حمله به سفارت جمهوری آذربایجان؛ چند پرسش و چند ابهام

ایران وایر - سولماز ایکدر: اظهارات مقام‌های دولتی درباره حمله روز هفتم بهمن به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران که یک کشته بر جای گذاشت، چند پرسش و چند ابهام ایجاد کرده است. از نحوه برخورد مامور پلیس دم در تا تاخیر طولانی ضارب برای یافتن همسرش که گفته تصور می‌کرده در سفارت پناه گرفته است. ابهام‌های مربوط به این حمله و اظهارات رسمی درباره آن چیست؟

***

طی سال‌های اخیر جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی هرگز همسایگانی صمیمی نبوده‌اند، میلیون‌ها شهروند آذری [ترک] در ایران و جمعیت عمدتا شیعه جمهوری آذربایجان در کانون این رابطه نه چندان دوستانه هستند؛ ویژگی‌هایی که دو طرف، آنها را به عنوان ابزاری برای تهدید علیه خود از طرف دیگر می‌بینند.

تمام این مسائل باعث می‌شود، حمله صبح جمعه ابعادی گسترده بیابد، در سطح منطقه، بین‌المللی و بین دولت مرکزی ایران و شهروندان ترک یا آذری.
جهان مقابل جمهوری اسلامی
در حالی‌که در طی اعتراضات سراسری کارزارهایی برای تعطیلی سفارت‌خانه‌های جمهوری اسلامی در کشورهای غربی به راه افتاده است و همزمان اروپا در حال تصمیم‌گیری برای تروریستی خواندن سپاه پاسداران جمهوری اسلامی است، حمله به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران کاتالیزوری برای بایکوت هرچه بیشتر حکومت ایران در عرصه بین‌المللی شد.

دولت آذربایجان، بلافاصله این حمله را تروریستی خواند و اعلام کرد که سفارت‌خانه‌اش در تهران را تعطیل می‌کند و مهلتی ۲۴ ساعته به جمهوری اسلامی داد برای تخلیه کردن سفارت خانه‌اش در این کشور.

اگرچه شامگاه جمعه سفارت جمهوری اسلامی در باکو طی بیانیه‌ای خبر از آن داد که فعالیت‌های خود را طبق روال ادامه خواهند داد. با این حال این وزارت‌خانه در دومین بیانیه‌ خود درباره این حمله، که ظهر جمعه منتشر شد نوشت که جمهوری اسلامی «باید به تعهدات خود مبنی بر تضمین امنیت سفارت و ایمنی کارکنان آن بر اساس کنوانسیون وین در مورد روابط دیپلماتیک عمل می‌کرد.»

ترکیه و روسیه اولین کشورهایی بودند که حادثه حمله به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران را محکوم کرد.

همزمان در شبکه اجتماعی توییتر در کشور ترکیه بخشی از شهروندان این کشور خواستار تعطیلی سفارت ترکیه در تهران و حمایت تمام قد از جمهوری آذربایجان شدند.

اوکراین، آمریکا، فرانسه، بریتانیا و … نیز جمهوری اسلامی را به دلیل حمله به سفارت آذربایجان محکوم کردند.
جمهوری آذربایجان و ترکیه، فرد کشته شده، «اورخان عسگروف» مدیر حراست امنیتی سفار‌تخانه، را «شهید» خواندند. رسانه‌های جمهوری آذربایجان نیز مدعی شدند فرد ضارب عضو یک نیروی نظامی بوده است.
انتشار دو فیلم و چندین سوال بی‌پاسخ
از لحظه حمله به سفارت آذربایجان دو فیلم منتشر شده است، فیلمی از خارج از سفارت و فیلمی از داخل.

اول فیلم دوربین‌های مداربسته خارج از سفارت منتشر شد. در این فیلم فرد ضارب، با خودروی پراید، با ماشینی که از قبل مقابل در سفارت پارک شده است، برخورد می‌کند، به سرعت از ماشینش پیاده می‌شود، بدون بستن در ماشین با اسلحه‌ای در دست به سمت سفارت می‌رود.

نحوه برخورد سرباز نگهبان سفارت با این صحنه شبهات زیادی در افکار عمومی ایجاد کرد. زبان بدن سرباز درون کیوسک نگهبانی و مرد ضارب نشان از عدم بیگانگی آن‌ها می‌دهد. در صحنه‌ای گویا دو مرد حتی به یکدیگر سلام می‌کنند.

