ایران و اسرائیل در آستانه جنگ؛ مقایسه توانایی نظامی دو کشور
+1
رأی دهید
-0
دویچه وله،دانیال بابایانی:به نظر می‌رسد ایران و اسرائیل تمایل ندارند وارد جنگی تمام‌عیار شوند. با این حال اسرائیل گفته، به حمله موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی "پاسخ قاطع" می‌دهد. ارتش‌‌های دو کشور چه توانایی‌هایی دارند؟ یادداشتی از دانیال بابایانی.
هر لحظه این احتمال وجود دارد که اسرائیل به حمله موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی پاسخ دهد زیرا این کشور اعلام کرده که به حمله ایران با "روشی مناسب و به‌جا" پاسخ خواهد داد.
چنین سناریویی می‌تواند به طور مستقیم دولت ایران را تهدید کند زیرا اکثر مردم ایران به شدت از مقامات دولت جمهوری اسلامی انتقاد می‌کنند و از نظر برخی از کارشناسان، حمله یک نیروی خارجی می‌تواند انگیزه‌ای الهام‌بخش برای مردم معترض باشد تا به مبارزات خود علیه سیستمی که از آن انزجار دارند، ادامه دهند.
کابینه جنگ اسرائیل چندین روز است که در خصوص پاسخ به حملات موشکی و پهپادی ایران جلسه تشکیل می‌دهد. از نظر کارشناسان، دلیل طولانی‌شدن پاسخ اسرائیل این است که می‌خواهد "سنجیده عمل کند" و پتانسیل نیابتی‌های تهران در خاورمیانه را دست‌کم نگیرد.
به باور کارشناسان، حمله تروریستی گروه حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به خاک اسرائیل تمام آن چیزی نیست که نیابتی‌های جمهوری اسلامی می‌توانند انجام دهند. به همین دلیل از نظر آنها، حمله روز ۲۵ فروردین ۱۴۰۳ (۱۳ آوریل) جمهوری اسلامی به اسرائیل، به ایران این فرصت را داده است تا سامانه هوایی اسرائیل را آزمایش و نقاط ضعف آن را بررسی کند.
این نکته را نباید فراموش کرد که اسرائیل یکی از شرکای مهم ناتو در خاورمیانه است؛ به همین دلیل در حملات موشکی سپاه به خاک اسرائیل، کشورهایی چون آمریکا، بریتانیا و فرانسه نقش مهمی در رهگیری و انهدام حملات سپاه ایفا کردند.
نگاه کلی به توان نظامی ایران و اسرائیل
انجمن کنترل تسلیحات در آمریکا درباره سیاست‌های کنترل تسلیحات می‌گوید، برنامه موشکی ایران عمدتاً بر "طراحی‌های کره شمالی و روسیه" متکی است و خاطرنشان می‌کند که از کمک چین نیز بهره‌مند شده است.
وبسایت "گلوبال فایر پاور" می‌نویسد، طبق اطلاعاتی که تا سال ۲۰۲۴ در دسترس بوده، توان نظامی ایران در رده ۱۴ و توان نظامی اسرائیل در مرتبه ۱۷ قرار گرفته است.
مطابق اعلام این نشریه، ایران دست‌کم ۱۶ مدل موشک میان‌برد و دوربرد دارد که موشک "خرمشهر" می‌تواند با موشک "اریحا ۲" اسرائیل رقابت کند.
با این که به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی از نظر شمار نیروها و نفوذ در منطقه نسبت به اسرائیل برتری قابل توجهی دارد، فناوری نظامی اسرائیل نسبت به ایران پیشرفته‌تر است.
تعداد کل پرسنل مشغول خدمت ارتش اسرائیل دست‌کم ۱۷۰هزار نفر و نیروهای ذخیره‌اش تقریباً ۴۴۵ هزار نفر است.
ایران حدود ۸۹ میلیون نفری تقریباً ۱۰ برابر اسرائیل جمعیت دارد و در مجموع از حدود ۶۰۰هزار نیروی نظامی (ارتش و سپاه) برخوردار است. با این همه این قیاس نباید به معنای برتری نظامی جمهوری اسلامی نسبت به اسرائیل تلقی شود زیرا از نظر کارشناسان، برتری جمعیت به‌تنهایی در عصر فناوری پیشرفته و سلاح‌های مدرن تاثیر چندانی ندارد.
جمهوری اسلامی طی سال‌ها، سرمایه‌گذاری‌های متعددی روی موشک‌ها و هواپیماهای بدون سرنشین انجام داده است.
