«یائسگی سینماگران زن»؛ اشاعه نفرت از تلویزیون و «تابوهای ذهنِ مردسالارانه» حکومت

 از راست: کتایون ریاحی، پرستو صالحی، مژگان ایلانلو، هنگامه قاضیانی، ترانه علیدوستی و هدیه تهرانی در جریان اعتراضات اخیر، هر یک به نوعی با سیاست‌های جمهوری اسلامی به ویژه در حوزه حجاب اجباری مخالفت کرده‌اندرادیو فردا:دو تشکل کانون کارگردانان سینمای ایران و هیئت مدیره خانه سینما با انتقاد از ادبیات «مخرب» و «سخیف» ابوالقاسم طالبی، کارگردان حکومتی علیه سینماگران زن ایرانی، خواستار عذرخواهی صداوسیما بابت پخش این برنامه شدند.

کانون کارگردانان سینمای ایران اظهارات ابوالقاسم طالبی درباره رابطه «یائسگی» زنان سینماگر ایرانی و انتقاد از سیاست‌های جمهوری اسلامی را «مشمئزکننده» نامید و خواستار عذرخواهی صداوسیمای جمهوری اسلامی بابت پخش این سخنان شد.

در بیانیه کانون کارگردانان سینمای ایران علاوه بر این اظهارات «سخیف»، از سکوت و خنده بهروز افخمی، مجری برنامه هفت نیز در مقابل این نوع اظهارنظر انتقاد شده است.

هیئت مدیره خانه سینما نیز در بیانیه‌ جداگانه‌ای، اظهارات ابوالقاسم طالبی درباره سینماگران زن ایرانی را «خارج از عُرف» و «مخرب» توصیف کرد.

این بیانیه ضمن درخواست عذرخواهی صداوسیما از سینماگران زن، تاکید کرد: «در زمانی که بحران سینمای ایران هر روز ابعاد گسترده‌تری به‌ خود می‌گیرد، این اظهارنظرهای بی‌منطق، هیچ راه حلی برای عبور از بحران‌ها پیشنهاد نمی‌کند.»

این بیانیه‌ها پس از آن صادر می‌شود که ابوالقاسم طالبی، کارگردان فیلم حکومتی «قلاده‌های طلا»، در برنامه زنده هفت در گفت‌وگو با بهروز افخمی درباره زنان سینماگری که از اعتراضات سراسری ایران حمایت کرده بودند گفت: «بعضی از زنان سلبریتی، یائسه شدن را تقصیر جمهوری اسلامی می‌دانند، و تا سن‌شان از ۵۰ سال می‌رود بالا، روسری‌شان را بر می‌داند و فحش به جمهوری اسلامی می‌دهند.»

او با اشاره تمسخرآمیز به یائسگی، زنان خطاب به زنان سینمای ایران گفت: «شما اگر در جمهوری اسلامی نبودید و در آمریکا هم بودید، این اتفاق برایتان می‌افتاد. تا دیروز جوان‌تر بودید و روی بورس بودید. خب هرکسی یک دورانی دارد؛ چرا به جمهوری اسلامی فحش می‌دهید؟»

پخش این سخنان از تلویزیون جمهوری اسلام، موجی از انتقادها را برانگیخت و شماری از رسانه‌ها و چهره‌های شناخته‌شده نسبت به آن واکنش نشان دادند.
کانون کارگردانان سینمای ایران نیز در بیانیه خود اعلام کرده:‌ « پخش این سخنان در صدا و سیمائی که قرار بود دانشگاه شود باعث تاسف است...این سخنان سخیف در مورد زنان و دخترانی که الهام بخش جهانیان بوده و هستند را بشدت محکوم می کنیم.»

این بیانیه، طالبی را «احدی از شاغلین در سینمای ایران» نامیده و نوشته «اگرچه سبب تعجب نبود چرا که پیش از این نیز چنین سخنان نابهنجار و نابخردانه ای را در صدا و سیمای از دست رفته دیده و‌ شنیده بودیم. ولی آنچه از بکارگیری این الفاظ توسط مهمان برنامه ناهنجارتر و نابخردانه تر بود، سکوت همراه با خنده مجری برنامه، آقای بهروز افخمی بود.»
کانون کارگردانان سینمای ایران پخش این «جملات سخیف و به دور از ادب و اخلاق، در حق زنان و دختران شریف سینما و... خصوصاً پیشکسوتان این عرصه» را «به شدت محکوم» و اعلام کرده «استوار در کنار آنان با هر عقیده و تفکری ایستاده است.»