عدم برخورد جدی‌تر سرباز نگهبان با فرد ضارب، اما توجیهی منطقی دارد. نگهبانان سفارت‌خانه‌ها در ایران مسلح نیستند؛ این سرباز نگهبان نیز طبق پروتکل‌های حفاظت از اماکن دیپلماتیک در ایران به همین دلیل اجازه درگیر شدن با فرد ضارب را نداشت. او باید با مقام بالاتر تماس می‌گرفت که در ادامه این فیلم دیده می‌شود، یک دستگاه بی‌سیم، احتمالا به همین مقصود در دست دارد.

فیلم دوم با دقایقی تاخیر منتشر شد، تصویر داخل سفارت.

در ثانیه پنجم این فیلم، ورود دو نفر به داخل سفارت را می‌بینیم، از لای در نیز ماشین پارک شده مقابل سفارت دیده می‌شود.

در ثانیه یازده، چیزی توجه فرد دوم را جلب می‌کند، او به سمت در برمی‌گردد و در را باز می‌کند.

کارکنان سفارت خانه‌ها در تمامی دنیا آموزش‌های لازم برای مواجه با حملات تروریستی را می‌بینند. یکی از اصلی‌ترین موارد آن نیز پناه‌ گرفتن در پشت درهایی هست که «یک طرفه» از درون باز می‌شود.

کسی که در سفارت را به روی مهاجم باز می‌کند، یا آموزش‌های لازم برای مقابله با حمله به اماکن دیپلماتیک را ندیده، یا دلیل دیگری برای باز کردن در و عملا راه دادن ضارب به درون سفارت‌خانه دارد.

به‌خصوص که یکی از شبکه‌های تلویزیونی آذربایجان تصاویری از جدار خارجی در سفارت جمهوری آذربایجان را منتشر کرده که حداقل جای اصابت سه تیر بر آن دیده می‌شود؛ این تصویر ثابت می‌کند که اگرچه در هیچ کدام از دو فیلم مدار بسته منتشر شده دیده نشده، اما ضارب شلیک را از خارج از سفارت آغاز می‌کند.

روایت‌های رسمی اوضاع را پیچیده‌تر می‌کندسردار رحیمی، رییس پلیس پایتخت، در اولین اظهارنظر رسمی جمهوری اسلامی در رابطه با حمله صبح به سفارت آذربایجان ادعا کرد که فرد ضارب به همراه دو فرزند خردسال به این سفارت‌خانه حمله کرده است.

این در حالی است که در هیچ کدام از دو فیلم مداربسته‌ای که منتشر شده، رد پایی از این «دو فرزند خردسال» دیده نمی‌شود.

ساعتی بعد کانال تلگرامی «سپاه قدس» برای اولین بار «انگیزه» ضارب را «ناموسی» عنوان کرد.

ایسنا در گزارشی نوشت که در تحقیقات اولیه متهم مدعی شده است: «فروردین ماه امسال همسرم به سفارت آذربایجان در تهران مراجعه کرده و دیگر به منزل مراجعه نکرده است. وی انگیزه خود از حمله به سفارت جمهوری آذربایجان را اینگونه بیان می‌کند که در مراجعات مکرر به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران هیچ پاسخی از آنها دریافت نمی‌کردم و تصور می‌کردم همسرم در سفارت جمهوری آذربایجان در تهران حاضر است و حاضر به دیدار با من نیست. امروز صبح تصمیم گرفتم با اسلحه کلاشنیکفی که از قبل تهیه کرده بودم به سفارت مراجعه کنم.»
این گزارش توضیح نمی‌دهد که چرا ضارب که دیگر هویت او افشا شده بود،  «یاسین حسین‌زاده»، ۵۳ ساله، برای پیگیری وضعیت همسرش یازده ماه صبر کرده است؟  

یا مشخص نبود که به جای یکی از کنسولگری‌های جمهوری آذربایجان در استان‌های شمال غربی ایران مسیر هفتصد کیلومتری تا تهران را پیموده است؟

خبرگزاری میزان، ارگان رسانه‌ای قوه قضاییه جمهوری اسلامی، اما این روایت را تایید می‌کند.  میزان در این رابطه نوشت که بررسی سوابق متهم نشان می‌دهد متهم در ۲۹ فروردین ۱۴۰۱ شکایتی را مبنی بر مفقودی همسرش در ارومیه ثبت کرده است.

همسر ضارب اهل باکو بوده است. پرونده مفقودی پس از پیگیری و مشخص شدن اینکه همسر او به جمهوری آذربایجان بازگشته است در این موضوع خاص بسته می‌شود و پس از آن، این فرد موضوع را از وزارت خارجه و سفارت جمهوری آذربایجان پیگیری می‌کرده است.

