چقدر احتمال دارد مسمومیت‌های سریالی دانش آموزان، «هیستری جمعی» باشد؟

رویداد۲۴ لیلا فرهادی: تئوری هیستیری جمعی جدیدترین فرضیه‌ای است که به عنوان علت مسمومیت‌های سریالی دانش آموزان مطرح شده است. اما این موضوع چقدر احتمال دارد؟ رویداد۲۴ در گفت‌وگو با چهار روانشناس و روانپزشک احتمال بروز «هیستیری جمعی» یا «بیماری روانی انبوه» را بررسی کرده است.
 
مسمومیت سریالی مدارس دخترانه ایران که از آذرماه آغاز شده، در یک هفته گذشته شدت گرفته و شهر به شهر دیده می‌شود. تا لحظه نگارش این گزارش در ساعت ۱۱ صبح روز ۱۵ اسفند ۱۴۰۱ حدود ۱۲۷ مدرسه در ۲۵ استان کشور دچار مسمومیت شده‌اند. در فقدان اطلاعات شفاف درباره این سلسله حوادث، هر عاملی می تواند علت مسمومیت دانش‌آموزان باشد و هیچ تحلیلگری قادر به راستی‌آزمایی آن نیست.

در چنین وضعیت مبهمی، تئوری «هیستیری جمعی» مطرح شده است. دو رسانه خارجی هم این تئوری را مطرح کرده‌اند. بی‌بی‌سی فارسی در گفت‌وگو با یک کارشناس و وال‌استریت ژورنال در یادداشتی، احتمال دخالت داشتن عوامل روانی در مسمومیت‌های سریالی مدارس دخترانه ایران را رد نکرده‌اند. رسانه‌هایی نظیر خبرگزاری فارس، تسنیم، صدا و سیما و مشرق که برخلاف رویکرد ضد غربی‌شان، همواره به دنبال تایید از غربند، به طور بی‌سابقه‌ای از گزارش این دو رسانه انگلیسی و آمریکایی استقبال کرده‌اند.

تئوری «هیستیری جمعی» به عنوان عامل مسمومیت‌های سریالی در حالی که رییس قوه قضاییه عوامل مسمومیت مدارس را «مفسد فی‌الارض» خوانده عجیب است. آیت‌الله خامنه‌ای هم روز دوشنبه خواستار «اشد مجازات» افرادی شده که موجب مسمومیت دانش‌آموزان شده‌اند و گفته «بلاشک افرادی در این ماجرا دست دارند» و «این جنایت بزرگ غیر قابل اغماض است و افرادی که در این قضیه دست دارند، حتی عفو هم نخواهند شد.» رویداد۲۴ در گفت‌وگو با چهار روانشناس و روانپزشک احتمال بروز «هیستیری جمعی» یا بیماری روانی انبوه را رد کرده است.
وقتی مسمومیت وجود دارد، نمی‌توان از عامل روانی صحبت کردشیوا دولت‌آبادی روان پزشک دانش آموخته دانشگاه هایدلبرگ آلمان که به طور خاص روی کودکان فعالیت می‌کند در گفت‌وگو با رویداد۲۴ احتمال بروز هیستیری جمعی را رد کرده است. او گفته «اولا پراکندگی ماجرا و ثانیا مدت زمانی که این جریان ادامه پیدا کرده این نظریه را رد می‌کند. معلوم نیست این مسمومیت ناشی از چیست، اما حداقل اطلاعاتی که ما داریم، وجود نوعی مسمومیت در تنفسی را شناسایی و تایید کرده است؛ بنابراین وقتی چنین شاهدی وجود داشته باشد، تحت هیچ شرایطی نمی‌توانیم از بروز عوامل روانی صرف صحبت کنیم.

دولت آبادی می‌گوید «مس هیستریا» یا همان هیستیری جمعی نشانه‌های دیگری دارد و زمان، مکان و اتفاقات در آن موثرند. مشاهدات درباره اتفاقات اخیر در مدارس دخترانه ایران با این بیماری همخوانی ندارد.

