ابراهیم رئیسی برای «عملیاتی‌کردن» قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین به پکن سفر کرد

دیدار ابراهیم رئیسی با شی جینگ‌پینگ در حاشیه اجلاس شانگهای در سمرقند،‌ سپتامبر ۲۰۲۲بی بی سی: معاون سیاسی دفتر رییس‌جمهور ایران خبر داده که در سفر ابراهیم رئیسی به چین قرارداد بحث‌انگیز توافق جامع ۲۵ ساله ایران و چین «عملیاتی» خواهد شد.

محمد جمشیدی، معاون سیاسی دفتر ابراهیم رئیسی به تلویزیون ایران گفته است که به دعوت رسمی شی‌جین‌ پینگ، رییس‌جمهور چین، آقای رئیسی قرار است دوشنبه برای یک دیدار سه روزه عازم پکن شود.

شی جین پینگ در حالی همتای ایرانی خود را به پکن دعوت کرده که اواسط آذرماه او در سفر به منطقه، برخلاف سفر مشابه قبلی‌اش در سال ۲۰۱۶، به ایران نرفت و آشکارا خواهان «تعمیق روابط» با عربستان شد. بیانیه او برای تاکید بر همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همچنین حل و فصل اختلاف‌های تهران و امارات متحده عربی بر سر جزایر سه‌گانه، باعث انتقاد مقام‌های ایران شد. این اختلاف آینده توافق ۲۵ ساله را در هاله‌ای از ابهام گذاشته بود.

توافقنامه برنامه همکاری جامع ایران و چین معروف به توافق ۲۵ ساله از زمان مطرح شدن در رسانه‌ها، باعث انتقادهای گسترده‌ فعالان مدنی و چهره‌های سیاسی از جمهوری اسلامی ایران شد که این توافق را در زمینه دادن امتیازهای گسترده به چین با قرارداد ترکمانچای مقایسه کرده‌اند.

اوایل سال ۱۴۰۰ خورشیدی وانگ یی، وزیر خارجه چین و محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران توافقنامه را در تهران امضا کردند. دی ماه همان سال در سفر حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه دولت ابراهیم رئیسی به چین، اعلام شد که مرحله اجرایی تفاهم همکاری آغاز شده است.

اما مراحل اجرای توافق با سرعتی که پیش‌بینی می‌شد جلو نرفت.
جمهوری اسلامی ایران تلاش دارد روابط خود با چین را «ویژه» و به گفته مقام های تهران «استراتژیک» بنامدمحمد جمشیدی، معاون سیاسی دفتر ابراهیم رئیسی، در مصاحبه‌ای به شبکه خبر تلویزیون ایران گفته است در ابتدای کار دولت فعلی این توافق جامع «فقط روی کاغذ بود» اما در دولت آقای رئیسی مکانیزم عملی اجرای آن تهیه شده است.

به گفته آقای جمشیدی، در سفر دو ماه پیش معاون نخست‌وزیر چین به ایران مذاکرات «جدی» برای اجرای توافقنامه انجام شده و اکنون آماده اجرا است.

پیشتر ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه هم درباره آن سفر گفته بود که توافق‌های ۱۶ گانه‌ای در این رابطه انجام شده است. مفاد این توافق و تعهدات دو طرف هنوز به طور شفاف اعلام نشده است.

قرار است در سفر روز دوشنبه ابراهیم رئیسی، وزرای خارجه، اقتصاد، صنعت، معدن و تجارت و راه او را همراهی کنند.

مقام‌های جمهوری اسلامی می‌گویند بر مبنای این سند، چین قرار است «۴۰۰ میلیارد دلار» سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها انجام دهد.

اما روزنامه شرق بهمن ماه امسال از کاهش سرمایه‌گذاری چین در ایران خبر داد. این روزنامه در گزارشی نوشته بود که «چینی‌ها از سرمایه‌گذاری در ایران» رو می‌گردانند.

بر اساس آمار سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی، چینی‌ها در دو سال گذشته حدود ۲۲۷ میلیون دلار در ایران سرمایه‌گذاری کرده بودند که این رقم حالا به حدود ۱۸۵ میلیون دلار کاهش یافته است.

علی فکری، معاون وزیر اقتصاد ایران به مشکلاتی اشاره کرده که «در سال‌های گذشته ایجاد شده» و روابط تجاری دو کشور را کاهش داده است. او گفته هدف ایران آن است که روابط به «ریل سابق قبل برجام» و مبادلات سالانه ۴۵ میلیارد دلاری بازگردد و «چینی‌ها دوباره به حوزه‌های سرمایه‌گذاری در ایران برگردند.»