در ابتدای سال همسر فرد مهاجم با کمک دو نفر دیگر از اعضای خانواده‌اش به جمهوری آذربایجان می‌رود و دیگر برنمی‌گردد.

روایت رسمی جمهوری اسلامی تناقضات دیگری نیز داشت. از جمله اینکه برخی رسانه‌ها او را اهل ارومیه معرفی کردند برخی دیگر اهل خوی.

انتشار گفت‌وگوی رییس پلیس پایتخت با یاسین حسین‌زاده چند گره دیگر به داستان اضافه کرد.

او در این گفت‌وگو بدون اشاره به اینکه چطور اسلحه سنگینی مانند کلاشنیکف به‌دست آورده است، می‌گوید صبح روز جمعه به سفارت مراجعه کرده است تا دست همسرش را که «طبقه چهارم» سفارت زندگی می‌کند، بگیرد و ببرد.

یاسین حسین‌زاده در این «اعترافات» می‌گوید قصد داشته ساعت شش یا هفت به سفارت حمله کند، چرا که آن ساعت کسی در سفارت حضور ندارد. اما او ساعت هشت و نیم به سفارت حمله کرده است. از سوی دیگر می‌گوید: «در ذهن خودم آنالیز می‌کردم که چطور همه‌شان را بکشم و بروم.»

از سوی دیگر تاکید می‌کند که نامه‌ای از سفارت‌خانه دارد مبنی بر اینکه همسرش در سفارت‌خانه نیست، اما توضیح نمی‌دهد چرا فکر می‌کرده که همسرش در سفارت‌خانه است.

خبرگزاری رکنا نیز گفت‌وگویی با دو فرزند یاسین حسین‌زاده منتشر کرد با این تیتر «سکوت سفارت در خروج غیرقانونی مادر خانواده» که دختر خانواده می‌گوید به پدرش گفته است که مادرش در سفارت نیست؛ اما چون خانواده مادرش به پدرش گفته بودند او در سفارت است، پدرش این دروغ را باور کرده بود.

در این گفت‌وگو همچنین ادعا می‌شود که «گلنار علیوا» همسر یاسین حسین‌زاده، فروردین ماه به صورت غیرقانونی از ایران خارج شده است، اما برای این موضوع دلیلی عنوان نمی‌شود.

با توجه به سابقه تاریخی جمهوری اسلامی در ایجاد «بحران‌»های قابل کنترل در مواقع خاص، طبیعی بود که توضیح رسمی حکومت برای افکار عمومی قابل باور نباشد.
شایعات و اخبار نادرست
سناریوی حمله مردی به سفارت‌خانه یک کشور خارجی در میانه بزرگترین بحران داخلی و خارجی جمهوری اسلامی، برای یافتن همسرش، برای وفادارترین اذهان به جمهوری اسلامی نیز جای سوال‌های پرشماری را باقی می‌گذاشت.

با این حال شماری از شایعات منتشر شده در فضای مجازی از جمله عضویت فرد ضارب در لشکر «حسینیون»، لشکری از شیعیان آذربایجان برای حضور در سوریه، هیچ منبع قابل استنادی ندارد.

اگرچه نحوه ورود ضارب به سفارت که به جای انتخاب مسیر مستقیم٬ از کنار دیوار به سمت در سفارت می‌رود؛ باز کردن دهانش هنگام شلیک در فضای بسته سفارت برای پاره نشدن پرده گوش‌هایش هنگام شلیک حداقل نشان از آشنایی با اصول اولیه رزمی را می‌دهد.

همچنین فیلمی که با عنوان خروج سریع اعضای سفارت ایران در باکو منتشر شده بود، مربوط به گذشته است. افراد درون فیلم نیز رانندگان سفارت هستند.

انگیزه ضارب هرچه که بود، اگرچه در کوتاه‌مدت توانست در راستای تلاش‌های جمهوری اسلامی برای ایجاد بحران‌های فرامرزی با هدف سوق دادن توجه‌ها به خارج از کشور همچون حمله به پایگاه‌های احزاب کُرد در عراق و مانورهای نظامی در مرز آذربایجان، عمل کند اما در حقیقت نظام را وارد بحرانی در رابطه با همسایگانش کرد که شاید مدت‌ها حل آن طول بکشد.
+48
رأی دهید
-2

  • قدیمی ترین ها
  • جدیدترین ها
  • بهترین ها
  • بدترین ها
  • دیدگاه خوانندگان
    ۴۴
    Momijii - توکیو، ژاپن

