دیدار وزیران خارجه ایران و مصر در سایه نام خیابان‌های فرح و خالد اسلامبولی

دیدار وزاری خارجه ایران و مصر در سازمان ملل متحدبی بی سی: خبرگزاری‌های داخلی ایران از ملاقات وزیر امورخارجه ایران با همتای مصری خود در حاشیه اجلاس سازمان ملل متحد خبر دادند.

به گزارش این خبرگزاری‌ها، دو وزیر خارجه درباره «گسترش همکاری دو کشور در موضوعات مشترک و تاثیر مثبت آن بر منطقه خبر دادند.»

این در حالیست که اشاره‌ای به بازگشایی سفارت دو کشور در قاهره و تهران نشده است.

در خرداد ماه امسال آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران در دیدار با پادشاه عمان گفته بود: « ما از رابطه با مصر استقبال می‌کنیم و مشکلی در این زمینه نداریم.»

همچنین محمد حسین سلطانی‌فر، رئیس دفتر حافظ منافع ایران در قاهره اظهارات مقام‌ها‌ی مصری درباره سفر اولین گروه گردشگران ایرانی از مصر پس از ۴۰ سال را تائید کرده بود و گفته بود که قرار است، این گروه از مسافران ایرانی با پرواز مستقیم از ایران به شهر ساحلی «شرم‌الشیخ» در صحرای سینا بروند.

یکی از موارد مناقشه بین دو دولت، نام خیابان خالد اسلامبولی(وزارا) در تهران است. خالد اسلامبولی از بنیادگرایان اسلامی بود که انور سادات، رئیس جمهور وقت مصر را در سال ۱۹۸۱ ترور کرد.

با اینکه شورای شهر تهران در سال ۱۳۸۲ با اکثریت مطلق رای به تغییر نام این خیابان داد اما عملا این اتفاق نیفتاد. تصمیم برای این تغییر نام پس از ملاقات روسای جمهور وقت ایران و مصر، محمد خاتمی و حسنی مبارک در حاشیه اجلاس جهانی جامعه اطلاع رسانی در سوئیس رخ داد. در آن زمان وزیر خارجه مصر گفته بود وقایع رخداده پس از پیمان کمپ دیوید به تاریخ پیوسته است.

در پیمان کمپ دیوید با میانجیگری جیمی کارتر، رئیس جمهور وقت آمریکا قراردادی بین انور سادات رییس جمهور وقت مصر و مناخیم بگین، نخست‌وزیر وقت اسرائیل در سپتامبر ۱۹۷۸ به امضا رسید. انور سادات اولین رئیس وقت یک کشور عربی بود که به صلح با اسرائیل و به رسمیت شناختن این کشور اقدام کرد.

این پیمان گرچه برای سادات و بگین جایزه صلح نوبل را به ارمغان آورد اما با خشم عمومی کشورهای مسلمان و عربی روبرو شد. عضویت مصر در اتحادیه عرب و سازمان کنفرانس اسلامی معلق شد.

در زمان محمدرضا پهلوی، اردشیر زاهدی به نمایندگی از ایران این انعقاد این پیمان را به طرفین تبریک گفت اما پس از پیروزی انقلاب، روح‌الله خمینی با اعلام حکمی به ابراهیم یزدی، وزیر خارجه وقت در اردیبهشت ۵۸ دستور به قطع رابطه ایران با مصر داد.

آقای خمینی در این نامه نوشت: «با در نظر گرفتن پیمان خائنانه مصر و اسرائیل و اطاعت بی‌چون و چراى دولت مصر از آمریکا و صهیونیسم، دولت موقت جمهورى اسلامى ایران قطع روابط دیپلماتیک خود را با دولت مصر بنماید.»

در سال ۱۳۹۰ بار دیگر اعلام شد در دیدار یک گروه از انقلابیون مصری از تهران پس از سقوط حسنی مبارک، قرار شده نام این خیابان به «شهدای انقلاب مصر» تغییر یابد، اما باز هم این تغییر نام صورت نگرفت.

در تازه‌ترین تحول درباره نام خیابان خالد اسلامبولی، ناصر امانی از اعضای شورای شهر تهران در دیماه ۱۴۰۰ گفته بود: «تا آنجایی که من اطلاع دارم، آقای چمران گفتند مشروط به این شده است که مصر نام خیابان فرح را در قاهره عوض کند تا ما هم در اینجا نام خیابان خالد اسلامبولی را تغییر دهیم.»

آقای امانی در ادامه گفته بود: «آنها به تعهدات‌شان عمل نکردند و جمهوری اسلامی هم طبیعتا این کار را نکرد.»

محمود احمدی‌نژاد، تنها رئیس جمهور ایران است که از مصر دیدار کرد در حالیکه هیچ فردی به نمایندگی از سوی رهبر ایران در مراسم بدرقه او حضور نیافته بود.

محمود احمدی‌نژاد پنج ماه پس از سفر محمد مرسی، رئیس جمهور وقت مصر به تهران در بهمن ۱۳۹۱ به قاهره رفلت. آقای مرسی پس از حضوری چهار ساعته در تهران برای تحویل ریاست کشورهای عضو جنبش غیر متعهدها به ایران، بدون دیدار با آقای خامنه‌ای، تهران را ترک کرده بود.

در آن زمان برخی از رسانه‌های محافظه کار و سیاستمداران ایرانی با توجه به این رفتار آقای مرسی خواسته بودند که محمود احمدی‌نژاد به مصر سفر نکند.

آقای احمدی‌نژاد پیش از این سفر گفته بود خواهان بازدید از میدان تحریر قاهره است که در جریات تحولات مصر به نمادی از انقلاب‌های عربی بدل شد.
نام خیابان محل مناقشه دو کشور برای ایجاد رابطهروابط دو کشور پس از استقرار جمهوری اسلامی
ایران و مصر تا پیش از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷، روابط بسیار خوبی داشتند اما پس از استقرار جمهوری اسلامی روابط دو کشور قطع شد.

در روزهای اول پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، مصر تنها کشوری بود که تا آخرین لحظه مرگ پادشاه ایران از او با تشریفات کامل پذیرایی کرد و این در حالی بود که جمهوری اسلامی خواستار استرداد او بود.

محمدرضا پهلوی تا زمان مرگ در مصر ماند و پس از درگذشت او مراسم باشکوهی در قاهره برگزارشد و درهمین شهر هم به خاک سپرده شد.

در سال ۱۳۶۰ انور سادات، رئیس جمهوری وقت این کشور و حامی پادشاه ایران، در یک رژه نظامی به دست اسلامگرایان مصری ترور شد؛ که این اقدام مورد استقبال جمهوری اسلامی قرار گرفت و خیابان وزرا در تهران را به نام خالد اسلامبولی- ضارب او- تغییر نام داد.

از آن زمان رابطه ایران و مصر در پایین ترین سطح قرار داشته اما دو کشور روابط محدود اقتصادی خود را حفظ کرده‌اند.

با شدت گرفتن اعتراض مصری‌ها به حکومت حسنی مبارک در سال ۱۳۸۹، علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی در روزی که معترضان مصری آن را «جمعه رفتن» نامیده بودند در نماز جمعه تهران، به زبان عربی و خطاب به آنها سخنرانی کرد.

او گفته بود: « آنچه امروز در قاهره و دیگر شهرهای مصر مشاهده می شود، انفجار خشم مقدس و فوران عقده‌هائی است که در طول سالیان متمادی رژیم نامسلمان و خائن و دست‌نشانده با رفتار خود در دل مردان و زنان آزاده مصری متراکم ساخته است.»