واکنش‌ها به مرگ مشکوک سارا تبریزی پس از احضار به اطلاعات

طبق گزارش‌ها سارا تبریزی آبان‌ماه سال ۱۴۰۲ نیز بازداشت شده و حدودا ۱۰ روز را اوین به سر برده بوددویچه وله: مرگ مشکوک سارا تبریزی، ۲۰ ساله و زندانی سیاسی سابق، یک روز پس از احضار به وزارت اطلاعات با واکنش گسترده فعالان سیاسی و مدنی و کاربران در شبکه‌های اجتماعی روبرو شده است. بسیاری از آن به عنوان یک "قتل حکومتی" یاد کردند.

پیکر بی‌جان سارا تبریزی، زندانی سیاسی سابق، روز پنجم فروردین در شرایطی در منزل پدری‌ او در تهران پیدا شد که او تنها یک روز پیش از آن در چهارم فروردین به وزارت اطلاعات احضار شده بود.

کاربران شبکه‌های اجتماعی در واکنش به خبر مرگ مشکوک این زن ۲۰ ساله از "فشارهای روانی سنگین وزارت اطلاعات" بر او طی هفته‌های اخیر خبر می‌دهند و در اظهارنظرهای خود در قالب هشتگ سارا تبریزی، حکومت جمهوری اسلامی را "عامل قتل او" معرفی می‌کنند.

بر اساس اعلامیه ترحیم منتشر شده پیکر سارا تبریزی روز دوشنبه ۶ فروردین در شهرک اسکمان در استان تهران به خاک سپرده شد و مراسم ختم او نیز روز پنج‌شنبه ۹ فروردین در مسجد موسوم به صاحب‌الزمان در این شهرک برگزار شد.

طبق گزارش برخی منابع حقوق بشری، سارا تبریزی پیش از این در روز ۲۵ آبان ۱۴۰۲ در حالی‌که عازم سفر بریتانیا بود، به همراه یک شهروند دیگر از سوی ماموران اطلاعاتی جمهوری اسلامی در فرودگاه بین‌المللی موسوم به امام خمینی تهران دستگیر و به بند ۲۰۹ زندان اوین -بازداشتگاه وزارت اطلاعات- انتقال داده شده بود.

حساب کاربری دادبان، مرکز مشاوره و آموزش حقوقی، در شبکه اجتماعی اکس (توییتر سابق) با انتشار مطلبی در این زمینه اعلام کرده که "ماموران سرکوبگر جمهوری اسلامی بارها سارا تبریزی را تهدید کرده بودند در صورت عدم همکاری، محتویات خصوصی تلفن همراهش منتشر خواهد شد."
به گفته کاربران شبکه‌های اجتماعی، سارا تبریزی پس از بازداشت، با گذشت حدود ۱۰ روز و پس از بازجویی‌، با تودیع قرار وثیقه "یک میلیارد تومانی" از زندان اوین آزاد شد.

بنا به اظهارات منابع مطلع، او در ۳ روز نخست بازداشت خود در سلول انفرادی به دلیل ضربان قلب و فشار خون بالا ابتدا به بهداری بند ۲۰۹ اوین و سپس به یک سلول سه نفره در بازداشتگاه وزارت اطلاعات منتقل شده بود.

سارا تبریزی پس از آزادی یک بار دیگر در ۱۸ دی ۱۴۰۲ احضار شد و در پی چندین ساعت بازجویی، به بند زنان زندان اوین انتقال یافت.

میزان وثیقه او نیز با گذشت چند روز از مبلغ یک میلیارد تومان به دو میلیارد تومان افزایش پیدا کرد و او در نهایت در ۲۵ دی‌ماه ۱۴۰۲، با تودیع قرار وثیقه، تا زمان صدور حکم به طور موقت از زندان آزاد شد.

سارا تبریزی مدتی بعد در شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب اسلامی تهران به ریاست قاضی ایمان افشاری، بر اساس اتهاماتی همچون "توهین" به علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، "استفاده از اوراق مجعول و گذرنامه متعلق به دیگری" محاکمه و در آن دادگاه به حبس تعلیقی محکوم شد.

