فرش‌های کاخ سعد آباد کجا هستند؟
+8
رأی دهید
-0
کاخ سعد آبادبی بی سی: در تازه ترین خبر درباره گم شدن فرش‌های کاخ سعد آباد تهران عزت‌الله ضرغامی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا گفته است: « پرونده مفقود شدن فرش‌های ساختمان حافظیه در سعدآباد به وزارت میراث‌فرهنگی ارتباطی ندارد، اما موضوع اموال عمومی است، فرش و غیرفرش، نفیس و غیر نفیس ندارد، بیت‌المال یک ریال هم اهمیت دارد باید پیدا شود و حفظ شد.»اشاره آقای ضرغامی به خبری است که خبرگزاری فارس در سی ام اردیبهشت آن را منتشر کرد و نوشت: «۴۸ تخته فرش نفیس و دستباف در سال ۱۳۹۵ با یک دستگاه وانت مزدا از کاخ سعدآباد خارج شده است.»
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در ادامه گفته است: « مفقود شدن فرش‌های سعدآباد به وزارت میراث‌فرهنگی ربط ندارد و مربوط به نهادهای دیگر است، که این فرش‌ها را در اختیار داشتند، البته دستگاه های نظارتی همچنان در حال بررسی هستند که این فرش‌ها کجاست؟ در حال حاضر هم بیش از این اطلاعی ندارم.»
فرش های کاخ سعدآباد«یک ناشاهد ناشناس»اولین بار خبرگزاری فارس با نشر این خبر به نقل از یک شاهد عینی نوشت: «فرش‌ها به خانه کسی منتقل شده است». اما در این گزارش نامی از فرد مورد نظر برده نشد.
در آن زمان عزت‌الله ضرغامی، در گفتگویی با خبرنگاران اعلام کرده بود: «حراست ما یک گزارش مقدماتی تهیه کرده که هنوز قابل استناد نیست. در جریان باشید، غیر از اینکه این اتفاق مربوط به دوره‌های گذشته است، خود آن مجموعه در اختیار میراث فرهنگی نیست. یعنی بخشی از کاخ سعدآباد در اختیار دستگاه‌های دیگری است.»
انتشار این خبر با واکنش‌های زیادی روبرو شد. وب‌سایت حسن روحانی با انتشار یک بیانیه اعلام کرد: «انتشار خبری مخدوش، مغشوش و بدون ذکر هیچ منبع و ارائه سندی معتبر صرفا بنا بر ادعای یک ناشاهد ناشناس در یک رسانه رسمی چطور می‌تواند مستند باشد؟ مراجع قانونی و قضایی می‌بایست از رسانه‌ها بخواهند اسناد خود را در این خصوص در اختیار مراجع قانونی بگذارند و نام فردی که فرش‌ها به خانه او منتقل شده را افشا کنند.»
وب‌سایت حسن روحانی در ادامه توضیح داد: «نهاد ریاست‌جمهوری به محض دریافت نخستین گزارش در این باره در سال ۱۳۹۹ که سابقه امر را به دوره قبل از آغاز کار دولت یازدهم می‌رساند، رسیدگی لازم را انجام داده و موضوع را فورا به مراجع نظارتی و قضائی ارجاع داده است. آیا طرح رسانه‌ای موضوع، سه سال بعد، بیش از آن که به گذشته و اصل موضوع مربوط باشد، برای انحراف اذهان از آنچه امروز می‌گذرد نیست؟»
در ادامه واکنش‌هاعلی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت ایران روز سوم خرداد در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره مفقود شدن فرش‌های کاخ سعدآباد گفت: «این موضوع قدیمی است. این دولت چون فسادها را پیگیری می‌کند، یکی یکی هر کدام از فسادهایی که روی زمین مانده و پیگیری نشده را دنبال می‌کند، خودش متهم می‌شود. از رسانه‌ها خواهش می‌کنم روشن باشند که چه کسی شاکی و چه کسی متهم است؟ دولت شاکی است و تخلفاتی که چه در گذشته و چه در دوره حاضر رخ دهد را باید پیگیری کرد.»
در واکنش محمود واعظی، رئیس دفتر حسن روحانی گفت: «طرح مجدد و رسانه‌ای موضوع مفقودی فرش‌ها از اساس سیاسی و با اهداف انتخاباتی است».