این بیانیه خواستار عذرخواهی «شایسته و مقتضی» مدیران و تصمیم‌گیران صداوسیما بابت پخش این سخنان و نیز تعطیلی فوری برنامه هفت که آن را «مضحکه» نامیده، شده است.
اگرچه در اظهارات طالبی به نام فرد خاصی اشاره نشد، اما در شبکه‌های اجتماعی بیشتر به نام کتایون ریاحی اشاره می‌شود که از بازیگران پیشکسوت سینمای ایران است و حرکت وی در برداشتن حجاب اجباری و مصاحبه رسانه‌ای در این زمینه، از تاثیرگذارترین اقدامات چهره‌های مشهور در مبارزه با تحمیل پوشش اجباری از سوی حکومت قلمداد می‌شود.

اظهارات طالبی با انتقادهای بسیاری همراه شده و از جمله وب‌سایت خبرآنلاین، «درافشانی» ابوالقاسم طالبی و «نیشخند» بهروز افخمی روی آنتن زنده تلویزیون را «مایه شرم ساری» خوانده است.

مینو بدیعی، روزنامه‌نگار پیشکسوت نیز سخنان طالبی را «سخیف، زشت و توهین‌آمیز» خوانده و گفته «این حرف‌ها توهین آشکار به نیمی از جمعیت کشور است. یائسگی بحثی فیزیولوژیک است که در بدن هر زنی اتفاق می‌افتد و در مورد مردان هم به شکل دیگری اتفاق می‌افتد و ارتباطی به مسئله ساختارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ندارد.»

وی به طعنه تاکید کرد: «البته خانمی که یائسه می‌شود، درک و شعور اجتماعی و سیاسی‌اش هم بالا می‌رود.»

خانم بدیعی، پخش چنین سخنانی از رسانه رسمی جمهوری اسلامی را نیز «اشاعه تفکرات مسموم» نامید و تاکید کرد که ا«صول اخلاق حرفه‌ای ...در رسانه‌ای مانند تلویزیون ...تماما مخدوش شده و چیزی به نام اخلاق حرفه‌ای وجود ندارد.»

کاربران شبکه‌های اجتماعی از اینکه سخنان این کارگردان حکومتی با «تابوهایی» که مسئله «ذهن مردسالار» است، همچون از «بورس» افتادن زنان پس از توانایی تولیدمثل در رسانه رسمی پخش می‌شود، به شدت انتقاد کرده‌اند.

پانته‌آ بهرام، بازیگر سینمای ایران در پاسخ به صحبت‌های واکنش‌برانگیز کارگردان فیلم «قلاده‌های طلا» در یک ویدئو گفت که «یائسگی یک امر فیزیولوژیک است و نمی‌تواند جنبه تحقیر داشته باشد».
حسین قروه نیز در یادداشتی نوشته:‌ «طالبی در ذهنش با تابوهایی زندگی می‌کند که برای بخش بزرگی از جامعه امروز ایران پایان یافته است، دیگر کارکرد زنان و مردان به تولیدمثل و توانایی تولیدمثل خلاصه نمی‌شود، نگاه امروز بخش بزرگی از جامعه این است که زنان در دوران یائسگی و بعد از آن از بورس نمی‌افتند چرا که توانمندهایی آنان فراتر از حدودوثغور تعریف شده برای طالبی است.»

اظهارات این کارگردان حکومتی و همراهی بهروز افخمی، دیگر کارگردان نزدیک به حکومت با وی در شرایطی روی می‌دهد که پس از مرگ مهسا امینی، زنان زیادی از پیر و جوان، به مخالفت علنی با حجاب اجباری روی آورده‌اند و هزینه‌های زیادی بابت آن پرداخته‌اند.

پانته‌آ بهرامی در ویدئویی که منتشر کرده، با روایت یک خاطره از برخورد خشونت‌آمیز با او به دلیل رعایت نکردن پوشش استاندارد حاکمیت، گفته که زنان ایرانی سال‌هاست که با این نوع برخوردهای خشونت‌آمیز دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند.