سارا خادم؛ استاد بزرگ شطرنج که حجاب اجباری را برداشت و مجبور به ترک ایران شد

بی بی سی: هنگامی که سارا خادم‌الشریعه، شطرنج‌باز ۲۵ ساله تصمیم گرفت در همراهی با اعتراضات سراسری ایران در یک تورنمنت جهانی بدون روسری شرکت کند، پیش‌بینی می‌کرد که ماجرا با یک اخطار از سوی مسئولان حکومتی تمام شود.

او اما می‌گوید که حتی مدارک دستگیری‌اش را هم در تهران آماده کرده بودند و به همین دلیل ترجیح داد که همراه با همسر و پسر یک ساله‌اش در جنوب اسپانیا اقامت کند.

زنان ایرانی در جامعه مجبور به استفاده از حجاب اجباری هستند و این برای نمایندگان این کشور که به خارج سفر می‌کنند هم صادق است.

اما به دنبال اعتراضات سراسری پس از درگذشت مهسا امینی، دختر ۲۲ ساله‌ای که در بازداشتگاه گشت ارشاد کشته شد، شماری از ورزشکاران زن ایرانی تصمیم گرفتند در همراهی با این حرکت، از پوشیدن حجاب اجباری خودداری کنند. یکی از برجسته‌ترین افراد در این زمینه الناز رکابی، سنگنورد ایرانی بود که در مسابقات کره جنوبی بدون حجاب ظاهر شد.

او در بازگشت به ایران با مشکلات زیادی روبرو شد و در گفتگویی که به نظر می‌رسید «اعترافات اجباری» است، از کارش عذرخواهی کرد. وضعیت او در ایران چندان مشخص نیست و گفته می‌شود که رئیس فدراسیون جهانی رشته‌اش هم پیگیر ماجرای او بوده است.

سارا خادم می‌گوید که فرآیندی تدریجی موجب شد که تصمیم بگیرد در مسابقات ماه دسامبر قزاقستان، بدون روسری حاضر شود. او می‌گوید در مقایسه با از خودگذشتگی زنان و دختران در خیابان‌های ایران، این حداقل کاری بوده که او می‌توانسته انجام دهد.
استاد بزرگ شطرنج ایران در پاسخ به این سئوال که آیا خودش را جزو معترضان ایرانی می‌داند، با اشاره به پسرش سام در گفتگو با راضیه اقبال از بخش جهانی بی‌بی‌سی گفت: «بله، البته. من نسبت به او مسئولیت‌هایی دارم و فکر کردم شاید بتوانم از طریق شیوه‌هایی متفاوت تاثیرگذار شوم.»

سارا خادم از هشت سالگی شرکت در مسابقات شطرنج را شروع کرد و تورنمنت قزاقستان نخستین باری نبود که او حاضر نشد به مقررات جمهوری اسلامی تن دهد.

به دنبال سرنگونی هواپیمای اوکراینی در سال ۲۰۲۰ و کشته شدن ۱۷۶ مسافر آن پس از شلیک دو موشک از سوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، خانم خادم در شبکه‌های اجتماعی نوشت که قصد دارد از تیم ملی خداحافظی کند. او البته در آن پست به سرنگونی هواپیما اشاره‌ای نکرده بود اما می‌گوید که مجبور شد اعلام کند از آن پست قصد سیاسی نداشته است.

دفعه بعدی که سارا خادم به فردوگاه رفت، گذرنامه‌اش توقیف شد و او فکر می‌کرد که به پایان حرفه‌اش به عنوان شطرنج‌باز رسیده است.

حالا زندگی خادم تغییرات زیادی کرده است اما او در پاسخ به این که سئوال که پشیمان نیست، بدون مکث جواب منفی می‌دهد: «دلم برای خانواده‌ام تنگ می‌شود، اما از تصمیمی گرفتم، پشیمان نیستم. هنوز نماینده ایران هستم و مردم هنوز من را به چشم یک ورزشکار ایرانی نگاه می‌کنند.»

با این که بسیاری فعالیت‌ها در ایران، عمل سیاسی محسوب می‌شوند، سارا خادم خودش را فعال سیاسی نمی‌داند: «من فعال سیاسی نیستم و برای مردمی که جانشان را به خطر می‌اندازند، پیامی نمی‌فرستم. مردمی که در خیابان‌ها اعتراض می‌کنند، الهام‌بخش من و بسیاری دیگر هستند.»

اردشیر احمدی، شوهر خانم خادم‌الشریعه هم کارگردان فیلم و سازنده محتوا در شبکه‌های اجتماعی است. او فیلمی در مورد موسیقی هیپ هاپ ساخته که گفته می‌شود به دلیل آن سه ماه زندانی و سپس با قرار وثیقه آزاد شد. وضعیتی که موجب شد، زن و شوهر باهم تصمیم به زندگی در اسپانیا بگیرند.

آقای احمدی البته در دهه ۱۳۹۰ خورشیدی ویدیو کلیپی هم در رابطه با اقدامات ایران در زمینه انرژی هسته‌ای ساخت از جمله ساخت ویدئو کلیپ «انرژی هسته‌ای» برای برای امیرحسین مقصودلو (تتلو). این کلیپ روی ناو جماران ضبط شد و مضمون آن حمایت از سیاست‌های حکومت ایران در پرونده هسته‌ای بود. این کلیپ تقریبا همزمان با مذاکرات هسته‌ای در آن زمان منتشر و در آن به «خلیج مسلح فارس» هم اشاره شد.

او همچنین در یک مصاحبه با محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری پیشین ایران که آن را «گفتگوی پدر و پسری نامید»، گفت: «من با یک دوستی صحبت می‌کردم که شما را از نزدیک دیده بود، می‌گفت وقتی با آقای دکتر صحبت می‌کنیم انگار داریم با هگل صحبت می‌کنیم.»

سارا خادم الان با استفاده از قانون ویزای طلایی در اسپانیا زندگی می‌کند. طبق این قانون افرادی که ملکی به ارزش نیم میلیون یورو بخرند، می‌توانند اجازه اقامت در خاک این کشور را بگیرند.

فعالیت‌های خانم خادم از چشم مسئولان اسپانیایی هم پنهان نمانده و حتی پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا هم از این شطرنج‌باز ایرانی دعوت کرد؛ ملاقاتی که برای سارا خادم هم شیرین و هم تلخ بود.

او گفت: «این در همان روزی بود که دستور دستگیری من در ایران صادر شد. به همین دلیل احساسات متفاوتی داشتم. در این کشور از من تقدیر می‌شد در حالی که در کشور خودم، جایی که موفقیت‌های زیادی بدست آورده بودم، حکم دستگیری‌ام صادر شده بود.»