این روانشناس می‌گوید وقتی شواهدی برای آلودگی‌های تنفسی وجود دارد دیگر اصلا داشتن فرضیه «هیستیری جمعی» جایی ندارد. والدین و مردم در حال حاضر نگرانند که این مسمومیت‌ها از کجا می‌آید و چطور ایجاد می‌شود و چه عوارضی می‌تواند داشته باشد. این سوالات برای هر کسی که دل نگران بچه‌هاست وجود دارد و باید به این‌ها پاسخ داد. او تاکید کرده وقتی عامل بیرونی، حتی ناشناخته وجود داشته باشد نباید سراغ عامل روانشناختی، آن هم عواملی غیرتیپیک یعنی غیرکلیشه‌ای صحبت کنیم.
وقتی می‌گویند هیستری جمعی، یعنی می‌خواهند لاپوشانی کنندسیما فردوسی روانشناس و عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی هم وجود بیماری روانی انبوه را رد کرده است. او به رویداد۲۴ گفته «مساله هیستیری جمعی با آنچه در حال رخ دادن است متفاوت است. در حال حاضر گفته شده که یک چیز خارجی در هوا ایجاد می‌شود و بچه‌ها در اثر استنشاق این عامل خارجی دچار مسمومیت می‌شوند.»

فردوسی تاکید کرده وقتی صحبت از هیستری است، یعنی فردی برای جلب توجه دچار رفتار هیستریک است. این مورد (مسمومیت‌های سریالی مدارس) را نمی‌توانیم در زمره هیستیری جمعی قرار دهیم.

این روانشناس تاکید کرده هیستیری جمعی در مورد این بچه‌ها «مطلقا صدق نمی‌کند»، چون هیستری جمعی در جایی اتفاق می‌افتد که برای مثال یک فشار و استرس زیاد از یک نوع به یک عده‌ای وارد شده باشد و افراد یکی یکی عکس‌العمل نشان می‌دهند و بقیه تحت تاثیر آنها، تقلید می‌کنند.

او تاکید کرده در مورد مسمومیت‌های سریالی مدارس دخترانه در ایران «اصلا نباید موضوع هیستیری جمعی را مطرح کنیم»، چون برداشت این خواهد بود که می‌خواهند اصل موضوع را لاپوشانی کنند.

فردوسی به اظهارات وزیر آموزش و پرورش درباره تحقیقات روی نمونه‌های گرفته شده از دانش‌آموزانی که دچار مسمومیت شده‌اند اشاره کرده و گفته وقتی وزیر چنین حرفی می‌زند که پزشک‌ها در حال تحقیق روی دانش‌آموزانی هستند که در بیمارستان بستری شده‌اند، طرح موضوع هیستیری جمعی کار اشتباهی است.
وزارت بهداشت از وجود سم ضعیف در مدارس گفته، پس موضوع روانی نیستفربد فدایی روانپزشک متخصص اعصاب و روان درباره احتمال بروز هیستیری جمعی و نشان دادن علائم فیزیکی واقعی در پی بروز چنین بیماری روانی، به فقدان اطلاعات درباره افرادی که مسموم شده‌اند اشاره کرده و گفته تا زمانی که اطلاعاتی درباره نمونه‌های برداشته شده از بیماران وجود داشته باشد نباید از عوامل روانی حرف زد. او به رویداد۲۴ گفته «هیچ معاینه‌ای روی این افراد انجام نشده و هیچ پژوهشی هم در مورد عوامل روانی اتفاق نیافتاده است. ابتدا باید عوامل دیگر را رصد کرد و بعد چنین فرضیه‌ای را مطرح کرد.»

فدایی گفته تا جایی که اطلاع داریم وزارت بهداشت اطلاعیه داده و اعلام کرده سمی وجود دارد که ضعیف است. جز این، اطلاعات دیگری در دست نیست و باید از پزشکی قانونی درباره جزییات ماجرا سوال کرد. اما در مورد بروز هیستیری حملی اول باید این عوامل (وجود سم) بررسی شود و با حدس گمان نمی‌شود از عوامل روانی حرف زد. این روانپزشک تاکید کرده ابتدا باید عوامل بیولوژیک بررسی شود، بعد عوامل دیگر را طرح کنیم.
مقابله با استرس را به کودکان و دانش آموزان آموزش دهیمالهام شیرازی متخصص اعصاب و روان فوق تخصص روانپزشکی کودکان و نوجوان و عضو هیئت علمی گروه روان‌پزشکی اطفال دانشگاه علوم پزشکی ایران طرح موضوع «مس هیستیری» در شرایط کنونی را اشتباه خوانده و گفته حتی در مورد هیستیری جمعی هم ابتدا باید عامل فیزیکی وجود داشته باشد که در ادامه منجر به ایجاد اضطراب در یک گروه شود.

