در گرمای طاقت فرسای خوزستان، منطقه ای با ۸۰ هزار نفر جمعیت، آب ندارد و تامین برق آن به درستی انجام نمیشود. شهری در ثروتمندترین استان ایران و مرکز یکی از نفتیترین نقاط کره زمین، وضعیتی دارد که طاقت ساکنانش را تمام کرده است: ملاشیه در جنوب اهواز مرکز استان خوزستان.
***
ویدیویی در رسانههای اجتماعی و برخی خبرگزاریهای حکومتی منتشر شده از گلایههای ساکنان منطقه «ملاشیه» و «عین دو» که از بیآبی ده روزه در این منطقه گلایه دارند. زنان و مردانی که در منطقه غرق در محرومیت زندگی میکنند و برابر دوربینها میگویند که در ده روز گذشته باید منتظر بشوند که تب روز بشکند و غروب از راه برسد تا تانکرهای توزیع آب کوچه به کوچه بیایند و برایشان آب بیاورند.
ملاشیه و عین دو، منطقهای در جنوبیترین نقطه غرب اهواز است که بیش از پنجاه سال قدمت دارد و بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ نزدیک به ۸۰ هزار نفر جمعیت را در خود جای داده است.
در سالهایی که ایران درگیر جنگ با عراق بود بسیاری ساکنان این منطقه در دفاع از خاک ایران کشته شدند اما سالها پس از جنگ ایران و عراق انگار جنگ در این منطقه هنوز تمام نشده است.
اگر چه گلایههای منطقه ملاشیه در این روزها در رسانهها بازتاب داشته اما بررسیهای ایرانوایر در گفتگو با فعالان مدنی و شهروندان اهواز نشان میدهد مشکلات برق و آب در اغلب مناطق حاشیهای این شهر تاب و توان از ساکنانش گرفته است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خوزستان روز جمعه ۱۵ تیرماه ۱۴۰۲ از اتمام اجرای پروژه ضربتی تقویت آب منطقه ملاشیه خبر داد و گفت: شرایط تامین آب در ملاشیه اکنون عادی است و هیچگونه مشکل کمبود آبی در این منطقه وجود ندارد.
به گفته «محمدرضا کرمینژاد» مشکلاتی که در بحث تامین آب منطقه ملاشیه طی ده روز گذشته وجود داشت «با اقدامات انجام شده» رفع شده است.
زندگی مردم ملاشیه در محاصره زباله هاجزییات اقدامات انجام شده مورد اشاره در این پروژه مطرح نشده اما مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خوزستان تاکید کرده که علیرغم اینکه نیازی به توزیع آب توسط تانکرها نیست اما برای اطمینان «توزیع آب برای یکی دو روز دیگر در منطقه ادامه خواهد داشت.»
طرحها و پروژههای بیحاصل برای مشکل تامین آب غرب اهواز مناطق جنوب غربی اهواز از جمله ملاشیه، شهرک دانشگاه، پردیس و سیاحی سالهای طولانی است که با معضل تامین آب شرب مواجه هستند.
یکی از اهالی منطقه سیاحی در اهواز به ایرانوایر میگوید: « در منطقه ما ۱۲ ماه سال آب یا قطع است یا اگر هم باشد کم فشار و با بوی فاضلاب است. حالا سر و صداها بالا گرفته با تانکر آب آوردند اما همین هم در شرایط عادی رخ نمیدهد. من ۴۸ سالم است و از وقتی به یاد دارم وضعیت آب در منطقه ما همین بوده است.»
او همچنین تایید میکند که مردم منطقه جنوب غرب اهواز علاوه بر مشکل آب قطعی طولانی برق هم دارند: « دما بیشتر از پنجاه درجه است و برق اینجا قطع میشود. یعنی حتی جهنم هم اینطوری نیست. بعضی خانهها تانکر دارند آب توی تانکر زیر دمای ۵۰ درجه میتواند منجر به سوختگی درجه سه بشود. ما از گرما و بیآبی و بیبرقی یک چیزی میگوییم ولی بقیه فقط میشنوند باید اینجا باشید تا بفهمید ما چه میگوییم.»