در حالی که این کشور زرادخانه بزرگی برای خود دارد، مقادیر قابل توجهی تسلیحات را برای نیروهای نیابتی خود مانند حوثی‌ها در یمن و حزب‌الله در لبنان را نیز تامین می‌کند.
جمهوری اسلامی دارای موشک‌های دوربرد و پهپاد یا هواپیماهای بدون سرنشین است و حتی در سال ۱۴۰۱ اقدام به ساخت کارخانه تولید پهپاد در تاجیکستان کرده است.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که پهپادهای تولید جمهوی اسلامی ایران در جنگ اوکراین و روسیه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ایران ناوگان بزرگی از قایق‌های تندرو و چند زیردریایی کوچک ساخته است که می‌توانند ترافیک کشتیرانی و تامین انرژی جهانی را از طریق خلیج فارس و تنگه هرمز مختل کنند.
لازم به ذکر است که به دلیل نبودن مرز مشترک بین اسرائیل و ایران، بررسی شمار توپخانه و تانک (خودروهای زرهی) ضروری نیست.
ایران به سامانه‌های مدرن دفاع هوایی دسترسی ندارد
اسرائیل یکی از پیشرفته‌ترین نیروهای هوایی جهان را در اختیار دارد. مطابق گزارش موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک که ظرفیت‌های نظامی جهانی را ارزیابی می کند، اسرائیل حداقل ۱۴ ناوگان هواپیمای جنگی از جمله اف۱۶ و اف۱۴ و جدیدترین هواپیماهای اف-۳۵ را در اختیار دارد.
بر اساس آخرین تحقیقات منتشر شده توسط موسسه تحقیقات صلح بین المللی استکهلم، ۶۹ درصد از واردات تسلیحات اسرائیل بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ توسط آمریکا و ۳۰ درصد آن توسط آلمان انجام شده است.
اسرائیل دارای "گنبد آهنین"، "پیکان۳"، "فلاخن داوود" و "آرو" است که اصلی‌ترین سیستم‌های دفاع موشکی این کشور را تشکیل می‌دهند و از آن به عنوان یکی از قدرتمندترین سامانه‌های دفاعی در جهان یاد می‌شود.
با این‌حال این سامانه چندین بار نقاط ضعف خود را نیز بروز داده است. این گنبد در برابر حملات کوتاه برد مانند موشک و خمپاره استفاده می‌شود.
اسرائیل از نظر نظامی-فنی نسبت به ایران به طور قابل توجهی دارای برتری است. دفاع موشکی این کشور دارای پاتریوت ساخت آمریکا، سامانه دفاع موشکی پیشرفته است. اسرائیل همچنین نفربرهای زرهی و تانک‌ها و ناوگانی از پهپادها و سایر فناوری‌های موجود برای پشتیبانی از هرگونه نبرد را در اختیار دارد.
در مورد ایران، این کشور برای سال‌ها بر فناوری قدیمی آمریکایی که در زمان محمدرضا شاه به دست آمده بود، متکی بود. اما در سال‌های گذشته تهران توانسته است سامانه‌های دفاعی بومی خود را گسترش دهد و شعبه‌ای در ارتش با تخصص پدافند هوایی تأسیس کند.
ایران عمدتاً فاقد سامانه‌های دفاعی هوایی و هواپیماهای جنگی مدرن است و این احتمال وجود دارد که مسکو برای توسعه سامانه دفاعی تهران کمک کند.
نقطه ضعف قابل توجه توان نظامی ایران نسبت به اسرائیل
اگرچه ایران از نظر شمار سرباز برتری زیادی نسبت به اسرائیل دارد، با این‌حال نباید فراموش کرد که ارتش جمهوری اسلامی پس از جنگ هشت‌ساله ایران و عراق، هیچ رویارویی با نیروهای خارجی نداشته است و این در حالی است که ارتش اسرائیل دائماً در حال درگیری است و نیروی ورزیده زیادی در اختیار دارد.
به نظر می‌رسد علی‌رغم دسترسی ایران به ساخت موشک و پهپاد، در یک جنگ تمام عیار نمی‌تواند حریف اسرائیل شود.
یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف ایران، کمبود تسلیحات پیشرفته نسبت به اسرائیل است. زرادخانه نظامی متعارف ایران به دلیل تحریم‌ها مختل و عمدتاً از تجهیزاتی تشکیل شده است که قدمت آنها به قبل از انقلاب بهمن ۱۳۵۷ بازمی‌گردد.
