۱۰ گزینه‌ ایران برای انتقام از اسرائیل؛ حمله‌ای مستقیم و موشکی یا نیابتی؟

یورونیوز: مقامات ارشد ایران وعده داده‌اند که حمله اسرائیل به کنسولگری در دمشق و کشته‌شدن تعدادی از فرماندهان و اعضای سپاه قدس را بی‌پاسخ نخواهند گذاشت و اسرائیل را «تنبیه»‌ خواهند کرد. دبیرکل حزب‌الله نیز گفته است که پاسخ تهران «حتمی» و چه بسا عاملی خواهد شد تا کل منطقه وارد «مرحله جدیدی» از تاریخ خود شود.

در ۱۰ روزی که از حمله اسرائیل به ساختمان دیپلماتیک ایران در سوریه می‌گذرد، مقامات ایران تهدیدهای مکرری علیه اسرائیل به زبان آورده‌اند.

ایران در کنار گزینه‌هایی همچون اتخاذ رویکرد تهاجمی‌تر در مجامع بین‌المللی علیه اسرائیل، پیشبرد حملات سایبری و همچنین افزایش توان هسته‌ای خود، راه‌های دیگری هم می‌تواند برای اقدام تلافی‌جویانه علیه اسرائیل داشته باشد که با رفتارهای پیشین آن در منطقه می‌تواند مطابقت داشته باشد.

ایران به نوبه خود سابقه تهدید مستقیم اسرائیل را در کارنامه دارد و سابقه دیگری نیز در استفاده از نیروهای نیابتی برای کاربست تهدید و حمله به اسرائیل دارد.

جروزالم پست روز پنجشنبه (۱۱ آوریل) با انتشار مطلبی به قابلیت‌ها و گزینه‌هایی که ایران با توسل به یکی یا ترکیبی از آنها انتقام حمله اسرائیل به کنسولگری خود در دمشق را خواهد گرفت، پرداخته است.     
حمله موشکی از خاک ایران
ایران زرادخانه بزرگی از انواع و اقسام موشک‌های بالستیک با بردهای مختلف دارد. برخی از آن‌ها با سوخت جامد و برخی دیگر با سوخت مایع کار می‌کنند، به این معنی که برخی از آن‌ها را می‌توان فوری آماده شلیک کرد، در حالی که برخی دیگر برای آماده شدن و استقرار به زمان نیاز دارند.

ایران در گذشته بارها از موشک‌های بالستیک استفاده کرده است.

پنج روز پس از اینکه پهپادهای آمریکایی با هدف قرار دادن خودروی حامل قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس ایران در نزدیکی فرودگاه بغداد، او و همراهانش را کشتند، ایران در ۸ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی (برابر با ۱۸ دی ۱۳۹۸ خورشیدی)به تلافی این حمله، از موشک‌های بالستیک برای هدف قرار دادن پایگاه الاسد در عراق استفاده کرد.

در آن روز، ایران در مجموع ۲۲ موشک شلیک کرد و پایگاه عین الاسد - مقر نیروهای آمریکایی در غرب عراق - و منطقه خودمختار کردستان را که میزبان نیروهای آمریکایی است، را هدف قرار داد.

این موشک‌ها از چندین نقطه در ایران پرتاب شدند و ۱۱ فروند از آن‌ها به پایگاه عین الاسد اصابت کرد. ایران قبل از پرتاب این موشک‌ها به عراقی‌ها اطلاع داده بود.

این موشک‌ها از ساعت ۱:۲۰ بامداد به وقت محلی شلیک شدند و این روند تا چندین ساعت ادامه یافت. گمان می‌رود ایران در این حمله از موشک‌های بالستیک فاتح ۳۱۳ و قیام استفاده کرده است. این موشک‌ها حاوی کلاهک‌هایی با بیش از ۴۵۰ کیلوگرم وزن هستند.
حمله موشکی از خاک عراق
ایران چندین سال است که موشک‌ها و پهپادهایی را به عراق منتقل کرده است. در سال ۲۰۱۸ میلادی، گزارش‌هایی در رسانه‌های مختلف منتشر شد مبنی بر اینکه ایران موشک‌هایی را در عراق مستقر کرده است. با گذشت یک سال، دیگر خبری از سرنوشت این موشک‌ها نشد و گزارش‌های رسانه‌ای درباره آنها متوقف شد.

