طرح نظامی مشترک آمریکا و اسرائیل درباره ایران به چه معنی است؟

فرماندهان نیروهای هوایی آمریکا و اسرائیل در یک رزمایش هوایی مشترک ایندیپندنت فارسی: اورشلیم‌پست در تحلیلی درباره گزارش اخیر اکسیوس در زمینه پیشنهاد آمریکا به اسرائیل برای طرح نظامی مشترک در قبال ایران می‌نویسد، همکاری‌ها و مانورهای نظامی مشترک اسرائیل و آمریکا به‌خصوص در سال‌های اخیر از این حقیقت پرده برمی‌دارد که اسرائیل همواره از پیشنهادهای ایالات‌ متحده برای هماهنگی بیشتر و رزمایش نظامی مشترک استقبال می‌کند و این همکاری‌ها را به شکلی هدفمند و برنامه‌ریزی‌شده برجسته هم می‌کند. اقدام اسرائیل در برجسته کردن رزمایش هوایی مشترک دو کشور در اوایل ماه ژانویه و رزمایش «پرچم سرخ» که در ماه مارس برگزار شد، این موضوع را به‌وضوح اثبات می‌کند.

تل‌آویو نه‌تنها روی همکاری‌های مشترک نظامی با واشنگتن که بر دیدارها و گفت‌وگوها با مقام‌های ایالات‌ متحده آمریکا نیز بسیار مانور می‌دهد. اخبار ویژه‌ای که از گفت‌وگوها و دیدارهای لوید آستین، وزیر دفاع ایالات‌ متحده، ژنرال مارک میلی، بلندپایه‌ترین مقام نیروهای مسلح آمریکا و ژنرال مایکل کوریلا، فرمانده نیروهای ارتش آمریکا در خاورمیانه و آسیای مرکزی (سنتکام)، با مقام‌های اسرائیلی منتشر شد، نیز گویای این حقیقت است؛ با این حال شواهد حاکی از آن است که اسرائیل درباره پذیرش پیشنهاد جدید آمریکا تردید دارد.

وب‌سایت اکسیوس روز چهارشنبه ۱۷ مه (۲۷ اردیبهشت) در گزارشی به نقل از مقام‌های آمریکایی و اسرائیلی، نوشت که دولت جو بایدن به اسرائیل پیشنهاد داده است برای مقابله نظامی با جمهوری اسلامی ایران، برنامه‌ریزی مشترکی داشته باشند. از نظر مقام‌های آمریکایی، این پیشنهاد از سوی دولت بایدن که مشتاق بود توافق هسته‌ای با ایران احیا شود، بی‌سابقه است و نتیجه آن می‌تواند ارتقای همکاری‌های مشترک نظامی واشنگتن و تل‌آویو باشد.

در نقطه مقابل، مقام‌های اسرائیلی بر این باورند که این پیشنهاد ممکن است به بستن دست‌های اسرائیل در برابر ایران منجر شود. یک مقام ارشد اسرائیلی در پیوند با همین موضوع گفت: «اسرائیل پیشنهاد را رد نکرده اما خواستار توضیح بیشتر درباره برنامه‌ریزی نظامی مشترک شده است و می‌خواهد بداند که این برنامه‌ریزی در عمل به کجا منتهی می‌شود.»

اورشلیم ‌پست در یادداشتی، گزارش اکسیوس و تمایل آمریکا برای افزایش مشارکت‌های نظامی با اسرائیل را بررسی کرد و نوشت تمام نظرهای واشنگتن و تل‌آویو بخشی از یک بازی شطرنج سه‌ضلعی است که یک طرف آن جمهوری اسلامی ایران قرار دارد؛ به‌ عبارت‌ دیگر، ایالات‌ متحده جدیت خود در همکاری مشترک نظامی با اسرائیل را به‌تناوب تکرار می‌کند تا این کشور احساس امنیت داشته باشد اما در عین حال می‌خواهد تل‌آویو را از توسل به زور علیه برنامه هسته‌ای حکومت ایران، پیش‌ از موعدی که دولت بایدن آن را ضروری می‌داند، منصرف کند.

هر دو کشور اسرائیل و آمریکا می‌دانند که حمله نظامی برای جلوگیری از برنامه‌ هسته‌ای ایران ممکن است به امری اجتناب‌ناپذیر تبدیل شود اما درباره موعد این حمله پیشگیرانه با یکدیگر توافق ندارند. به بیان ساده‌تر، اسرائیل ممکن است ماه‌ها قبل از آستانه هسته‌ای ایران، حمله نظامی را ضروری بداند اما احتمال دارد ایالات‌ متحده آمریکا خیلی دیرتر به این نتیجه برسد و بخواهد بیشتر صبر کند.

مقام‌های اسرائیلی این رویکرد آمریکا را ساده‌انگارانه می‌دانند و به همین دلیل می‌گویند که پیشنهاد جدید ایالات‌ متحده مبنی بر همکاری مشترک نظامی با آمریکا هیچ مزایای جدیدی برای اسرائیل به دنبال ندارد.

البته احتمال دیگری نیز وجود دارد؛ اینکه دولت بایدن به دنبال راهی برای خروج از بن‌بست هسته‌ای با جمهوری اسلامی باشد؛ این موضوع روز چهارشنبه به گروهی از سناتورهای آمریکایی نیز گفته شد. پیشنهاد اخیر آمریکا به اسرائیل اگرچه در سیاست‌های دو کشور تغییر آشکاری ایجاد نمی‌کند، در صورت عبور ایران از آستانه هسته‌ای، به آمریکا برای تعریف سیاست‌ جدیدش کمک خواهد کرد.

شورای حکام آژانس‌ بین‌المللی انرژی اتمی کمتر از یک ماه دیگر تشکیل جلسه می‌دهد و بار دیگر درباره اینکه پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع شود یا نه، تصمیم‌گیری می‌کند؛ بنابراین ممکن است تمام این اقدام‌ها زمینه‌چینی قبل از دور بعدی تصمیم‌گیری‌ها باشند.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به‌تازگی در گفت‌وگو با شبکه سی‌بی‌اس کانادا، سفر اخیر خود به ایران و گفت‌وگو با مقام‌های جمهوری اسلامی را «مثبت» خواند اما در عین‌ حال گفت که احتمال احیای توافق هسته‌ای در آینده نزدیک «ضعیف» است.

روز چهارشنبه، شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس ادعا کرد با ارسال پیام‌های آمریکا و کشورهای اروپایی احتمال دارد مذاکرات برجام به‌زودی آغاز شود. در واکنش به این ادعا، ودانت پاتل، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، گفت که دولت این کشور دیپلماسی را بهترین راه می‌داند اما فعلا چیزی برای اعلام کردن وجود ندارد و هیچ گزینه‌ای از روی میز برداشته نشده است.