آقای واعظی گفت که مفقود شدن این فرش‌ها مربوط به آغاز کار دولت یازدهم است و نهاد ریاست‌جمهوری از سال‌ها پیش به عنوان مدعی پرونده خود در حال پیگیری قضایی آن بوده است.
رئیس دفتر حسن روحانی حرک رسانه های محافظه کار را انتخاباتی و در راستای« حذف و یکدست‌سازی» سیاسی دانست و گفت اکنون،«اتهام سرقت تلویزیون‌های کاخ سعدآباد را مطرح کرده‌اند.»
پرتره مظفرالدین شاه در کاخ گلستانحافظیه کجا است؟رئیس روابط عمومی مجموعه تاریخی سعدآباد با اشاره به انتقال فرش‌ها به ساختمان حافطیه گفته بود: «فرش‌های مفقود شده ارتباطی به ما ندارد چرا که مسئولیت حفظ و نگهداری ساختمان حافظیه کاخ سعدآباد بر عهده نهاد ریاست جمهوری است.»
ساختمان حافظیه در ضلع جنوبی مجموعه فرهنگی و تاریخی کاخ سعدآباد قرار دارد و از سال ۱۳۷۴ محل برگزاری جلسات ریاست جمهوری و پذیرایی و ملاقات سران سیاسی و شخصیت‌های دیپلماتیک کشورهای خارجی است. و اشیاء و اموال نفیس و گران‌بهایی در آن نگهداری می‌شود.
در گزارش خبرگزاری فارس آمده بود: «در جریان تحقیقات معلوم شده فرش‌ها در بازه زمانی سه ساله ۹۲ تا ۹۵ از حافظیه خارج شده‌اند که به گفته یکی از شاهدان که در این مجموعه مسئولیت داشته، سال ۹۵ با یک دستگاه وانت مزدا به منزل یکی از مسئولان ارشد دولت سابق برده شده‌اند؛ همچنین بر اساس یافته‌های اولیه، دو تخته قالیچه ابریشمی مفقودی نیز در یک چمدان جاسازی شده و به سرقت رفته‌اند.»
این خبرگزاری همچنین مدعی شده بود این پرونده با ۹ متهم که برخی از نزدیکان یکی از مقامات ارشد دولت سابق نیز در میان آنها هستند، تحت عنوان «اختلاس، خیانت در امانت، سرقت و تصرف غیرقانونی در اموال دولتی» بر اساس قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری در یکی از شعب ویژه قضایی در حال رسیدگی است.
در ادامه اما رئیس اتحادیه فرشوندگان فرش دستباف و رئیس موزه فرش هم به اظهارکنندگان پیوستند و مواضع متناقضی بیان کردند.
مسعود سپهرزاد، رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف، گفت: «فرش‌ها از کاخ سعدآباد به موزه فرش ایران در چهارراه فاطمی انتقال داده شدند» اما مهران صحرایی رئیس موزه فرش در تکذیب آن گفت: «در سال ۱۳۸۷ دو قطعه فرش به صورت امانی از مجموعه کاخ بوستان نهاد ریاست جمهوری به موزه فرش داده می‌شود. این فرش‌ها در سال ۱۳۹۴ به صورت قطعی در اختیار موزه فرش قرار می‌گیرد.»
او با رد کردن انتقال فرش در دهه ۹۰ از کاخ سعد آباد به موزه فرش گفت:«در این سال‌ها هیچ فرشی آن هم در این تعداد به موزه فرش انتقال داده نشده است.»
مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد در کوهپایه‌های توچال و دره دربند در شمال تهران با مساحتی بالغ بر ۱۱۰ هکتار از آثار مهم فرهنگی، هنری و تاریخی ایران است که زمان ساخت آن به دوران قاجار بازمی‌گردد.
بخش کوچکی از عکس‌های ارزشمند آرشیو تصویری کاخ گلستان تهران در کتابی با عنوان "کاخ گلستان، آلبوم‌خانه، فهرست عکس‌های برگزیده عصر قاجار" منتشر شده استپرونده های قدیمی‌تر بازمانده و بسته شده: از تاج‌های محمدرضا شاه و فرح پهلوی تا عکس‌های ناصرالدین شاه و پرتره مظفرالدین شاهفرشهای کاخ سعدآباد، اولین و تنها مورد از مجادله بر سر مفقود شدن آثار ارزشمند ملی در ایران نیست. پیش از این هم خبرگزاری ایرنا در دیماه سال گذشته با انتشار ویدئویی مدعی شده بود که خانواده پهلوی، تاج‌های معروف «پهلوی» و «شهبانو» را در دیماه سال ۵۷ با خود از ایران خارج کردند.
علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت نیز با انتشار این ویدئو در توییتر، ادعاهای ایرنا را تایید کرده و به نگرانی‌هایی درباره سرنوشت این دو تاج دامن زده بود.
تاج‌های «پهلوی» و «شهبانو» برای سال‌های بسیار بعد از انقلاب در موزه جواهرات سلطنتی برای بازدید عموم به نمایش گذاشته شده بودند. اما از زمان آغاز همه‌گیری کرونا، این موزه تعطیل شده بود.
همزمان شهبانو فرح پهلوی نیز در مصاحبه‌هایی گفت که ادعای خروج تاج‌ها از کشور را نادرست خواند.
با این حالی آقای بهادری جهرمی نه تنها از ادعای قبلی خود عقب‌نشینی نکرد، بلکه گفت دولت جمهوری اسلامی از بررسی اموالی که متعلق به مردم ایران بوده، اما در سال ۵۷ توسط خانواده پهلوی از کشور خارج شده، در یک «محکمه صالح» استقبال می‌کند.
اما توییت عزت الله ضرغامی به گمانه‌زنی‌ها درباره سرنوشت این دو تاج پایان داد. آقای ضرغامی در این توییت نوشت که از «گنجینه جواهرات سطنتی» در بانک مرکزی بازدید کرده است و تصویری هر دو تاج را منتشر کرد.
پیش از آن هم رسانه‌های ایران خبر از مفقود شدن پرتره مظفرالدین شاه قاجار اثر کمال‌الملک نقاشی نامی ایران از کاخ گلستان تهران خبر داده بودند که در یکی از حراجی‌های آثار هنری بریتانیا «فروخته شده» اما مدیر کاخ گلستان گفته است که چنین اثری در فهرست اموال کاخ قرار ندارد.
روزنامه‌های همشهری و شرق چاپ تهران تیر ۱۴۰۱ با استناد به اظهارات دو نفر از کارکنان سابق کاخ گلستان می‌گوید پرتره رنگ روغن مظفرالدین شاه در تالار برلیان کاخ گلستان قرار داشته است.
بر اساس گزارش رسانه‌های ایران این تابلو در سال ۱۳۷۸ از کاخ خارج و پس از انتشار تصویر آن در کاتالوگ حراج کریستی لندن، «در ۲۳ فروردین ماه ۱۳۷۹ به مبلغ بیش از ۴۴ هزار پوند» فروخته شده است.
مدیر کاخ گلستان احتمال داده بود که با توجه به تفاوتی که قاب این اثر در زمان فروش در حراجی کریستیز با قابی که در عکس سیاه و سفید دیده می شود دارد ممکن است اثر فروخته شده «تقلبی» باشد یا تابلوی دیگری از مظفرالدین شاه وجود داشته باشد.
خبر مفقود شدن یکی از آلبوم‌های مربوط به دوره قاجار در مرداد ۹۹، رئیس مجموعه کاخ گلستان گفته بود: « نظر قطعی درباره سرنوشت این عکس‌های تاریخی منحصر به فرد بعد از پایان انبارگردانی رسمی اعلام می‌شود.»
آفرین امامی، رییس مجموعه تاریخی کاخ گلستان در مصاحبه‌ای گفته بود که اواخر اسفند سال ۹۸ امین‌اموال آلبوم‌خانه کاخ گلستان در آخرین انبارگردانی خود متوجه شد که یک آلبوم ناصری حاوی ۱۰۰ قطعه عکس کوچک در قفسه نیست و این موضوع را به او اطلاع داده است.
به گفته خانم امامی «با بررسی یگان حفاظت میراث‌فرهنگی مشخص شد هیچ نشانه‌ای مبنی بر سرقت اثر وجود ندارد» اما او دلایلی برای رد احتمال سرقت این آثار تاریخی مطرح نکرده است
کاخ گلستان، در مرکز شهر تهران، یک بخش آرشیو عکس دارد که به آن «آلبوم‌خانه» یا «مرکز اسناد تصویری» گفته می‌شود و گنجینه‌ای از عکس‌های دوران قاجار ایران و آلبوم‌های هدیه شده به آنها است.
کاخ گلستان در سال ۱۳۹۲ در فهرست میراث جهانی سازمان یونسکو به ثبت رسیده است.