سفینه ژاپنی روی ماه نشست اما ممکن است هر لحظه خاموش شود

بی بی سی: یک کاوشگر ژاپنی ساعاتی پیش با موفقیت روی سطح کره ماه فرود آمد تا این کشور پس از آمریکا، روسیه، چین و هند، پنجمین کشوری باشد که توانسته به ماه برود.

با این حال نقص فنی در سلول‌های خورشیدی این ربات آن را با کمبود انرژی و خطر خاموش شدن روبرو کرده است.

دانشمندان سازمان فضایی ژاپن، ژاکسا، که امروز - جمعه ۱۹ ژانویه - از فرود نرم و آرام کاوشگر روی کره ماه خوشحال بودند، ناچار شدند خیلی زود بر عملیات احیای سیستم کنترل سلول‌های خورشیدی آن تمرکز کنند شاید بتوانند مانع قطع ارتباط آن با زمین شوند.

گزارش شده آنها برای ذخیره انرژی ناچار به خاموش کردن بعضی از قسمت‌های این کاوشگر که اسلیم (SLIM) نام دارد شده‌اند. اسلیم مخفف «واحد فرود هوشمند برای تحقیق در ماه» است.

با این حال این نگرانی وجود دارد که کاوشگر ژاپنی تنها تا چند ساعت دیگر روشن بماند و در پس آن به «خواب ابدی» فرو رود.

به دلایلی که هنوز برای دانشمندان ژاپنی مشخص نیست، سلول‌های خورشیدی این فضاپیما هنوز نتوانسته‌ برق لازم برای ادامه فعالیت را تولید کنند.

به این ترتیب اسلیم کاملا به باتری‌ها متکی است درحالی که نیروی آنها محدود است. زمانی که باتری‌ها خالی شد فضاپیما خاموش می‌شود و دیگر قادر به دریافت فرمان و تماس با زمین نخواهد بود.

مهندسان در حال حاضر درحال اولویت‌بندی فعالیت‌های آن هستند.
شادی مردم ژاپن در لحظه فرودآنها تجهیزات گرمازای ربات را خاموش کرده‌اند و درحال استخراج عکس‌های آن هستند. آنها همچنین مشغول استخراج داده‌هایی هستند که نشان خواهد داد نرم‌افزار فرود چه عملکردی داشت.

در صورتی که کاوشگر خاموش شود مقام‌های سازمان فضایی ژاپن فورا از آن قطع امید نخواهند کرد. همیشه ممکن است که سلول‌های خورشیدی طوری قرار گرفته باشند که مانع رسیدن نور خورشید به آن می‌شود.

مقام‌ها می‌گویند با تغییر جهت نور در ماه، امکان دارد که اسلیم دوباره جان بگیرد.

هیتوشی کونیناکا، نائب رئیس ژاکسا، در پاسخ به سوال خبرنگاری که پرسید آیا ژاپن می‌تواند ادعا کند کاوشگر به نرمی فرود آمده است گفت بله می‌تواند.

او گفت: «اگر فرود با کمک موتور محرکه موفق نبود، در آن صورت با سرعت بالا به سطح ماه اصابت می‌کرد و به کلی از کار می‌افتاد. اما هنوز درحال ارسال درست داده‌ها به ماست، یعنی هدف اولیه دایر بر فرودی نرم موفق بوده است.»

اسلیم حاوی دو ماه‌نورد کوچک است و داده‌ها به دست آمده نشان می‌دهد که موفق به پرتاب این دو دستگاه درست پیش از فرود شده است.

این کاوشگر که حاوی یک دوربین فروسرخ است قرار بود دو هفته آینده را صرف مطالعه ژئولوژی محلی کند. با توجه به نقص پیش آمده معلوم نیست این هدف چقدر ممکن باشد.

آمار نشان می‌دهد که فرود بر ماه کار دشواری است. تاکنون فقط نیمی از کلیه تلاش‌ها در این زمینه موفق بوده است.

ژاکسا در این ماموریت به فناوری‌های ناوبری دقیق دل بسته است.

کامپیوتر کاوشگر با پردازش سریع عکس‌ها و نقشه‌برداری از گودال‌ها سعی کرد موقع فرود از خطرات بپرهیزد.

آقای کونیناکا گفت: «با توجه به داده‌ها، فکر می‌کنم که اسلیم به احتمال قریب به یقین به فرود دقیق یعنی در شعاع ۱۰۰ متری از نقطه مورد نظر نائل آمد. البته همانطور که پیشتر اطلاع داده بودیم حدود یک ماه طول می‌کشد تا اطلاعات به طور دقیق تحلیل شود.»
تصویر ساختگی از دو واحد متحرک اسلیم: سمت راست یک دستگاه با قابلیت تغییر شکل که قل می خورد و دستگاه سمت راست که می جهداسلیم مانورهای کاهش ارتفاع را در فاصله ۱۵ کیلومتری از سطح در نیمه شب شنبه به وقت ژاپن (۱۵:۰۰ گرینویچ روز جمعه) شروع کرد. فرود در ساعت ۱۵:۲۰ به وقت گرینویچ انجام شد.

محل فرود در نزدیکی گودال شیولی واقع در نزدیکی خط استوای ماه هم اکنون کاملا آفتابی است اما تیرگی شب در پایان ماه به آنجا بازخواهد گرفت.

وقتی هوا تاریک شد، دما آنقدر افت می‌کند که امکان شکستن مدارهای الکترونیکی آن را دارد.

ژاکسا قبلا دو بار فرودهایی بر سیارک‌ها انجام داده است بنابراین فرود بر ماه نشان افتخار دیگری برای آن است.

ژاپن نقشی قابل توجه در برنامه آرتمیس ناسا خواهد داشت که قصد دارد بعد از چندین دهه انسان را بار دیگر بر ماه فرود آورد.

شرکت خصوصی «آی اسپیس» ژاپن سال قبل برای فرود تلاش کرد. اما کاوشگر این شرکت به نام هاکوتو-آر به دلیل خطای کامپیوترش در مورد ارتفاع بر فراز ماه سقوط کرد.

روز پنجشنبه یک شرکت خصوصی آمریکایی به نام استروبوتیک هم فضاپیمای خود به نام «پرِگرین» که قرار بود بر ماه فرود بیاید را بعد از بروز نقص فنی عمدا راهی اتمسفر زمین کرد تا بسوزد و نابود شود.

مشکل این کاوشگر ایرادی در سیستم پیشران بود که حتی اجازه نداد برای فرود تلاش کند.