با این حال، واضح است که در آن دوره، شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران در عراق، کنترل خود را به استان الانبار گسترش داده و داعش را در آنجا شکست داده بودند. ایران سپس اقدام به ایجاد پایگاهی به نام امام علی در سوریه در نزدیکی البوکمال در مرز با عراق کرد. گفته می‌شود ایران از این منطقه برای انتقال سلاح از طریق سوریه به حزب الله استفاده می‌کند.

استان الانبار عراق نزدیک‌ترین بخش عراق به خاک اسرائیل است. این استان همانجایی است که صدام حسین در جنگ ۱۹۹۱ موشک‌های اسکاد خود را در آنجا مستقر کرد و اسرائیل را هدف قرار داد.

تلاش زیادی در آن زمان توسط ائتلاف به رهبری ایالات متحده برای رهگیری موشک‌های فرار و گریزان اسکاد انجام شد.

ممکن است یک سناریو این باشد که ایران به دنبال استقرار موشک‌های دوربرد خود در عراق و بازسازی سناریوی صدام باشد.
حمله با موشک‌های دوربرد جدید
ایران در ژانویه ۲۰۲۴ به پاکستان و سوریه حمله موشکی کرد و مدعی شد که گروه‌های تروریستی را هدف قرار داده است. مضافا اینکه ایران از این فرصت برای آزمایش دقت موشک‌های جدید خود نیز استفاده کرد؛‌ چرا که در سوریه از موشک‌های بالستیک دوربرد و نسبتا جدید «خیبر شکن» استفاده کرد.

به گزارش رسانه‌های ایران، این حمله یک «پیام» برای آمریکا و اسرائیل بود. موشک خیبرشکن در سال ۲۰۲۲ رونمایی شد. ایران مدعی است برد آن ۱۴۵۰ کیلومتر است.

این موشک‌ها دارای سرعت بیشتر و دارای قابلیت انجام حملات دقیق است که آن را به یک سلاح استراتژیک خطرناک تبدیل می‌کند.
موشک خیبرشکن در مراسم رژه ارتش در ۲۲ سپتامبر ۲۰۲۳استفاده از حوثی‌ها در حمله هوایی ترکیبی
در سپتامبر ۲۰۱۹، تاسیسات نفتی آرامکو در بقیق و خریص عربستان سعودی با تعدادی پهپاد و موشک‌ کروز هدف قرار گرفت. این حملات از سوی گروه‌ حوثی‌های یمنی انجام شد. در گزارش‌هایی که بعدها و در پی بررسی قطعات کشف شده از لاشه پهپادها منتشر شد، ‌از حلقه گمشده ارتباط ایران با حمله به آرامکو پرده برمی‌داشت.

در ابتدا تصور می شد که حدود ۱۲ موشک کروز و ۲۲ هواپیمای بدون سرنشین در انجام این حملات شبانه دخیل بودند اما سعودی‌ها گفتند که در مجموع از ۱۸ پهپاد و ۷ موشک استفاده شده است.

این پهپادها دارای پیکربندی بال دلتا بودند که آنها را شبیه به پهپادهای شاهد ۱۳۶ ایرانی می کرد. سایر جزئیات این پهپادها با نمونه‌های ایرانی آن به طور کامل مشابه نبود.