    تا یکی دو ماه دیگه ، وقتی حسابی هر کس رسید و همش زد و بوش فراگیر شد ، تمام زوایای پنهان این سناریوی احمقانه و رذیلانه روشن میشه !! ولی در این سناریو دو هدف اصلی وجود داره ، ۱ - تنشی جدید با آذربایجان ، ۲ - منحرف کردن اذهان از اعتراضات چهار ماه اخیر !
    2
    42
    شنبه ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ - ۰۹:۱۰
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۹
    Nagonsar - مونیخ ، آلمان

    حتما انها را هم مثل کسانیکه به سفارات عربستان و انگلیس حمله کردند به اشد مجازات مجازات میشن. شما دیدید ساماندهندگان حملآت قبلی یکی وزیر کشور شد، یکی معاون اقتصادی میرغصب رییسی، چندتای معاونت وزیر و سفیر نظام شدند در عراق و لبنان و بورکینافاسو و سومالی.حمله به سفارات خط قرمز نظام است
    0
    25
    شنبه ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ - ۱۰:۱۰
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۷
    azadi2011 - تورنتو، کانادا

    Momijii - توکیو، ژاپن
    »تنش جدید با آذربایجان؟!!! یا تنش جدید با ایران؟!! جدای از انتقاد به ج. ا.، شما چرا در این جریان فعالانه طرف علیف و ترکیه ایستاده اید؟! ایا تصادفی است یا خدای نکرده،!!!
    27
    5
    شنبه ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ - ۱۰:۲۶
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۷
    azadi2011 - تورنتو، کانادا
    قاتل از هموطن های آذری خودمان است که زنش فرار کرده و سفارت باکو به او کمک کرده و نمی دانم چرا چاوش پیام تهدید می فرستد، ما باکو را از خودمان می دانیم، هرچند برخی تفسیرهای من در آوردی دارند
    16
    7
    شنبه ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ - ۱۰:۳۰
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۶۰
    اسرار زرسالاران - مونیخ ، آلمان
    با نگاه به آینده نمیتوان مشکلات امروز را نادیده گرفت.سپاه در لیست تروریستی یعنی حداکثرشامل قوانین گروههای شبه نظامی میشود چون بسیاری از این گروها.تقابل ایدئولوژوی های ًچپ وراست ومیانه. هم مزید برعلت اند.ناتوانی و یاقصور رهبران سیاسی هم خود عامل بازدارنده است. اجماع اصولی در کشوری کثیرالقوم چون ایران دیگربزور، قهرووعده و عید اسلامی،نژادی،ناسیونالیستی،پادشاهی، سوسیالیستی،آنارشیستی...امکان پذیرنیست.درعصرالیگارشیزم-انحصاری-خاندانی وجهانی اجماع بر منافع قابل لمس وفوری اقوام متنوع ایران با مذاکره و تبادل نظرطولانی پاسخگو نیست.همینطوررجعت به دوران پیش از کرونای ساختگی امکان ندارد تا چه رسد به دوران رفرم های بعد ازجنگ دوم و طرح ترومن (انقلابات سفید در ۵۲ کشور و پترودلار...) متأسفانه جبهه چپ و میانی آگاهی جزئی از ماهیت نازیسم و فاشیسم جهانی/ایرانی دارند و درحیطه افسانه های لیبرال و استالینستی اسیرند.متفقین از جنگ اول و دوم، جنگ سی ساله دوم یاد میکنند. هدف از جنگهای اروپا...تحکیم حاکمیت خاندانهای قدیمی و جدید الیگارشی و نابودی نظام های سنتی و محلی بوده و هست.نظام های توتالیترپروس ورومانف
    1
    1
    شنبه ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ - ۱۱:۲۸
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۶۰
    اسرار زرسالاران - مونیخ ، آلمان
    وانگیس در منتهای خویشاوندی واختلافات. آنها با هم در اجرای سناریوی هیتلر،استالین،چرچیل،روزولت...مشترکل منافع بودند و هستند.مردم آلمان تا ۱۹۹۰بابت غرامت جنگ اول ۵۰هزارتن طلا،تمامی پتنت اختراعات وتمامی ناوگان دریائی(تا۱۹۱۸/۱۹)...را پرداخت نمودند. وهینطورهمگی طرفین جنگ ۱۸-۱۶ ملیون انسان از دست دادند.نازیها در ادامه این روحیه شکست و با قول جبران آن با حمایت خاندانهای سیاه به قدرت رسیدند.برخلاف تصورهمگانی نازیسم و فاشسیم انواع ایده های سوسیالیستی و مارکسیستی هستند.سازمان کارگران و اصناف نازیها بیش از بیست ملیون عضوداشت.هیتلر قلابی(والترکرونکیت+والت دیزنی) خود عضو فرقه مالتزونظام نازی آموزه فرقه ژزوئیت بود و هست.نازیها بیش از ۹۰۰هزار کادراس اس آلمانی+۶۰۰هزار کادراس اس مسلمان و ۱۵۰هزار یهودی آرتشی...عضو داشتند.ایدهای پان آریانیسم،پان پارسیسم،پان ایرانیسم،پان ترکیسم،پان عربیسم،پان کردی،پان گیلکی،پان بلوچیسم،پان سوویت،پان اسلامیسم،پان مائویسم...تازگی ندارند و هربار از نو شارژ میشوند.تعجب که شما از نفوذ حزب نازی در ایران و بین مسلمانان مطلع نیستید؟نازیها در ایران نفوذ داشته و انواع احزاب ریز و در