به گفته منابع مطلع، از این مرحله تماس‌های تلفنی نیروهای اطلاعاتی و تهدیدات آن‌ها آغاز شد و به او گفته شد که در صورت عدم همکاری با وزارت اطلاعات، مدارک و گفت‌وگوهای شخصی‌ او به طور علنی در فضای مجازی منتشر خواهند شد.
مرگ مشکوک، تنها یک روز پس از آخرین احضار
بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی فعالان حقوق بشری در رسانه‌های اجتماعی، سارا تبریزی در روز چهارم فروردین، بار دیگر به وزارت اطلاعات احضار شد و پیکر او در روز یکشنبه پنجم فروردین در منزل پدری‌ او در تهران پیدا شد.

برخی منابع گزارش می‌دهند که گزارش اولیه سازمان پزشکی قانونی، دلیل درگذشت سارا تبریزی را "خوردن قرص" اعلام کرده است. این خبر با واکنش گسترده افکار عمومی مواجه شده و کاربران، حکومت جمهوری اسلامی را عامل "قتل" او می‌دانند.

گوهر عشقی که فرزندش ستار بهشتی سال ۱۳۹۱ در جریان بازجویی و شکنجه باخت در واکنش به مرگ مشکوک سارا تبریزی، در شبکه اجتماعی اینستاگرام، با بیان این که "سکوت و مماشات با ظلم حاصلی جز تداوم جنایت ندارد"، جان باختن او را "اولین جنایت" جمهوری اسلامی در سال جدید خواند و نوشت که جمهوری اسلامی، سال جدید را "با کشتن دختر جوان و بی‌گناه" رقم زد.
حکومت جمهوری اسلامی پیش از این در بسیاری از موارد، در سناریوسازی‌های مشابه و تکراری، مرگ مشکوک و یا قتل زندانیان سیاسی را "خودکشی" اعلام کرده است.

سارا تبریزی، تنها نمونه‌ای از زندانیان سیاسی در بند یا آزاد شده نیست که جمهوری اسلامی مرگ مشکوک آن‌ها را "خودکشی" اعلام می‌کند. این روند از سال‌های پس از انقلاب اسلامی بهمن ۵۷ آغاز شده و بسیاری از زندانیان سیاسی، در بند یا پس از آزادی با مرگ‌های مشکوک جان خود را از دست داده‌اند.

از جمله "سینا قنبری"  یکی از معترضان بازداشت‌شده اعتراضات دی ماه ۱۳۹۶ و کاووس سید امامی، استاد دانشگاه و فعال محیط زیست و بسیاری دیگر که مرگ مشکوک آن‌ها در زندان، "خودکشی" اعلام شد.

در موارد دیگر مشابه با مرگ مشکوک سارا تبریزی، مریم آروین، عرشیا امام‌قلی‌زاده و یلدا آقافضلی، سه نفر از بازداشت‌شدگان خیزش سراسری ۱۴۰۱ نیز در مدت زمان کوتاهی پس از آزادی از زندان جان خود را از دست دادند.

مریم آروین، ۲۹ ساله، وکیل دادگستری نیز در فاصله کوتاهی پس از آزادی از زندان جان باخت. او که عضو کانون وکلای استان کرمان بود در آذر ۱۴۰۱ حین دفاع از معترضان بازداشتی کرمان در صحن دادگاه سیرجان بازداشت شد و به گفته مادرش، زمانی که در زندان بود "به بهانه آرام‌بخش و مسکن و تقویتی" به او "سرم وصل کرده" بودند.

از جمله مرگ‌های مشکوک اخیر همچنین می‌توان به منصوره سگوند ۱۸ ساله و دانشجوی رشته حقوق دانشگاه پیام نور آبدانان اشاره کرد که تنها چند روز پس از احضار در میانه‌های خرداد ۱۴۰۲ در آبدانان جان خود را از دست داد و نهادهای حکومتی دلیل مرگ مشکوک او را "ایست قلبی تنفسی" اعلام کردند.

مهدی سلمان‌زاده، نیز از جمله معترضانی بود که در روز پنجم دی ۹۸ پس از بازگشت از مراسم چهلم جانباختگان آبان، به طور مشکوکی جان باخت و مرگ او نیز مطابق روال معمول سناریوهای جمهوری اسلامی، "خودکشی" اعلام شد.

مرگ مشکوک این زندانیان و همچنین زندانیان دیگری مانند محسن جعفری‌راد، در دوران بازداشت یا اندکی پس از رهایی از حبس، ابهامات بسیاری را در خصوص آن چه که در بازجویی‌‌ها و زندان‌های جمهوری اسلامی می‌گذرد به وجود آورده است.