدهد، نداشت.
در تبلیغ‌های بعدی هم این لحن و نگاه به گذشته تکرار شد و کمک کرد شرکت لیوایز در سال ۱۹۹۶ به رکورد فروش ۷.۱ میلیارد دلاری برسد.

شلوار جین خود را در فریزر نگذارید
حتماً شنیده‌اید که میگویند اگر شلوار جین را وقتی کمی بو به خود می‌گیرد، در فریزر بگذارید، باکتری‌های آن از بین می‌روند. متأسفانه باید بگوییم این افسانه‌ای بیش نیست. باکتری‌ها در فریزر به‌طور موقت یخ می‌زنند اما وقتی دوباره شلوار را می‌پوشید، شروع به رشد می‌کنند و باعث می‌شوند بوی شلوار از قبل هم بدتر شود.