کشف قطعات بنایی نیم میلیون ساله در زامبیا

پروفسور لری بارهام درحال حفاری الوارها در کرانه رودی در زامبیابی بی سی: کشف الوارهایی کهن در کرانه‌های رودی در زامبیا درک دانشمندان از زندگی گذشته انسان را عوض کرده است.

محققان شواهدی یافتند که از این الوارها برای ایجاد بنایی به قدمت تقریبا ۵۰۰ هزار سال استفاده شده بود.

این یافته‌ها که در نشریه «نیچر» چاپ شده حاکی از آن است که شاید مردمان عصر حجر برای خود سرپناه ایجاد می‌کردند.

پرفسور لری بارهام باستان‌شناس از دانشگاه لیورپول گفت: «این یافته باعث شده نگاهم را در مورد اجداد اولیه انسان عوض کنم.»

او هدایت یک پروژه تحقیقاتی به نام «ریشه‌های عمیق بشر» را به عهده دارد که مسئول حفاری و تحلیل این الوار کهن است.

کشف تازه ممکن است این باور جاری را که انسان‌های کهن یک زندگی ساده براساس کوچ‌نشینی داشتند را متحول کند.

پروفسور بارهام گفت: «آنها از چوب یک چیز تازه و بزرگ ساختند. آنها از هوش و قدرت تخیل و مهارت خود برای ایجاد چیزی که قبلا هرگز ندیده بودند استفاده کردند، چیزی که قبل از آن هرگز وجود نداشته.»

محققان همچنین موفق به کشف ابزارهای کهن از جمله چوبی برای حفر زمین شدند. اما آنچه باعث هیجان آنها شد دو قطعه چوب بود که با زاویه قائمه نسبت به هم قرار گرفته بود.
الوار کشف شدهپروفسور جف دالر، از دانشگاه آبریستویت در ولز، گفت: «یکی روی دیگری قرار گرفته و هر دو قطعه چوب بریدگی‌هایی دارند. به وضوع می‌شود دید که این بریدگی‌ها با ابزارهای سنگی ایجاد شده. اینها کمک می‌کند دو قطعه با هم جفت و جور شوند به طوری که قطعات یک ساختمان باشند.»
ایجاد آتش
تحلیل بیشتر تایید کرد که این الوارها حدود ۴۷۶ هزار سال قدمت دارند.

پریس انکُمبوِ از اعضای تیم تحقیق از موزه لیوینگستون در زامبیا گفت: «حیرت کردم که چوب‌تراشی، سنتی با ریشه‌هایی چنین عمیق است. به ذهنم خطور کرد که یک چیز خارق‌العاده کشف کرده‌ایم.»

شواهد استفاده انسان از چوب در گذشته‌های دور فقط به ایجاد آتش و ساخت وسایلی مثل چوب حفاری و نیزه محدود بود.

یکی از قدیمی‌ترین ابزارهای چوبی کشف شده نیزه‌ای ۴۰۰ هزار ساله است که در سال ۱۹۱۱ در «کلاکتون-آن-سی» واقع در اِسِکس پیدا شد.
دانشمندان مدل‌هایی برای نشان دادن چگونه همپوشانی الوارها ایجاد کردندمشکل چوب این است که اگر در شرایط خیلی خاصی قرار نداشته باشد به سرعت می‌پوسد و نابود می‌شود.

اما در کرانه‌های پیچ در پیچ بالای آبشار کالامبو، در نزدیکی مرز زامبیا و تانزانیا، اینها در آب خیس خورده و مثل محتویات کنسرو محفوظ ماند بود.

تیم محققان قدمت لایه‌های زمینی که این الوار در آن مدفون بود را با استفاده از روش تاریخ‌گذاری «خودتابی» (لومینسانس) تعیین کردند.

پروفسور دالر توضیح داد که دانه‌های سنگ، پرتوهای ناشی از واپاشی هسته‌ای را در طول زمان از محیط جذب می‌کنند، چیزی شبیه به شارژ شدن باتری.

با گرم کردن این دانه‌های ریز می‌توان پرتوهای هسته‌ای را آزاد، اندازه‌گیری و نور ساطع شده از آن را تحلیل کرد.

اندازه این دو تکه الوار - که قطعه کوچکتر آن ۱.۵ متر است - حاکیست که هرکسی آنها را روی هم نصب کرده درحال ساخت چیزی بزرگ بوده است.

این تیم می‌گوید بعید است که این یک کلبه یا سکونتگاه دائمی بوده باشد، اما می‌تواند بخشی از یک سکو برای یک سرپناه را شکل داده باشد.
الوار کهن در رسوبات بستر رودخانه محفوظ مانده استپروفسور دالر گفت: «ممکن است نوعی ساختمان برای نشستن کنار رود و ماهیگیری بوده باشد. اما نمی‌شود به راحتی گفت که چه نوع ساختمانی بوده.»

همچنین معلوم نیست چه گونه‌ای از انسان کهن - یا هومینید (انسانیان) - آن را ساخته است.

تاکنون در این محل استخوانی کشف نشده است.

به علاوه الوار مورد نظر خیلی قدیمی‌تر از فسیل اولین انسان‌های مدرن - یا هومو ساپین - است که قدمت آنها به ۳۱۵ هزار سال می‌رسد.
سنت چوب تراشی
پروفسور دالر می‌گوید: «ممکن است کار هومو ساپین بوده باشد. یعنی ممکن است هومو ساپین در آن دوره می‌زیسته اما ما هنوز فسیل آن را پیدا نکرده باشیم.»

«اما ممکن است کار یک گونه دیگر بوده باشد - هومو اِرِکتوس یا هومو نالِدی - چون در آن دوره در جنوب آفریقا چند گونه هومینید زندگی می‌کردند.»

این الوار که برای تحلیل به بریتانیا منتقل شده‌اند در تانکر و در شرایطی نگهداری می‌شوند که باعث حفاظت از آنها برای نیم میلیون سال شده بود. این اشیا برای نمایش به زودی به زامبیا منتقل خواهد شد.