علم الهدی: جمهوری اسلامی نتوانسته «اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها» را به‌طور «کامل و موفق» اجرا کند

 احمد علم‌الهدیرادیو فردا: یک سال پس از آنکه ده‌ها دانشگاه ایران در جریان اعتراضات زن، زندگی، آزادی به صحنه تجمع‌های اعتراضی دانشجویان علیه جمهوری اسلامی تبدیل شد، احمد علم‌الهدی، نماینده علی خامنه‌ای در خراسان رضوی و امام جمعه مشهد، با تاکید بر «لزوم اسلامی کردن دانشگاه‌ها»، و با اذعان به شکست حکومت در «اسلامی کردن دانشگاه‌ها»، گفت که با گذشت چهار دهه، جمهوری اسلامی نتوانسته «اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها» را به‌طور «کامل و موفق» اجرا کند.

اذعان نماینده رهبر جمهوری اسلامی در خراسان رضوی به شکست در «اسلامی کردن دانشگاه‌ها» پس از آن انجام می‌شود که در جریان اعتراضات زن، زندگی، آزادی، ده‌ها دانشگاه در ایران به کانون‌ تجمع‌های اعتراضی علیه جمهوری اسلامی تبدیل شدند و برخی از صریح‌ترین شعارهای ضد حکومتی نخستین بار از زبان دانشجویان و در دانشگاه‌ها سر داده شدند.

امام جمعه مشهد روز پنج‌شنبه ۲۰ مهر طی سخنانی در جمع روسای دانشگاه‎ها، مسئولان دفاتر نهاد نمایندگی رهبر جمهوری اسلامی و فرماندهان بسیج اساتید دانشگاه‌های استان خراسان رضوی، گفت که «اسلامی‎ کردن دانشگاه‌ها مبتنی بر نظریه یک استاد یا یک جریان دوره‌ای نیست و ریشه در اصل مبانی انقلاب اسلامی» دارد.

علم‌الهدی افزود که اجرای «اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها» هم منوط بر «باورمندی اساتید و مدیران فرهنگی به اسناد بالادستی» در ارتباط با اسلامی کردن دانشگاه‌هاست تا «افراد جریان‌ساز در فضای دانشگاه ایمان پیدا کنند اجرای این طرح، به کارآمدی و بهره‌وری نظام تعلیم و تربیت در آموزش عالی کشور» منجر می‌شود.

امام جمعه مشهد که خود پس از استقرار جمهوری اسلامی و سرپرستی کمیته انقلاب اسلامی در فاصله سال‌های ۵۹ تا ۶۱، سابقه دو دهه معاونت آموزشی دانشگاه امام صادق را بر عهده داشته که هدف از تاسیس آن «کادرسازی برای جمهوری اسلامی» بوده است، در اظهارات روز پنج‌شنبه خود، به شکست در «اسلامی کردن دانشگاه‌ها» اذعان کرد و گفت:«حقیقت این است که تاکنون اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها به‌طور کامل و موفق اجرا نشده است.»

علم‌الهدی در ادامه «مدیریت دانشگاه را چون هنر خراطی و تراشیدن هنرمندانه چوب» توصیف کرد و افزود که دلیل ناکامی در «اسلامی کردن دانشگاه‌ها «دو دلیل عمده دارد» که «یکی این است که نمی‌توان به امورات دانشگاه‌ها به‌صورت فصلی، مقطعی و موضعی رسیدگی کرد و برای حل و فصل امور باید متعهد به یک برنامه ثابت از اسناد بالادستی بود.»

او همچنین دلیل دوم شکست در اسلامی کردن دانشگاه‌ها را «گرفتاری بیش از حد مدیران دانشگاه‌ها» عنوان کرد و گفت که این مدیران «اگرچه انقلابی هستند اما چالش‌های مدیریتی و مشکلات بی‌پایانی که پس از تصدی مسئولیت به سرشان می‌ریزد، باعث می‌شود حتی فرصت کافی برای اجرای منویات» رهبران قبلی و فعلی جمهوری اسلامی را هم نداشته باشند.

این اظهارات در حالی بیان شده است که در جریان اعتراضات زن، زندگی، آزادی تعدادی از مدیران دانشگاه‌ها اغلب در سکوت خبری برکنار شدند و در ادامه ده‌ها تن از استادان دانشگاه نیز با احکام «تعلیق» و «اخراج» مواجه شدند.

در تازه‌ترین مورد روزنامه اعتماد در شماره پنج‌شنبه ۲۰ مهر ماه خود از «حذف ۳۲ هزار استاد حق‌التدریسی از واحدها و رشته‌های مختلف دانشگاه آزاد» گزارش داد و افزود که به جای این استادان «۲۰ هزار دانشجوی ترم اول یا دوم مقطع دکترب دانشگاه آزاد» گمارده شده‌اند.

