یبوست با سلامت مغز چه ارتباطی دارد؟

یبوست مزمن روی توانایی شناختی مغز تاثیر منفی می‌گذارد که شبیه به سه سال پیر شدن استایندیپندنت فارسی: نتایج پژوهش‌هایی که در نشست بین‌المللی انجمن آلزایمر در آمستردام ارائه شد، نشان داد که میکروبیوم روده روی سلامت مغز تاثیرگذار است.

یکی از این پژوهش‌ها نشان داد که یبوست مزمن روی توانایی شناختی مغز تاثیر منفی می‌گذارد که شبیه به سه سال پیر شدن است و دو پژوهش دیگر ارتباط برخی باکتری‌های روده را با خطر ابتلا به زوال عقل ثابت کرد.

شبکه خبری ان‌بی‌سی گزارش می‌دهد که این پژوهش‌ها به نقش احتمالی تجمع باکتری‌های «بد» در روده و تضعیف سلامت شناختی اشاره دارد.

کریستوفر وبر، مدیر ابتکارهای علمی جهانی در انجمن آلزایمر، گفت: «می‌دانیم که دفع منظم مواد زائد از بدن برای سلامت ضروری است. اگر دفع به‌صورت منظم انجام نشود، ممکن است سموم در بدن بماند و به شکل‌های مختلفی بر سلامت تاثیر بگذارد.»

در یکی از این مطالعات که یبوست و زوال شناختی را بررسی می‌کند، داده‌های مربوط به حرکات روده و سلامت شناختی ۱۱۰ هزار نفر طی بیش از شش سال، تجزیه‌وتحلیل شد.

این پژوهش نشان داد که افراد مبتلا به یبوست مزمن – که معمولا هر سه یا چهار روز یک‌بار اجابت مزاج دارند – در مقایسه با افرادی که روزی یک‌بار روده‌هایشان تخیله می‌شود، شناختی به‌مراتب ضعیف‌تر دارند که معادل سه سال سن بالاتر است.

در روده افراد مبتلا به یبوست مزمن، تعداد باکتری‌های التهاب‌زا بیشتر و باکتری‌هایی که توانایی تجزیه فیبرهای تغذیه‌ای را دارند کمتر است.

این پژوهشگران هنوز دلیل تاثیر یبوست بر مغز را نمی‌دانند، اما حدس می‌زنند که این وضعیت باعث تجمع باکتری‌های «بد» و کاهش باکتری‌های «خوب» می‌شود.

این یافته درمورد افراد مسن‌تر که به‌دلیل تحرک کم، ورزش نکردن و مصرف برخی داروها و رژیم‌های غذایی کم فیبر، به‌احتمال‌زیاد دچار یبوست می‌شوند بسیار مهم است.

دو مطالعه دیگر نیز نشان داد باکتری‌های خاصی در روده خطر زوال عقل را در بزرگ‌سالانی که ازنظر شناختی سالم‌اند، افزایش می‌دهد.

این یافته‌ها داده‌های پیشین درباره محور روده – مغز را تایید می‌کند. این محور یک مسیر عصبی- هورمونی دو طرفه‌ای است که دستگاه گوارش و مغز را از راه سیستم عصبی، سیستم ایمنی و هورمونی به یکدیگر متصل کرده است و بر مجموعه‌ای از فرآیندها، از سوخت‌وساز تا استرس، دخالت دارد.

پژوهش‌های پیشین نشان داده است که تنوع میکروبیوم روده افراد مبتلا به آلزایمر، چاقی، دیابت، سندروم روده تحریک‌پذیر و پارکینسون، از افراد بدون این بیماری‌ها کمتر است.

بر اساس این پژوهش‌ها، بیماران مبتلا به آلزایمر و یبوست دو برابر سریع‌تر از آن‌هایی که یبوست ندارند، به زوال شناختی مبتلا می‌شوند.

اما هنوز این سوال مهم که آیا آلزایمر باعث تغییرات باکتریایی روده می‌شود، یا تغییرات باکتریایی روده مثلا به‌دلیل یبوست باعث بروز آلزایمر می‌شود، بی‌پاسخ مانده است.

باکتری‌هایی که در بدن ما زندگی می‌کنند، خوب یا بد، همکار ما محسوب می‌شوند. ما سوخت‌وساز یکدیگر را کامل و مجموعه‌ای از مواد شیمیایی تولید می‌کنیم.

در پژوهشی که سال گذشته در نشریه نیچر منتشر شد، آمده است که روند پیری به افزایش باکتری‌های التهاب‌زا منجر می‌شود، این امر موجب «نشت روده» می‌شود و به‌این‌ترتیب مواد شیمیایی سمی وارد مغز می‌شود.

هرچند میکروبیوم روده «سالم» هنوز مشخص نشده است، اما شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد تعادل میکروبی بدن مهم است. درواقع به‌هم خوردن تعادل در روده که به آن دیسبایوزیس می‌گویند، افزون بر بیماری‌های میکروبی باعث مشکلات گوارشی، اضطراب، چاقی، دیابت، افسردگی، ام اس (مالتیپل اسکلروزیس)، سندروم خستگی مزمن و سایر اختلالات می‌شود.

نشانگر زیستی مانند باکتری‌های روده برای شروع داروها و روش‌های پیشگیرانه‌ای همچون اصلاح سبک زندگی به بیمارانی که در مراحل ابتدایی این بیماری‌اند کمک می‌کند. این امر در درمان آلزایمر اهمیت ویژه‌ای دارد.

درمجموع، این مطالعه‌ها نشان می‌دهد که انجام ورزش، خواب کافی و پیروی از رژیم غذایی مناسب شامل غذاهای سرشار از فیبر نه‌تنها از بروز یبوست جلوگیری می‌کند، بلکه برای سلامت مغز نیز مفید است.

دیگر نباید آلزایمر را صرفا یک بیماری مغزی دانست، آلزایمر بیماری مغز، کبد و روده است. تغییر سبک زندگی، درست غذا خوردن، ورزش کردن و کاهش استرس، از هر دارویی که برای مقابله با آلزایمر تجویز می‌شود موثرتر است.