سیاه زخم یا آنتراکس چیست و چقدر کشنده است؟

بی بی سی: سازمان بهداشت جهانی گزارش‌هایی درباره شیوع سیاه‌زخم (آنتراکس) در شرق و جنوب آفریقا منتشر کرده است. ما در اینجا توضیح می‌دهیم سیاه رخم چه نوع بیماری است، چقدر کشنده است و چطور می‌تواند به‌عنوان یک سلاح استفاده شود.

به دنبال مطرح شدن سیاه رخم در روزهای اخیر این مطلب می‌تواند منبع مناسبی برای پرسش‌ها باشد.

سازمان بهداشت جهانی اخیرا گزارش داد که پنج کشور در شرق و جنوب آفریقا شاهد شیوع بیماری ناشی از باکتری سیاه‌زخم هستند.

طبق این گزارش بیش از ۱۱۰۰ مورد احتمالی ابتلا به این باکتری وجود دارد. ۳۷ مورد تأییدشده‌اند و ۲۰ مورد مرگ مرتبط با این باکتری در ما ه‌های گذشته در کنیا، مالاوی، اوگاندا، زامبیا و زیمباوه گزارش‌شده است.

سازمان بهداشت جهانی اشاره‌ کرده است که این بیماری در این کشورها، گسترش محلی (آندمیک) داشته است و سالانه و در فصل‌های بخصوص شیوع پیدا می‌کند.

در میان پنج کشور، زیمباوه بیشترین شیوع بیماری را دارد بطوریکه نه استان از ۱۰ استان این کشور درگیر این بیماری شده‌اند. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، تا ۲۰ نوامبر، زامبیا ۶۸۴ مورد مشکوک را گزارش کرده است که ۲۵ مورد آن‌ها تأییدشده‌اند و ۴ نفر فوت کرده‌اند.
سیاه‌زخم با بدن انسان‌ چه می‌کند؟
نام این بیماری از کلمه یونانی آنتراکیس گرفته‌شده است که به معنی زغال است. زیرا وقتی این بیماری پوست را درگیر می‌کند عوارض پوستی سیاه‌رنگی روی آن ایجاد می‌شود.

سیاه‌زخم در وهله اول احشام و حیوانات را بیمار می‌کند اما انسان‌ها وقتی در تماس نزدیک با حیوانات آلوده قرار بگیرند و یا وقتی از محصولات تولیدشده از این حیوانات استفاده کنند، به آن مبتلا می‌شوند.

عامل این بیماری یک باکتری به نام باسیلوس آنتراسیس است. این باکتری بیشتر وقت‌ها به‌صورت هاگ در خاک پنهان می‌ماند تا این‌که از طریق خراش یا زخم وارد بدن حیوانات می‌شود.
نشانه‌های ابتلا به سیاه‌زخم چیست؟
سازمان بهداشت جهانی می‌گوید سیاه‌زخم ممکن به سه گونه بروز پیدا کند.

    سیاه‌زخم پوستی: این نوع از سیاه‌زخم وقتی عامل عفونت از طریق خراشی در پوست وارد بدن می‌شود ایجاد می‌شود و رایج‌ترین و کم‌خطرترین گونه این بیماری است. این بیماری به‌صورت برجستگی‌هایی روی پوست شروع می‌شود که تبدیل به تاول شده و بعد به‌صورت جوشی بدون درد که مرکز سیاه‌رنگ دارد، باقی می‌ماند. بعضی افراد بعدازآن دچار سردرد، درد عضلانی، تب و تهوع می‌شوند.

    سیاه‌زخم سیستم گوارشی: این نوع از سیاه‌زخم در ابتدا علائمی مانند مسمومیت غذایی ایجاد می‌کند اما می‌تواند بدتر شده و ایجاد دل‌درد شدید، استفراغ خونی و اسهال شدید کند.

    سیاه رخم ریوی: این نوع از بیماری خطرناک‌ترین نوع سیاه‌زخم است و در ابتدا به‌صورت سرمای خوردگی عادی بروز پیدا می‌کند اما به‌سرعت پیشرفت می‌کند به مشکل شدید در تنفس و شوک منجر می‌شود.
سیاه‌زخم چقدر کشنده است؟
کسانی که دچار سیاه‌زخم می‌شوند نیاز به بستری شدن در بیمارستان پیدا می‌کنند. کسانی که در تماس یا معرض آلودگی قرارگرفته‌اند می‌توانند درمان‌های پیشگیرانه دریافت کنند. سیاه‌زخم با آنتی‌بیوتیک‌ها بخصوص با پنی‌سیلین قابل‌درمان است اما درمان حتماً باید بافاصله کمی از آلوده شدن شروع شود.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات‌متحده آمریکا می‌گوید اگر درمانی انجام نشود، ۲۰ درصد افراد مبتلابه سیاه‌زخم پوستی خواهند مرد. اما با درمان صحیح همه مبتلایان به سیاه‌زخم پوستی می‌توانند زنده بمانند.

سیاه‌زخم گوارشی که در اثر مصرف گوشت خانم یا کامل پخته نشده ایجاد می‌شود می‌تواند موجب مرگ شود. اگر درمانی صورت نگیرد، نیمی از مبتلایان به این‌گونه از بیماری جان خود را از دست خواهند داد اما در صورت درمان صحیح ۶۰ درصد بیماران می‌توانند زنده بمانند.

سیاه‌زخم تنفسی مرگبارترین نوع سیاه‌زخم است که درنتیجه تنفس هاگ‌ها ایجاد می‌شود. بدون درمان تقریباً تمام مبتلایان خواهند مرد اما به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا، با درمان تهاجمی و شدید ۵۵ درصد بیماران می‌توانند نجات پیدا کنند.
چگونه می‌توان سیاه‌زخم را تبدیل به سلاح کرد؟
سی دی سی می‌گوید سیاه‌زخم قابلیت زیادی برای به‌کارگیری به‌عنوان اسلحه دارد. هاگ‌های این بیماری به مقدار زیاد و به‌راحتی در طبیعت قابل‌دسترسی هستند و به‌راحتی می‌توان آن‌ها را در آزمایشگاه تولید کرد. این هاگ ها مدت طولانی در محیط باقی می‌مانند.
ارسال نامه‌های آلوده، اندکی پس از حملات یازدهم سپتامبر در آمریکا شروع شدالبته این کار نیاز به تجهیزات بیوتکنولوژی بسیار پیچیده و دسترسی به منبع اصلی سیاه‌زخم دارد تا بتوان آن را کشت داد.

می‌توان آن را بی‌اینکه نشانه خاصی داشته باشد و کسی متوجه شود در محیط رها کرد. هاگ های بسیار ریز و میکروسکوپی آن می‌توانند با پودر، اسپری و آب مخلوط شوند و به‌سختی با بو و مزه قابل‌تشخیص است.

در حمله میکروبی در سال ۲۰۰۱، چند روز بعد از بعد از حمله‌های ۱۱ سپتامبر ، نامه‌هایی آلوده، به سیاستمداران و دفتر رسانه‌های مختلف ایالات‌متحده ارسال شد.