احمد علم‌الهدی، نماینده خامنه‌ای در استان خراسان رضوی، نیز در اظهارات روز پنج‌شنبه خود به طور ضمنی خواهان اجرای طرح مشابهی در دانشگاه‌های دولتی شد و به طور تلویحی گفت که باید با «عدم سخت‌گیری برای ورود اساتید جوان» نزدیک به حکومت راه را برای ورود آنها به هیات علمی دانشگاه‌ها هموار کرد.

امام جمعه مشهد افزود که شرایط فعلی جذب اساتید با «محدودیت‌های سخت‌گیرانه» که برای کیفیت علمی و آموزشی استادان اعمال می‌شود، یکی از مشکلات برای «اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها» عنوان کرد.

علم‌الهدی همچنین یکی دیگر از موانع اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها را نحوه «مدیریت فضای فرهنگی دانشگاه‌ها» خواند و افزود: «در عرصه مسائل آموزشی باید اقتدار و تحکم داشت و این قدرت مدیریت رئیس دانشگاه است که برنامه‌ها را طبق تشخیص خود و در کمال صلابت تنظیم کند.»

نماینده خامنه‌ای در خراسان رضوی البته اذعان کرد که با «زور» نمی‌توان فضای دانشگاه‌ها را اسلامی کرد و گفت:«وقتی پای فرهنگ به میان بیاید، اینجا دیگر فشار و زور بی‌تأثیر است و فرهنگ‎سازی تنها راهکار موجود است تا فضای گفتمانی مطلوب را بر دانشگاه حاکم کرد.»

علم‌الهدی به روسای دانشگاه توصیه کرد تا تلاش کنند با «رفاقت و همراهی» و تعامل، اساتید را با حکومت و جریان مدیریتی دانشگاه «همسو» کنند و گفت که این بهترین راهکار موجود که می‌تواند «فضایی مطابق با مواضع و اندیشه‌های انقلاب اسلامی» رقم بزند.

اظهارات احمد علم الهدی، امام جمعه مشهد، درباره ناکامی در «اسلامی کردن» دانشگاه‌ها اولین اظهارات او در این مورد نیست.

علم‌الهدی در آذر ماه سال ۱۳۹۵ نیز گفته بود: «این جریانی که ایجاد شده که برخی از دانشجویان در دانشگاه درسهای حوزوی می خوانند یا حتی به حوزه می آیند و درسهای حوزوی می خوانند به معنای وحدت حوزه و دانشگاه نیست.»

او تاکید کرده بود که «معنای وحدت حوزه و دانشگاه آمیختگی دین و علم و نجات تعلیم و تربیت و علم تجربی از سکولاریسم است» و «دانشگاه هم باید به صورت مسجد در آید و کانون عبادت شود.»

«اسلامی کردن دانشگاه‌ها» از سال‌های نخست پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران مطرح شد که به «انقلاب فرهنگی» و بستن دانشگاه‌ها در فاصله سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۲ و اخراج هزاران تن از دانشجویان و استادان به دلایل عقیدتی یا مخالفت با جمهوری اسلامی منجر شد.

از نیمه دهه هشتاد بار دیگر رهبر جمهوری اسلامی و همچنین محمدتقی مصباح یزدی، به عنوان یکی از تئوریسین‌های جمهوری اسلامی در دوره رهبری علی خامنه‌ای بر «اسلامی کردن دانشگاه‌ها» تاکید کردند و در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد اقدامات گسترده‌ای تحت این عنوان در دانشگاه‌ها به اجرا گذاشته شد.

با این حال در جریان اعتراضات دی ماه سال ۹۶، آبان ۹۸ و به ویژه طی سال ۱۴۰۱ در جریان اعتراضات زن، زندگی، آزادی، هزاران دانشجو به اعتراضات پیوستند و ده‌ها دانشگاه‌ در سراسر ایران به کانون‌های تجمع اعتراضی علیه جمهوری اسلامی تبدیل شدند.

دستگاه‌های امنیتی در جریان سرکوب اعتراضات دانشگاه‌ها بنابر گزارش نهادهای حقوق بشری و دانشجویی، دست‌کم ۷۵۰ دانشجو را طی هفته‌های نخست اعتراضات زن،زندگی، آزادی بازداشت کردند.

در موج‌های پیاپی احضار دانشجویان به کمیته‌های انضباطی و همچنین احضار دانشجویان توسط وزارت اطلاعات و دیگر دستگاه‌های امنیتی نیز بخشی از اقدامات حکومتی برای سرکوب اعتراضات دانشجویان بود.

صدور احکام پرشمار «تعلیق از تحصیل»، «تبعید و انتقال اجباری» و «اخراج» برای دانشجویان معترض، «لغو مجوز و منع فعالیت شماری از تشکل‌های دانشجویی»، و موج «تعلیق» و «اخراج» ده‌ها استاد و اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها از جمله دیگر اقدامات حکومتی علیه اعتراضات دانشگاهیان طی یک سال اخیر بوده است.