تریکلرواتیلن (تیسیای) طی 100سال گذشته برای کافئینزدایی از قهوه، چربیزدایی از فلز و خشکشویی لباسها استفاده شده است.
به گزارش راهنماتو، این ماده سرطانزاست و رابطه آن با سقط جنین و بیماریهای قلبی مادرزادی اثبات شده و علاوهبر آن، اکنون مشخص شده که میتواند خطر ابتلا به پارکینسون را تا 500درصد افزایش دهد.
محققان در نشریه «بیماری پارکینسون» این فرضیه را مطرح کردهاند که تیسیای احتمالاً عاملِ نامرئی بیماری پارکینسون است. آنها جزئیاتی از استفاده گسترده این ماده مطرح کرده و شواهدی از ارتباط این ماده سمی با پارکینسون آوردهاند و حتی از 7نفر شاملِ یک بازیکن سابق بسکتبال آمریکا و یک سناتور فقید آمریکایی، نام بردهاند که یا بعد از کار کردن با این ماده شیمیایی یا بعد از قرار گرفتن در محیطی که این ماده در آن استفاده شده بود، دچار پارکینسون شدند.
آلودگی گسترده با ماده سمی تیسیای
تیسیای ماده حلالی است که سابقاً کاربردهای زیادی در بخشهای صنعتی، مصرفی، نظامی و پزشکی داشت و برای مثال از آن برای پاک کردن رنگ، تصحیح غلطهای تایپی، تمیز کردن موتور و بیهوش کردن بیماران استفاده میشد.
مصرف این ماده در دهه 1970 در آمریکا به اوج رسید تا جاییکه سالانه بیشاز 600میلیون پوند ماده تیسیای یا دو پوند به ازای هر نفر، در آمریکا تولید میشد. در حدود 10میلیون آمریکایی با تیسیای یا نوع دیگری از حلالهای شیمیایی صنعتی کار میکردند. بااینکه مصرفِ خانگی این ماده از آن زمان کاهش پیدا کرده است، اما تیسیای هنوز هم برای چربیزدایی از فلزات و لکهزدایی در خشکشوییها استفاده میشود.
این ماده مکانهای زیادی را در آمریکا آلوده کرده است. نیمی از سایتهای بسیار آلوده در آمریکا حاوی ماده تیسیای هستند. نیمی از این سایتها در سیلیکونولی در کالیفرنیا قرار دارند که از این ماده برای تمیز کردنِ قطعات و چیپهای الکترونیکی و کامپیوتری استفاده میشد. این ماده در پایگاههای نظامی نیز به وفور پیدا میشود. از دهههای 1950 تا 1980 میلیونها افسر نیروی دریایی، خانوادههایشان و غیرنظامیانی که در پایگاهها کار یا زندگی میکردند، در معرض آبهای آشامیدنی با سطوحِ بالای تیسیای و پرکلرواتیلین (پیسیای) قرار داشتهاند که درواقع عموزاده نزدیک تیسیای است و سطحِ آن 280برابر بالاتر از میزانی بوده که ایمن تلقی میشود.
خاک، آب و هوا
ارتباط بین تیسیای و پارکینسون نخستینبار در یک مطالعه موردی که 50سال قبل انجام شد، مشخص شد. در مطالعات دیگری که در طی سالهای بعدی انجام شد، محققان نشان دادند که تیسیای وارد مغز و بافتهای بدن میشود و در مقادیر بالا میتواند به بخشهای تولیدکننده انرژی در سلول به نام میتوکندری آسیب بزند. در مطالعاتِ حیوانی، مشخص شد که تیسیای باعثِ ازدسترفتنِ انتخابیِ سلولهای عصبیِ تولیدکننده دوپامین میشود که در انسانها نشانه اولیه بیماریِ پارکینسون است.
در افرادی که مستقیم با ماده تیسیای کار میکردند خطر ابتلا به پارکینسون افزایش چشمگیری پیدا کرده بود. اما نویسندگان هشدار میدهند که «میلیونها نفر بدونِ آنکه بدانند از طریق هوای بیرون، آبهای زیرزمینی آلوده و آلودگیِ هوا در محیطهای داخلی، در معرض این ماده خطرناک و سمی هستند.»
این ماده شیمیایی میتواند آبهای زیرزمینی و خاک را آلوده کند و وارد رودخانههای آبهای زیرزمینی یا آب لولهکشی شود که بهاینترتیب میتواند مسافتهای زیادی را طی زمان طی کند. این لولهها میتواند گسترده جغرافیایی وسیعی را از شانگهای در چین گرفته تا نیوپورت در کالیفرنیا آلوده کنند.
این ماده فقط در آب خطرناک نیست، تیسیای در شکلِ فرار میتواند تبخیر شده و وارد خانههای مردم، مدارس و محیطهای کاری شود و اغلب هم شناسایی نمیشود. امروز نفوذِ بخار این ماده سمی میلیونها نفر را که در نزدیکی پایگاههای صنعتی، نظامی و خشکشوییهای سابق زندگی، کار و تحصیل میکنند، در معرضِ آلودگیِ هوای محیطهای داخلی قرار میدهد. نفوذِ بخار نخستینبار در دهه 1980 و زمانی که کشف شد رادون از خاک تبخیر و به خانهها وارد میشود و خطر سرطان ریه را افزایش میدهد، گزارش شد. امروز میلیونها خانه در آمریکا تستِ نفوذِ بخارِ رادون میدهند اما در مورد نفوذِ بخارِ تیسیای کاری انجام نمیشود.
داستانهای شخصی از ماده سمی تیسیای و ارتباط آن با پارکینسون
محققان داستانهای شخصیِ 7نفر را که احتمالاً به خاطر قرار گرفتن در معرضِ ماده شیمیایی تیسیای دچار پارکینسون شدهاند، مطرح کردهاند. این افراد غیرمستقیم در معرض این ماده قرار داشتهاند و دهها سال طول کشیده تا بعد از قرار گرفتن در معرضِ این ماده سمی بیماری پارکینسون در آنها ظاهر شود.
یکی از داستانها مربوط به بازیکنِ بسکتبال آمریکا، بریان گرنت، است که 12سال بسکتبال بازی کرد و در سن 36سالگی دچار پارکینسون شد. گرنت احتمالاً وقتی سهساله بوده و به واسطه پدرش که در نیروی دریایی آمریکا فعالیت میکرده، در معرض این ماده قرار گرفته است.
پایان دادن به استفاده از تیسیای ضروری است
نویسندگان تأکید میکنند که «بیشاز یک قرن، تیسیای کارگران را تهدید کرده است، هوایی که تنفس میکنیم ـ چه بیرون و چه درون ـ و آبی که مینوشیم را آلوده کرده است. استفاده جهانی از این ماده کم که نشده هیچ، افزایش هم پیدا کرده است.»
محققان میگویند میتوان نفوذ بخارات این ماده سمی را درست مثل نفوذِ بخارات رادون با استفاده از سیستمهایی که بخار را اصلاح میکنند، کنترل کرد. آنها همچنین نسبت به استفاده ماده پیسیای نیز که همچنان در خشکشویی استفاده میشود هشدار دادهاند.