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خوزستان روز جمعه گفته است «طرحی با ارزش حدود ۲۵۰ میلیارد تومان در مرحله مناقصه است و بعد از انجام مناقصه به اجرا گذاشته خواهد شد.»
یکی از فعالان مدنی در شهر اهواز اما میگوید اینها «وعدههای پوچ چهل و چند ساله برای ساکنان مناطق جنوب غرب اهواز» است.
مریم که سالهاست در قالب عضویت داوطلبانه در انجمنهای نیکوکاری و خیریه شهر اهواز به فعالیت مدنی و خدمترسانی به ساکنان حاشیهنشین شهر اهواز مشغول است به ایرانوایر میگوید: «علت قطعی آب این دفعه در ملاشیه مشکلات شیرآلات و تجهیزات، گرمای بیش از حد و برداشت غیرمجاز آب شیرین کن با استفاده از پمپهای خیلی قوی بوده است. ملاشیه در انتهاییترین نقطه شبکه توزیع آب قرار دارد یعنی وقتی به همه جا آب هست مردم اینجا ممکن است آب نداشته باشند. هر سال هم از طرحهای ضربتی و سریع و اجرایی پردهبرداری میشود بودجههای خرد و کلان تخصیص میدهند یک مدتی میآیند و میروند اما رفع این مشکل باید به صورت زیرساختی و بنیادی حل شود. اتفاقی که ما یقین داریم نخواهد افتاد.»
بهمنماه سال ۱۴۰۰ فرسودگی و مستهلک شدن لولههای انتقال آب کار دست ساکنان ملاشیه داد. لولهها شکست و مردم مناطق جنوب غرب اهواز نزدیک به ده روز با مشکل قطعی آب مواجه شدند.
در آن دوران هم شهرداری منطقه پنج اهواز در اطلاعیهای از ارسال تانکرهای آب به این منطقه خبر داد و اعلام کرد عامل بیآبی ، شکستگی خطوط لوله انتقال آب و خرابی پمپ آبرسان شهری بوده است.
«سید احمد موالیزاده» سرپرست وقت فرمانداری اهواز در همان زمان به همه «ادارات و دستگاههای ذیربط» تکلیف کرد که «تا رفع کامل مشکل آب ملاشیه پایکار باشند و کوتاهی در این زمینه پذیرفتنی نیست.»
از سایر مناطق چه خبر؟ مریم، فعال مدنی اهل اهواز به «غیزانیه» باز میگردد. به جایی که مردمانش در سالهای اخیربارها و بارها از بابت مطالبه برای «آب»، کتک خوردهاند، زندان رفتهاند و حتی با تیر ساچمهای به آنها پاسخ داده شده است.
بسیاری نام غیزانیه را اولین بار در سالروز آزادسازی خرمشهر سال ۱۳۹۹ شنیدند. تصویری از پای خونین و گلوله خورده پسری نوجوان که روی زمین بایری نشسته بود.
تصویر پای نوجوانی که در اعتراضات غیزانیه تیر خوردبه گفته این فعال مدنی مردم غیزانیه از پس همه اعتراضها و مطالبهگریها همچنان با معضل شدید آب مواجه هستند: «من اطلاع دارم که غیزانیه، روستای عطیش و خیلی از روستاهای اطراف هورالعظیم همچنان و با وجود همه اعتراضاتی که شد با مشکلات عدیده آب و برق مواجه هستند. در واقع اگر بخواهیم صادقانه درباره موضوع آب در اهواز صحبت کنیم باید بگویم سالهاست در اهواز پسماندهای صنعتی که وارد کارون میشود را در یک فرآیندی شفاف میکنند و به اسم آب به خورد مردم میدهند.»
