پژوهش جدید: اجداد انسان ۹۰۰ هزار سال پیش تا مرز انقراض کامل رفتند

 چهره بازسازی شده از یک انسان نئاندرتالصدای آمریکا: هفتاد و شش سال است که «ساعت رستاخیز» به عنوان استعاره‌ای برای رخ دادن فاجعه‌ای جهانی و نزدیک شدن بشریت به انقراض، با تهدیدهایی چون جنگ هسته‌ای و یا تغییرات اقلیمی به کار برده می‌شود.

این ساعت که ژانویه هر سال توسط‌ بولتن دانشمندان اتمی به‌روز می‌شود، در سال جاری، عقربه‌هایش عمدتاً به دلیل خطرات فزاینده جنگ در اوکراین به جلو کشیده شد و روی ۹۰ ثانیه به نیمه شب [فاجعه] قرار داده شد.

اما اگر این مکانیسم ۹۰۰ هزار سال پیش وجود داشت، شاید تخمین زده می‌شد که تنها یک ثانیه به نیمه شب پایان بشریت باقی مانده است.

یک مطالعه جدید و جذاب ژنتیکی با بهره‌گیری از روش‌های مدرن نشان داده است که اجداد ما در آن دوران، به هزار و ۲۸۰ تن کاهش پیدا کرده بودند و مدت‌ها قبل از اینکه انسان‌های مدرن پدیدار شوند، نسل‌شان تقریبا از روی زمین پاک شده بود.

این مطالعه که در مجله «ساینس» منتشر شده، با تجزیه و تحلیل دودمان ژنتیکی ۳ هزار و ۱۵۰ انسان مدرن، ویژگی‌های آنها را ردیابی کرده تا الگوهای جمعیتی که احتمالاً ژنوم آنها را تولید کرده است، مدل‌سازی کند.

نتایج این بررسی نشان می‌دهد که بین ۸۱۳ هزار تا ۹۳۰ هزار سال پیش، جمعیت انسان‌های باستانی که در نهایت، گونه‌های انسان مدرن را به وجود آوردند، به دلایلی ناشناخته که شاید شرایط محیطی، یکی از آنها بوده، پدیده‌ای ژنتیکی موسوم به «گلوگاه» را تجربه کردند و تعدادشان به طور چشمگیری کاهش پیدا کرد تا جایی که اجداد ما تا مرز انقراض کامل پیش رفتند.

این پژوهش نشان می‌دهد که اجداد ما توانسته‌اند به تعداد بسیار کمی برای مدت بسیار طولانی - نزدیک ۱۲۰ هزار سال- زنده بمانند ولی زمانی که شرایط دوباره برای سکونت انسان مساعد شد، چه از طریق تغییرات آب و هوایی یا پیشرفت‌های فن‌آوری، وضعیت بقا بهتر شد.

محققان این مطالعه می‌گویند ممکن است این دوره طولانی که طی آن، اجداد ما به تعداد کمی زنده ماندند، منجر به تکامل گونه‌ای کاملاً جدید شده باشد که ممکن است آخرین جد مشترک انسان‌های امروزی یا هومو ساپینس و گونه‌های نزدیک دیگر ما، یعنی نئاندرتال‌ و دنیسووا باشد.

نیک اشتون، باستان شناس دوران پارینه سنگی در موزه بریتانیا، که در این پژوهش دخالتی نداشته است، می‌گوید سقوط جمعیتی، تنها بر گروه محدودی، شاید در آفریقا که اجداد انسان مدرن بوده‌اند، تأثیر گذاشته است.

به عقیده او، باید دلایل بالقوه گلوگاه جمعیتی، چه خشکسالی منطقه‌ای باشد یا فعالیت‌های آتشفشانی یا سایر عوامل محیطی را مورد بررسی عمیق‌تر قرار داد.