حوثی‌ها با برنامه ریزی یک ماموریت پیچیده و استفاده از تکنیک بردار حمله برای دور زدن پدافند هوایی و راداری عربستان سعودی استفاده کرد. این حمله خساراتی به بار آورد اما کسی کشته نشد، ولی توان نیروهای نیابتی ایران در منطقه را به رخ کشید.
حمله بدست شبه نظامیان عراقی با پهپاد یا موشک
شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران در عراق در هفته‌های اخیر تهدیدات خود علیه اسرائیل را افزایش داده‌اند. نیروهای موسوم به «مقاومت اسلامی در عراق» ادعا می‌کند که توانسته‌اند خاک اسرائیل از جمله شهر ایلات در جنوب اسرائیل را هدف قرار دهند.

ارتش اسرائیل روز اول آوریل (ساعاتی پیش از حمله به کنسولگری ایران در دمشق) اعلام کرد که یک پهپاد که ظاهراً از عراق شلیک شده بود، به ساختمانی در پایگاه دریایی در ایلات، جنوبی‌ترین شهر اسرائیل حمله کرد.

ارتش اسرائیل روز سه‌شنبه ۹ آوریل اعلام کرد که نیروهای نظامی این کشور برای اولین‌بار با استفاده از سامانه دفاع موشکی دریایی خود، موسوم به گنبد دریایی «سی-دام» که روی یک ناوچه مستقر است به اهداف متخاصم که قصد ورود به حریم هوایی اسرائیل را داشتند، پاسخ دادند.

ایران می تواند شبه نظامیان عراقی را برای انجام قبیل حملات به اسرائیل بسیج کند. این به ایران امکان انکار در حملات را می‌دهد. ایران در گذشته از این شبه نظامیان برای هدف قرار دادن اسرائیل با هواپیماهای بدون سرنشین در ماه مه ۲۰۲۱ استفاده کرده است. این گروه ها در عراق نیز نیروهای آمریکایی را هدف قرار داده و در ژانویه ۲۰۲۴ با استفاده از یک حمله پهپادی سه آمریکایی را در اردن کشته اند.
حمله توسط گروه‌های تحت حمایت ایران در سوریه
ایران تعداد زیادی گروه تحت حمایت ایران در سوریه دارد. این گروه‌ها شامل نیروهای حزب‌الله در نزدیکی جولان می‌شود. حزب‌الله در پاییز ۲۰۱۹ با استفاده از یک «پهپاد انتحاری» از منطقه نزدیک جولان به دنبال تهدید اسرائیل بود. اسرائیل در آن زمان به هسته حزب الله حمله کرد. در ماه های اخیر، حزب الله همچنین به دنبال استفاده از امکانات ارتش سوریه در نزدیکی جولان بوده است.

تحلیلگران اسرائیلی معتقدند که سپاه ایران با شیعیان افغان را تحت عنوان «گروه فاطمیون» به خدمت گرفته است و از این گروه برای گشت‌زنی در مناطق نزدیک رودخانه فرات در سوریه استفاده کرده است. یکی دیگر از گزینه‌های ایران می‌تواند این باشد که به این شبه‌نظامیان یا دیگر شبه‌نظامیان سلاح داده و آنها را برای حمله به اسرائیل عملیاتی کند.

ایران در چند سال گذشته از این نوع گروه ها برای انجام ده‌ها حمله به نیروهای آمریکایی در سوریه استفاده کرده است.
حمله‌ای ائتلافی متشکل از حوثی‌ها، حزب‌الله و سایر گروه‌ها
ایران می‌تواند با استفاده از گروه‌هایی که از هفتم اکتبر برای حمله به اسرائیل به اسرائیل حمله کرده است، از چند جبهه به اسرائیل حمله کند. به عنوان مثال، حوثی‌ها در یمن موشک‌های دوربرد و پهپادهایی دارند که قبلاً بارها برای تهدید اسرائیل استفاده کرده‌اند.

تهدید پهپادی حوثی‌ها حداقل به سال ۲۰۲۰ باز می گردد و گفته می‌شود که حوثی‌ها از آن سال پهپادهای شاهد-۱۳۶ ایرانی را در اختیار دارند. این همان نوع پهپادی است که ادعا می‌شود ایران به روسیه صادر کرده است. ایران بارها این ادعاها را تکذیب کرده است.