او به رویداد۲۴ گفته در هر موردی شبیه به مسمومیت‌های سریالی مدارس، بخشی از افراد، ناخودآگاه دچار این علامت‌ها می‌شوند بدون اینکه عامل فیزیکی وجود داشته باشد. چند سال پیش در یکی از شهرستان‌ها، بچه‌ها فکر می‌کردند دستشان فلج شده است. بعد از بررسی‌های انجام شده دیدند که گروهی از افراد دچار هیستری شده‌اند. یعنی به لحاظ روانی، استرسی که به آن‌ها وارد شده، مغز آن‌ها را وارد پروسه‌ای کرده که چنین علامت‌هایی را نشان بدهند.

شیرازی در مورد پراکندگی ماجرای مسمومیت‌های سریالی و احتمال بروز هیستیری جمعی در چنین ابعادی گفته وقتی یک بیماری ایجاد می‌شود، گروهی هم ممکن است به لحاظ روان پزشکی و به دنبال استرس حالت‌های مشابهی را احساس کند. منتها این گروه درصدی از جامعه افرادی هستند که علائم را بروز داده‌اند و همه آن‌ها به دلیل روانی دچار مشکل نشده‌اند.

این روانپزشک حوزه کودکان و نوجوانان معتقد است تاکید روی هیستیری جمعی به عنوان علت مسمومیت مدارس باعث می‌شود یک گروهی فکر کنند دولت در حال عادی‌سازی است و می‌خواهد اصل موضوع را لاپوشانی کند. این رویکرد مردم را عصبانی می‌کند و به صلاح نیست.

او گفته بهترین راه این است که قضاوت نکنیم، چون الان تحقیقات انجام نشده و مشخص نیست که چقدر مس هیستری است چقدر واقعی. بهتر است بگوییم مثل هر استرسی، از قبیل سونامی، زلزله یا جنگ، باید سازگاری با استرس را آموزش دهیم که آسیب نبینیم. خانواده‌ها و دانش‌آموزان باید آموزش ببینند که چطور استرس را مدیریت کنند.

شیرازی تاکید کرده ابتدا ارزیابی و تحقیقات باید انجام شود تا جریان مشخص شود و بتوانیم مانع ادامه آن شویم. اگر عواملی وجود دارد باید تکلیفشان روشن شود. در این شرایط از «مس هیستیری» حرف زد. هر چند مثل هر استرس دیگری مانند سیل و جنگ باید مدیریت استرس هم بکنیم.

این روانپزشک گفته حتی در مس هیستیری‌ها هم یک مساله واقعی باید ابتدا وجود داشته باشد. «یک چیزی باید باشد که پشتش القا صورت بگیرد. در نتیجه تمام عوامل باید اول بررسی شود. اگر در خون بچه‌ها چیزی پیدا نشد هم باز به سختی می‌توان آن را به عوامل روانی نسبت داد. حتی در مورد عوامل روانی هم مغز کاری می‌کند که فرد واقعا دچار مشکل فیزیکی شود.»

او پیشنهاد کرده که در این شرایط به روانشناسی اجتماعی توجه شود و مدیریت استرس جدی گرفته شود. شیرازی در پاسخ به سوال برخی والدین در مورد آنکه آیا باید بچه‌ها را در این شرایط مدرسه فرستاد یا نه پیشنهاد کرده مساله را برای بچه‌ها بزرگ نکنید. به دانش آموزان بگویید اگر کسی چیزی داخل مدرسه انداخت با دستمال خیس جلوی بینی را بگیرید و روی جسم خارجی یک سطل بگذارید. چند هزار مدرسه در کشور داریم. چقدر احتمالش هست که در همه مدارس این مسمومیت‌ها رخ بدهد؟ در نتیجه نباید مدارس را تعطیل کرد بلکه باید جلوی استرس را گرفت و با شجاعت با ماجرا برخورد کرد. یا در نهایت باید کلاس را مجازی برگزار کنند. باید شجاعت و مقابله را به بچه‌ها یاد بدهیم.
+9
رأی دهید
-59