جمهوری اسلامی از درگیری غیرمستقیم با اسرائیلی‌ها از طریق نیابتی‌های خود در کشورهای ثالث خرسند است و در همین زمینه بارها اعلام کرده است که قصد "ایجاد تنش" در منطقه را ندارد، زیرا یک درگیری مستقیم شامل هزینه‌های مالی و نظامی هنگفتی است که تهران در حال حاضر آماده آن نیست.
هر لحظه این احتمال وجود دارد که اسرائیل به حمله موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی پاسخ دهد زیرا این کشور اعلام کرده که به حمله ایران با "روشی مناسب و به‌جا" پاسخ خواهد داد.
چنین سناریویی می‌تواند به طور مستقیم دولت ایران را تهدید کند زیرا اکثر مردم ایران به شدت از مقامات دولت جمهوری اسلامی انتقاد می‌کنند و از نظر برخی از کارشناسان، حمله یک نیروی خارجی می‌تواند انگیزه‌ای الهام‌بخش برای مردم معترض باشد تا به مبارزات خود علیه سیستمی که از آن انزجار دارند، ادامه دهند.
کابینه جنگ اسرائیل چندین روز است که در خصوص پاسخ به حملات موشکی و پهپادی ایران جلسه تشکیل می‌دهد. از نظر کارشناسان، دلیل طولانی‌شدن پاسخ اسرائیل این است که می‌خواهد "سنجیده عمل کند" و پتانسیل نیابتی‌های تهران در خاورمیانه را دست‌کم نگیرد.
به باور کارشناسان، حمله تروریستی گروه حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به خاک اسرائیل تمام آن چیزی نیست که نیابتی‌های جمهوری اسلامی می‌توانند انجام دهند. به همین دلیل از نظر آنها، حمله روز ۲۵ فروردین ۱۴۰۳ (۱۳ آوریل) جمهوری اسلامی به اسرائیل، به ایران این فرصت را داده است تا سامانه هوایی اسرائیل را آزمایش و نقاط ضعف آن را بررسی کند.
این نکته را نباید فراموش کرد که اسرائیل یکی از شرکای مهم ناتو در خاورمیانه است؛ به همین دلیل در حملات موشکی سپاه به خاک اسرائیل، کشورهایی چون آمریکا، بریتانیا و فرانسه نقش مهمی در رهگیری و انهدام حملات سپاه ایفا کردند.
نگاه کلی به توان نظامی ایران و اسرائیل
انجمن کنترل تسلیحات در آمریکا درباره سیاست‌های کنترل تسلیحات می‌گوید، برنامه موشکی ایران عمدتاً بر "طراحی‌های کره شمالی و روسیه" متکی است و خاطرنشان می‌کند که از کمک چین نیز بهره‌مند شده است.
وبسایت "گلوبال فایر پاور" می‌نویسد، طبق اطلاعاتی که تا سال ۲۰۲۴ در دسترس بوده، توان نظامی ایران در رده ۱۴ و توان نظامی اسرائیل در مرتبه ۱۷ قرار گرفته است.
مطابق اعلام این نشریه، ایران دست‌کم ۱۶ مدل موشک میان‌برد و دوربرد دارد که موشک "خرمشهر" می‌تواند با موشک "اریحا ۲" اسرائیل رقابت کند.
با این که به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی از نظر شمار نیروها و نفوذ در منطقه نسبت به اسرائیل برتری قابل توجهی دارد، فناوری نظامی اسرائیل نسبت به ایران پیشرفته‌تر است.
تعداد کل پرسنل مشغول خدمت ارتش اسرائیل دست‌کم ۱۷۰هزار نفر و نیروهای ذخیره‌اش تقریباً ۴۴۵ هزار نفر است.
ایران حدود ۸۹ میلیون نفری تقریباً ۱۰ برابر اسرائیل جمعیت دارد و در مجموع از حدود ۶۰۰هزار نیروی نظامی (ارتش و سپاه) برخوردار است. با این همه این قیاس نباید به معنای برتری نظامی جمهوری اسلامی نسبت به اسرائیل تلقی شود زیرا از نظر کارشناسان، برتری جمعیت به‌تنهایی در عصر فناوری پیشرفته و سلاح‌های مدرن تاثیر چندانی ندارد.
جمهوری اسلامی طی سال‌ها، سرمایه‌گذاری‌های متعددی روی موشک‌ها و هواپیماهای بدون سرنشین انجام داده است.
در حالی که این کشور زرادخانه بزرگی برای خود دارد، مقادیر قابل توجهی تسلیحات را برای نیروهای نیابتی خود مانند حوثی‌ها در یمن و حزب‌الله در لبنان را نیز تامین می‌کند.