ایران به طور سیستماتیک برد انواع پهپادهای خود را افزایش داده است؛ چه بسا پهپادهای شاهد ۱۳۶ نیز در حدود ۲ هزار کیلومتر برد دارند. این پهپادهای انتحاری به دلیل قیمت پایینی که دارند و همچنین به این دلیل که می توان آنها را از قبل برای پرواز در مسیر ایستگاه‌های تعیین شده برنامه‌ریزی کرد، بسیار رایج هستند. مضافا اینکه آنها خیلی بزرگ هم نیستند.

ایران می‌تواند نیروهای نیابتی خود را به سمت انجام یک حمله چند جبهه‌ای ترغیب کند. کما اینکه شبه‌نظامیان عراقی و همچنین یک گروه تحت حمایت ایران در سوریه، ایلات را هدف قرار داده‌اند. حزب الله لبنان تا کنون هزاران موشک به سمت اسرائیل شلیک کرده است. حوثی‌های یمنی موشک های کروز، پهپاد و همچنین موشک‌های بالستیک دارند.

اسرائیلی این را یک تهدید چند جبهه ای توصیف کرده اند که تا هفت جبهه را شامل می‌شود.
حمله به مواضع اسرائیل در کشورهای دیگر
در دهه‌های گذشته، رسانه‌های اسرائیلی‌ها بارها تکرار کردند که ایران سعی داشته اسرائیلی‌ها، سفارتخانه‌های اسرائیل و مواضع مرتبط با اسرائیل در کشورهای دیگر را تهدید کند. به عنوان مثال، در جریان بمب‌گذاری سال ۲۰۱۲ در اتوبوس حامل جهانگردان اسرائیلی در شهر بورگاس، بلغارستان، دستگاه قضایی بلغارستان در سال ۲۰۲۰ دو فرد لبنانی‌تبار را به جرم دست داشتن در این حمله به صورت غیابی محاکمه و به حبس ابد محکوم کرد.

اسرائیل همچنین مدعی است که ایران پشت توطئه‌هایی علیه شهروندان و مواضع خود در هند، گرجستان، آذربایجان، تایلند و بسیاری از کشورهای دیگر بوده است.

ایران ممکن است فکر کند که هدف قرار دادن سفارتخانه‌های اسرائیل یا هدف قرار دادن اسرائیلی‌ها در خارج از مرزهای اسرائیل راه آسان‌تری برای حمله تلافی‌جویانه باشد.
حمله به اقلیم کردستان عراق
ایران در دو سال گذشته بارها منطقه خودمختار کردستان در عراق را هدف قرار داده است و ادعا می‌کند که به دلیل ارتباط با اسرائیل، آن را هدف قرار داده است.

ایران در این حملات مکررا از موشک و پهپاد استفاده کرده است.
سوق دادن حزب الله به جنگ به اسرائیل
در ۶ ماهی که از زمان آغاز جنگ در نوار غزه می‌گذرد، نیروهای حزب الله بارها خود را در موقعیت حمله به اسرائیل تصور کرده‌اند. حزب الله تاکنون هزاران راکت به سمت اسرائیل شلیک کرده است.

در نتیجه ایران می تواند به دنبال استفاده از حزب الله برای تشدید حملات به اسرائیل باشد. در این صورت،‌ اسرائیل علاوه بر جنگ درنوار غزه با جنگ دیگری در مرزهای شمالی با لبنان قرار خواهد گرفت.

جنگی که اسرائیل ماه‌ها درباره آن هشدار داده و می‌گوید که برای آن آماده شده است. ایران در سال‌های گذشته به دنبال افزایش توانایی‌های حزب‌الله بوده و آن ها را برای رسیدن زمان مناسب آماده نگه داشته است.