    1
    2
    شنبه ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ - ۱۱:۲۸
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۶۰
    اسرار زرسالاران - مونیخ ، آلمان
    ریز و درشت چون حزب پان ایرانیست /سومکا به تقلید از احزاب چپ و سوسیالیستی بوجود آمدند.حال اگرتجربه تلخ انقلاب مشروطه برای سلطنت طلبان، کودتای زاهدی-کاشانی-بکتاش شعوبیه۱۳۳۲،کودتای زاهدی-نفتالی-دیبا خمینی ۱۳۵۷برعلیه خاندان ایرملو...گران آمده رواست علت راازکودتاچیان وغفلت و همراهی رااز مردم جویا شد.تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل و سلامت باشید
    2
    2
    شنبه ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ - ۱۱:۲۸
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۵۰
    اصحاب کهف - کلن، آلمان
    جنگ میخوان ا....از بحران درآن ولی زکی!
    0
    2
    شنبه ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ - ۱۱:۴۰
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۴
    Momijii - توکیو، ژاپن
    azadi2011 - تورنتو، کانادا
    عطف به ماسبق وقتی جمهوری ترمالی در تنگنا ( چه اقتصادی و چه سیاسی ، چه در داخل و چه در خارج ) قرار میگیره ، برای فرار از تنگنا و فریب اذهان عمومی دنبال یه راه فرار یا یک دسیسه میگرده ! یکروز با امارات ، یکروز با عرعرستان و یکروز با آذربایجان !! محض اطلاع شما من ضمن اعتقاد عمیق و قلبی به اتحاد اقوام ایرانی از بلوچ و کرد و لر و ترکمن و فارس و عرب و آذری وووو برای گذار از این رژیم منفور و فاسد مذهبی و ایجاد یک ایران متحد و منسجم و سرافراز ، بد نیست بدانید که من آذری نیستم و طرفداری از اردواُلاغ عثمانی هم نمیکنم ! یک آرزوی شاید محال و دست نیافتنی هم دارم و اون ، بازگشت سرزمینهائیست که از مام وطن ایران عزیز جدا شده اند !!
    2
    6
    شنبه ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ - ۱۱:۴۵
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۹
    Nagonsar - مونیخ ، آلمان
    اسرار زرسالاران - مونیخ ، آلمان
    ۵۰۰۰۰هزار تن طلا را در ک ه زمبن و مته با هم نمیتونی پیدا کنی
    1
    2
    شنبه ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ - ۱۲:۳۵
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۹
    Nagonsar - مونیخ ، آلمان
    اسرار زرسالاران - مونیخ ، آلمان
    ببینم‌ تو کار و زندگی نداری؟فکر کنم نه وگر نه این چرندیات را بلغو ر نمیکردب
    1
    4
    شنبه ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ - ۱۲:۳۸
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۵
    homopersia - ملبورن، استرالیا
    متاسفانه روسیه در تلاش است تا جنگ بین ایران و آذربایجان با حمایت ترکیه از آذربایجان رو به راه بیندازد، امیدوارم که صلح در جهان برقرار شود.
    1
    2
    شنبه ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ - ۱۵:۴۶
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۷
    azadi2011 - تورنتو، کانادا
    Momijii - توکیو، ژاپن
    زنده باشی گرامی، یک کم عنایت بفرما و سیاست تهاجمی اردوغان و باکو را که در راستای منافع ژئوپلیتیکی خودشان است را با دقت دنبال کنید، آنها یا هژمونی کامل سیاسی بر ایران را می خواهند، و یا نابودی کامل ما »ایرانیان« و ضایع شدن ما در سطح جهان. حکومت ایران خواسته یا ناخواسته با سیاست های اشتباه آب به آسیاب این ناکسان می ریزد. گول نخوریم،
    3
    1
    شنبه ۰۸ بهمن ۱۴۰۱ - ۱۷:۴۰
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    نظر شما چیست؟
    جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.