جمهوری اسلامی دارای موشک‌های دوربرد و پهپاد یا هواپیماهای بدون سرنشین است و حتی در سال ۱۴۰۱ اقدام به ساخت کارخانه تولید پهپاد در تاجیکستان کرده است.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که پهپادهای تولید جمهوی اسلامی ایران در جنگ اوکراین و روسیه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ایران ناوگان بزرگی از قایق‌های تندرو و چند زیردریایی کوچک ساخته است که می‌توانند ترافیک کشتیرانی و تامین انرژی جهانی را از طریق خلیج فارس و تنگه هرمز مختل کنند.
لازم به ذکر است که به دلیل نبودن مرز مشترک بین اسرائیل و ایران، بررسی شمار توپخانه و تانک (خودروهای زرهی) ضروری نیست.
ایران به سامانه‌های مدرن دفاع هوایی دسترسی ندارد
اسرائیل یکی از پیشرفته‌ترین نیروهای هوایی جهان را در اختیار دارد. مطابق گزارش موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک که ظرفیت‌های نظامی جهانی را ارزیابی می کند، اسرائیل حداقل ۱۴ ناوگان هواپیمای جنگی از جمله اف۱۶ و اف۱۴ و جدیدترین هواپیماهای اف-۳۵ را در اختیار دارد.
بر اساس آخرین تحقیقات منتشر شده توسط موسسه تحقیقات صلح بین المللی استکهلم، ۶۹ درصد از واردات تسلیحات اسرائیل بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ توسط آمریکا و ۳۰ درصد آن توسط آلمان انجام شده است.
اسرائیل دارای "گنبد آهنین"، "پیکان۳"، "فلاخن داوود" و "آرو" است که اصلی‌ترین سیستم‌های دفاع موشکی این کشور را تشکیل می‌دهند و از آن به عنوان یکی از قدرتمندترین سامانه‌های دفاعی در جهان یاد می‌شود.
با این‌حال این سامانه چندین بار نقاط ضعف خود را نیز بروز داده است. این گنبد در برابر حملات کوتاه برد مانند موشک و خمپاره استفاده می‌شود.
اسرائیل از نظر نظامی-فنی نسبت به ایران به طور قابل توجهی دارای برتری است. دفاع موشکی این کشور دارای پاتریوت ساخت آمریکا، سامانه دفاع موشکی پیشرفته است. اسرائیل همچنین نفربرهای زرهی و تانک‌ها و ناوگانی از پهپادها و سایر فناوری‌های موجود برای پشتیبانی از هرگونه نبرد را در اختیار دارد.
در مورد ایران، این کشور برای سال‌ها بر فناوری قدیمی آمریکایی که در زمان محمدرضا شاه به دست آمده بود، متکی بود. اما در سال‌های گذشته تهران توانسته است سامانه‌های دفاعی بومی خود را گسترش دهد و شعبه‌ای در ارتش با تخصص پدافند هوایی تأسیس کند.
ایران عمدتاً فاقد سامانه‌های دفاعی هوایی و هواپیماهای جنگی مدرن است و این احتمال وجود دارد که مسکو برای توسعه سامانه دفاعی تهران کمک کند.
نقطه ضعف قابل توجه توان نظامی ایران نسبت به اسرائیل
اگرچه ایران از نظر شمار سرباز برتری زیادی نسبت به اسرائیل دارد، با این‌حال نباید فراموش کرد که ارتش جمهوری اسلامی پس از جنگ هشت‌ساله ایران و عراق، هیچ رویارویی با نیروهای خارجی نداشته است و این در حالی است که ارتش اسرائیل دائماً در حال درگیری است و نیروی ورزیده زیادی در اختیار دارد.
به نظر می‌رسد علی‌رغم دسترسی ایران به ساخت موشک و پهپاد، در یک جنگ تمام عیار نمی‌تواند حریف اسرائیل شود.
یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف ایران، کمبود تسلیحات پیشرفته نسبت به اسرائیل است. زرادخانه نظامی متعارف ایران به دلیل تحریم‌ها مختل و عمدتاً از تجهیزاتی تشکیل شده است که قدمت آنها به قبل از انقلاب بهمن ۱۳۵۷ بازمی‌گردد.
جمهوری اسلامی از درگیری غیرمستقیم با اسرائیلی‌ها از طریق نیابتی‌های خود در کشورهای ثالث خرسند است و در همین زمینه بارها اعلام کرده است که قصد "ایجاد تنش" در منطقه را ندارد، زیرا یک درگیری مستقیم شامل هزینه‌های مالی و نظامی هنگفتی است که تهران در حال حاضر آماده آن نیست.