علی اکبر احمدیان؛ مین گذار ناو آمریکایی، دبیر شورای عالی امنیت ملی

علی‌اکبر احمدیان در سال ۱۳۶۴، پس از تشکیل نیروی دریایی سپاه پاسداران، به ریاست ستاد این نیرو منصوب شد. در این دوره، «حسین علایی» فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران بود که بر خلاف احمدیان، چهره‌ای رسانه‌ای است.

در سال‌های بعد، درگیری بین ایران و امریکا در دریا آغاز شد و شیوه ایران در تلافی حملات، نبرد چریکی و نامتقارن بود. ایران با پیش‌بینی مسیر و حرکت کشتی‌های اسکورت، با شناورهای کوچک تندرو سپاه حمله یا مین‌های ضد کشتی در مسیر آن‌‏ها رها می‌کرد.
علی اکبر احمدیان در سال ۱۳۶۴ و پس از تشکیل نیروی دریایی سپاه پاسداران به ریاست ستاد این نیرو منصوب شد«اکبر هاشمی رفسنجانی در خاطرات خود با اشاره به حضور احمدیان با او در یک بازدید نوشته است: «آقای احمدیان خاطرات جالب و مهمی از زمان جنگ و درگیری‌های نیروهای دریایی نوپای سپاه با ناوگان امریکا را یادآوری کرد؛ از تیر غیبی به نفت‌کش بریجتون که با تصویب کنگره امریکا برای انتقال نفت کویت با پرچم امریکا به خدمت گرفته شد به منظور خنثی‌ کردن سیاست مقابله به مثل ما در خصوص زدن کشتی‌های نفت‌کش ما و مراکز صنعتی نفت ما و دستورات مستقیم من به ایشان و اظهارات و ارشادات امام گفت.»

اشاره او به روز هفتم مرداد ۱۳۶۶ است که یک تانکر کویتی با پرچم ایالات متحده به نام «بریجتون» که از سوی یک ناو امریکایی اسکورت می‌شد، در نزدیکی جزیره «فارسی» با برخورد به یک مین به شدت صدمه دید. در پی این رویداد، امریکا با اجرای یک عملیات بسیار محرمانه به نام «فرصت برجسته» بر آن شد که از مین‌گذاری ایران در خلیج فارس جلوگیری کند.
احمدیان (سمت چپ) در دوره های مختلفی برای سمت‌های کلان تر نیز نامزد بود از جمله پس از فرماندهی محمدعلی جعفری یکی از نامزدهای سمت فرماندهی کل سپاه پاسداران بودرسانه‌های سپاه پاسداران از احمدیان به عنوان یکی از طراحان «نبرد متقارن» نام می‌برند. او البته نظرات خاصی در این باره دارد و در مقاله‌ای، نبرد نامتقارن را نوعی «نبرد علوی» خوانده است.

او نوشته است:«کسی که رویکرد نامتقارن را انتخاب می‌کند، می‌بایست از پتانسیل و ظرفیت الگوی نبرد علوی برخوردار باشد تا به یکباره خواص چندین و چند برابری پیدا کند. ما باید رابطه معنویت را در الگوی نبرد علوی نیز روشن کنیم، چون در وضعیت نامتقارن مستقیماً نمی‌شود به سراغ نبرد علوی برویم. الگوی نبرد علوی رابطه عمیقی با معنویت دارد.»

پس از جنگ ایران و عراق، علی شمخانی هم‌زمان به عنوان فرمانده دریایی ارتش و سپاه پاسداران منصوب شد و در این دوره احمدیان جانشین او بود.

پس از انتصاب شمخانی به سمت وزیر دفاع دولت «محمد خاتمی»، احمدیان با حکم رهبر جمهوری اسلامی به عنوان فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران منصوب شد.
پس از انتصاب شمخانی به سمت وزیر دفاع دولت خاتمی، احمدیان (نفر دوم از سمت چپ) با حکم رهبر جمهوری اسلامی به عنوان فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران منصوب شداحمدیان سال ۱۳۷۹ به ریاست ستاد مشترک سپاه رسید و از سال ۱۳۸۶ به مدت ۱۶ سال رییس مرکز راهبردی سپاه پاسداران بوده است.
نامزد سمت فرماندهی کل سپاه پاسداران
رسانه‌های وابسته به سپاه پاسداران از احمدیان به عنوان فردی نام برده‌اند که در کادر سازمانی سپاه تحول ایجاد کرده است. او پیش از سمت ریاست ستاد نیروی دریایی سپاه پاسداران، در سازمان‌دهی سپاه بندرعباس نقش داشته است.