  • قدیمی ترین ها
  • جدیدترین ها
  • بهترین ها
  • بدترین ها
  • دیدگاه خوانندگان
    ۵۴
    hamid411 - لس آنجلس، ایالات متحده امریکا
    بی بی سی کلا برگشته به تنظیمات ٥٧. باید با پا رفت تو دهن اینایی که یک تئوری منسوخ قرن ١٨-١٩ رو دارن توی یک مسئله ای به این روشنی پیش میکشن
    1
    12
    دوشنبه ۱۵ اسفند ۱۴۰۱ - ۲۲:۱۱
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۴
    smart292 - ونکوور، کانادا
    جنایت علیه بشریت ، همتون را محاکمه خواهیم کرد ، صدام حسین گاز زد علیه کردها ، حالا تو آخوند کثافت با آن دین من در آوردی گاز خردل میزنی به بچه‌های بیگناه ایرانی که یا آنها را بکشد یا آنها را عقیم و یا در دراز مدت به کشتن بدهد ، آخوند یعنی جنایتکار و خأمنه‌ای یعنی جلاد آدم کش ، تیر‌های چراغ برق برای همتون آماده است
    2
    11
    ‌سه شنبه ۱۶ اسفند ۱۴۰۱ - ۰۰:۰۰
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۲۴
    varied - ریزه، ترکیه
    طویله اسلام این حملات شیمیایی به مدارس دخترانه را عمدا راه انداخته که ذهن مردم را از اعتراضات خیابانی منحرف کنند و نوعی ترس و وحشت در بین مردم رواج دهدکه تمام این سناریو زیر نظر مجتبی خامنه ای است .....
    1
    9
    ‌سه شنبه ۱۶ اسفند ۱۴۰۱ - ۰۰:۲۵
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۴
    Momijii - توکیو، ژاپن
    غربیهای بی شرف هم چون دیدند عوامل رژیم جنایتکار ، اعم از رسانه ها و مسئولین سیاسی و نظامی وقیحانه و ابلهانه هر کدوم یه فُرمی این جنایات رو ماستمالی میکنند و بد جور در گندی که رژیم بالا آورده غوطه ورند و راه فراری هم ندارند به کمک رژیم ضحاکعلی شتافته و موضوع هیستری جمعی رو پیش کشیده اند که از سوی رسانه های دروغ پرداز و لجن پراکن هم با استقبال روبرو شده !! ولی همون اوائل و بگفته یکی از دانش آموزانی که در قم مدرسه شون مورد حمله شیمیایی قرار گرفته بود ، مآمور اورژانس و نیروی انتظامی که به محل اعزام شدند هم دچار بی حالی و حالت تهوع داشته اند ! اگر هیستریک جمعی بود که فقط دانش آموزان مدارس دچارش شده اند ، پس چرا مأمور اورژانس و انتظامی هم حالت تهوع پیدا کرده اند !؟ بی شرفها .
    1
    10
    ‌سه شنبه ۱۶ اسفند ۱۴۰۱ - ۰۲:۲۴
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۰
    انسان باشیم - هیفا، اسرائیل
    چقدر اینا وقیح و لجن هستند بخصوص دستگاههای تبلیغاتی و حامی اونا که مهم‌ترینش آیت الله بی بی سی ، اونم خوشبختانه دستش رو شده ؛ من خودم خواهرم تو مدرسه مسموم شد گفت که تمام فضا کلاس بوی بدی گرفته بود و مدرسه رو تعطیل کردن ، صورتجلسه کلانتری هم شد ، پیروان حشری به هیچ اخلاقیاتی در جهت اهدافشون پایبند نیستند۰
    2
    6
    ‌سه شنبه ۱۶ اسفند ۱۴۰۱ - ۱۰:۱۸
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    نظر شما چیست؟
    جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.