ظریف پس از رئیسی: بدون رضایت شهروندان نمی‌توان تمامیت ارضی را تضمین کرد

ایران وایر: «محمدجواد ظریف»، وزیر خارجه پیشین ایران برای اولین بار پس از مرگ «ابراهیم رئیسی» و «حسین امیرعبداللهیان»، اظهارنظر سیاسی کرده است. ظریف گفته «معتقدم بدون رضایت شهروندان، نمی‌توان تمامیت ارضی را تضمین کرد».

***

وزیر خارجه پیشین ایران که پس از انتشار فایل صوتی مصاحبه‌اش درباره اثر منفی «قاسم سلیمانی»، فرمانده کشته شده نیروی قدس سپاه بر دیپلماسی دولت «حسن روحانی»، در ماه‌های آخر وزارت، مغضوب «علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی شد، به‌طور پیوسته و متعدد در مصاحبه با رسانه‌های داخلی ایران شرکت می‌کند.

تازه ترین اظهارات ظریف مربوط به سه روز پس از کشته ابراهیم رئیسی، رییس‌جمهور و حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه براثر سقوط هلیکوپتر حامل‌شان است.

ظریف ابراز امیدواری کرده که مرگ رئیسی «به مردم ایران امکان پیشرفت بیشتر و امکان استفاده از این مصیبت برای همبستگی بدهد.»

اساس اظهارات اخیر درباره «جهان پساغربی» است که به تعبیر او مدتی است آغاز شده و بلوک‌های جدید قدرت در آسیا همچون چین، هند، ژاپن و اندونزی، انحصار غرب در اداره امور جهانی را شکسته‌اند.

او برای این موضوع، عدم حمایت نظامی آمریکا از عربستان پس از حمله حوثی‌های مورد حمایت ایران در یمن و ابتکار چین در وساطت برای از سرگیری رابطه ایران و عربستان و «اشتباه اوکراین در برابر روسیه» با خیال حمایت آمریکا را، از نشانه‌های دوره پساغربی می‌خواند.

موضوعاتی که او بیان می‌کند شاید در نگاه اول به‌نظر برسد که ارتباط مستقیمی با ایران و وضعیت نامناسب ملی کنونی آن نداشته باشد، اما زیرپوسته ظاهری آن، هشداری به مقام‌های جمهوری اسلامی است که حکومت ایران را در سیاست خارجی خود در سال‌های اخیر، وابسته به چین و روسیه کرده‌اند.

ظریف می‌گوید که روسیه و چین همانند آمریکا باید می‌دانستند که ایران تنها امکان و انتخاب آن‌ها نیست، اما وقتی متوجه شدند جمهوری اسلامی انتخاب دیگری جز آن‌ها ندارد، رفتار «ظالمانه» در پیش گرفتند. او می‌گوید اگر آمریکا هم بداند که ایران چاره‌ای جز مذاکره با آن ندارد، «ظالمانه‌تر از چین و روسیه رفتار می‌کند.»

 او در این مورد دو پرسش هم مطرح می‌کند: «چرا روسیه به عربستان بیش از ایران بها می‌دهد؟ چرا چین به عربستان و امارات بیش از ایران بها می‌دهد؟»

به عقیده او، این وضعیت به‌دلیل این است که عربستان به غیر از چین و روسیه، گزینه‌های دیگر دارد و تنها انتخابش پکن و مسکو نیست.

در بخش‌هایی که به موضوع تجاوز نظامی روسیه به اوکراین می پردازد، مشابه علی خامنه‌ای صحبت می‌کند و اوکراین را مقصر و قربانی این جنگ می‌خواند، اما آمریکا را طراح اصلی این جنگ توصیف می‌کند که می‌خواسته با این اقدام، وابستگی اروپا به خود را حفظ کند و ناتو یا پیمان آتلانتیک شمالی را، از فروپاشی نجات دهد.

 او می‌گوید آمریکا از روسیه «یک تهدیدانگاری» کرد و این طراحی را کرد که روسیه اشتباه راهبردی کند و به اوکراین حمله کند. البته توضیح می‌دهد که به اعتقاد او، «ولادیمیر پوتین» وارد بازی ایالات متحده شد و از این بابت ضرر کرد؛ اما می‌توانست از این اشتباه پرهیز کند.

ظریف می‌گوید که دولت‌های اروپایی در سال‌های منتهی به حمله روسیه به اوکراین، در حال نزدیک شدن به روسیه بودند و ازجمله آلمان برای تامین انرژی مورد نیاز خو،  پروژه نورداستریم که خط لوله انتقال گاز از روسیه به آن کشور بود را آغاز کرد که پس از حمله روسیه به اوکراین متوقف شد و ایالات متحده هم، آن را تحریم کرد.

او در اشاره مستقیم به ایران، به مسائل جدی این کشور اشاره‌ای مختصر کرد و گفت که قدرت جمهوری اسلامی ایران در ترکیبی از ایدئولوژی، توان نظامی و حمایت مردمی از آن است و اصرار داشت که باید این حمایت مردمی از آن را، بتوان «باورپذیر» کرد.

ظریف گفت منافع ملی ایران، یک بقاست، دو عزتمندی و سه رضایتمندی شهروندان است و چهار، تمامیت ارضی است و فورا هشدار داد «معتقدم بدون رضایت شهروندان، نمی‌توان تمامیت ارضی را تضمین کرد.»

او در بخش دیگری از حرف‌هایش گفت: «قدرت معنی دارد. قدرت همه معنیش نه زور بازوست و نه زور جیب (پول) است؛ یک قسمتی‌اش هم زور مغز است. یعنی شما اگر می‌خواهی قوی باشی، زور بازو داشته باشی، پولدار هم باشی، اما عقل نداشته باشی خیلی به جایی نمی‌رسی.»

برخی از سیاستمداران ایران و فعالان امور مدنی به‌دنبال نامزدی ظریف در انتخابات ریاست‌جمهوری دوره چهاردهم هستند که به‌دنبال مرگ رئیسی، به‌شکل زودهنگام در ۸ تیر برگزار می‌شود.

ظریف گفته که در این انتخابات و نه هیچ انتخابات دیگری، نامزد نخواهد شد. به‌نظر می‌رسد که وزیر خارجه پیشین ایران تصور می‌کند فضای حاکم بر ایران با رهبری علی خامنه‌ای، دیگر فرصتی برای نامزدی به او در انتخابات را نخواهد داد. کسی که پس از لو رفتن فایل صوتی درباره قاسم سلیمانی، گفته بود «حرف دشمن» از دهان ظریف خارج شده است