خبرگزاری «تسنیم» نیز نوشت که او در سال‌های ابتدایی دهه ۶۰ با ابلاغ فرمانده کل سپاه، مسوولیت سازمان‌دهی، هماهنگی و تعیین فرماندهان و شورای فرماندهی منطقه شش سپاه در استان‌های بندرعباس، کرمان و سیستان و بلوچستان را برعهده گرفت و پس از آن به ریاست ستاد این منطقه منصوب شد.

احمدیان از سال ۱۳۶۳ با تشکیل مناطق و قرارگاه‌های بزرگ پنج‌گانه سپاه، به ریاست ستاد منطقه چهار و «قرارگاه نوح» منصوب شد که شامل استان‌های فارس، بوشهر، کرمان، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان و یزد و نیز چند تیپ سپاه بود.

هم‌چنین در سوابق او ذکر شده است که در سال ۱۳۶۰ برای مقابله با گروه «اشرف دهقانی»، از انشعابات «سازمان چریک‌های فدایی خلق»، به همراه تعدادی از نیروهای سپاه پاسداران به بندرعباس اعزام شده بود.

احمدیان پس از محمدعلی جعفری نیز به عنوان یکی از نامزدهای سمت فرمانده کل سپاه پاسداران مطرح بود اما در نهایت «حسین سلامی» به این سمت منصوب شد.
تکمیل پروژه‌های نیمه‌کاره شمخانیاحمدیان همچنین یکی از پنج عضو جدیدی بود که رهبر جمهوری اسلامی ۲۹ شهریور ۱۴۰۱ به ترکیب مجمع تشخیص مصلحت نظام اضافه کرداحمدیان یکی از پنج عضو جدیدی بود که رهبر جمهوری اسلامی در روز ۲۹ شهریور ۱۴۰۱ به ترکیب مجمع تشخیص مصلحت نظام اضافه کرد. این انتصاب را می‌شد به معنای زمینه‌سازی برای پرش او دانست.

پس از شایعه‌ها درباره احتمال برکناری شمخانی، از «احمد وحیدی»، وزیر کشور دولت «ابراهیم رئیسی» به عنوان گزینه جانشین او نام برده می‌شد اما در نهایت احمدیان به این سمت منصوب شد. شاید با این هدف که همان پروژه‌های آغاز شده در دوره شمخانی را پیش ببرد.

در دوره شمخانی پروژه‌های مختلفی به شورای عالی امنیت ملی سپرده شد که اکثرا ناتمام مانده‌اند و در این میان تنها روابط ایران و عربستان سعودی به نتیجه رسیده است.

یکی از مزیت‌های احمدیان برای مقامات جمهوری اسلامی می‌تواند این باشد که به نتیجه رسیدن این پروژه‌ها در دوره او باعث تشدید تنش‌های سیاسی نخواهد شد. چرا که برخی از اصول‌گرایان، شمخانی را رقیب احتمالی سیاسی برای پروژه‌هایی مانند انتخابات ریاست جمهوری و به نوعی، فردی مستقل می‌دانستند؛ هر چند که او در مواقعی با دولت «حسن روحانی» نیز درباره موضوعاتی مانند «برجام» درگیری داشت.

در این میان، مذاکرات برجام نیز هم‌چنان در اختیار وزارت امور خارجه قرار دارد؛ هر چند که بر اساس گزارش‌ها، مذاکرات پشت پرده متعددی بین ایران و امریکا و اروپا در جریان هستند؛ مذاکراتی که می‌توانند علاوه بر برجام، شامل موضوعات امنیتی نیز باشند.

احمدیان با وجود این که از جمله امضا کنندگان نامه فرماندهان سپاه پاسداران به خاتمی بود اما در موضوعات سیاسی در فضای عمومی اظهار نظر نمی‌کرد.

او دانشجوی دندان‌پزشکی بوده و با وجود سمت‌های مختلف، مدرک این رشته را هم گرفته است؛ هر چند که بعید است در این شغل کار کرده باشد. این موضوع اما باعث شوخی‌هایی در فضای مجازی درباره دندان‌پزشکی و دبیری شورای عالی امنیت ملی شده است.