به گفته او «حالا جاهایی مثل عطیش و غیزانیه که ۲۰ تا ۳۰ کیلومتر با اهواز فاصله دارند، خانه و زندگیشان در محاصره لولههای نفت و گاز است. آب لولهکشی برای کمپهای مرتبط با صنایع نفت و گاز به این مناطق رسیده اما سهم ساکنان بومی از این سفره و خوان ثروت فقط دود است و آلودگیهای محیطزیستی و بس.»
غیزانیه با جمعیتی بالغ بر ۲۶ هزار نفر که بیشتر آنها کشاورز و دامدار هستند در محاصره شرکتهای نفتی و گازی و پالایشگاههای پتروشیمی است. لولههای نفت و گاز از روستاهای این بخش و زمینهای اطراف آن میگذرد، اما دهها روستا در این منطقه هنوز لولهکشی آب ندارد.
غیزانیه در محاصره لوله های نفتاعتراض ساکنان غیزانیه به بیآبی و وعدههای مقامها و مسئولانی به این دلیل است که لولهکشی آب تا کمپها و پالایشگاهها رفته اما ساکنان روستا از آن بیبهرهاند.
«مجاهد» سالها قبل از مهاجرت به تهران در غیزانیه زندگی کرده است. مردی که در ۱۸ سالگی در رشته مدیریت بازرگانی وارد دانشگاهی در تهران شد و هرگز به خوزستان باز نگشت.
او به ایرانوایر میگوید: «چند روز تهران آب قطع شد همه جا از بیآبی و توزیع تانکری حرف میزدند. همه شبکهها و اخبار درباره همین بود که مردم تهران آب ندارند اما ما برای آب کشته دادیم. ما زمینهای کشاورزیمان بایر شده به خاطر لولههای نفت تمام حیواناتمان مردند یا مجبور شدیم بفروشیم. مردم خوزستان در اهواز و آبادان و رامشیر و هویزه سالهاست آب میخرند که فقط بنوشند و چای دم کنند. بقیه امورشان با آب شور و بدبویی میگذرد که اگر شانس داشته باشند به آن دسترسی دارند.»
به گفته مجاهد در خانههای مردم اهواز فارغ از اینکه در چه منطقهای زندگی میکنند حداقل دو بشکه ۱۰ لیتری آب وجود دارد: « تا یادم میآید اطلاعرسانی درباره قطع آب نمیشد. همه میدانستند ممکن است از خواب بیدار شوند و آب نباشد برای همین بشکهها را پر میکردند. آن زمان هر بشکه را ۵۰ تا تک تومانی میخریدند حالا بشکهها ۵۰ هزار تومان یا بیشتر است.»
غلامرضا شریعتی استاندار سابق خوزستان یکی از افرادی است که نامش با وعدههای بیحاصل در زمینه رفع مشکل آب پیوند خورده است.
او در سال ۱۳۹۵ وعده داده بود مشکلات مرتبط با آب در غیزانیه «سه ماهه» حل خواهند شد.
همین شخص سال ۱۴۰۰ در زمانی که پرونده فسادش در شرکت هفتتپه در حال بررسی در بحبوحه اعتراضات آب مردم خوزستان گفت: «تکمیل طرح آبرسانی به بخش غیزانیه از توابع شهرستان اهواز سبب میشود که آب شرب ساکنان روستاهای این بخش تا ۲۰ سال آینده تامین شود و مشکلی برای آبشرب نداشته باشند.»
حالا سه سال دیگر هم از این وعدهها گذشته است. آب لولهکشی نه تنها به غیزانیه آورده نشده بلکه تانکرهایی که هر دو هفته یکبار برای آبرسانی به منطقه میروند حالا باید به جاهای دیگری مثل عطیش، ملاشیه و عین دو هم سر بزنند. مردم اما همچنان گرفتار در سیلی از وعدهها و قولها که هرگز عملی نخواهند شد.