امر به معروف به سبک طالبان؛از بریدن سر مانکن‌ها تا پوشاندن چهره آنها با پارچه و پلاستیک

یورونیوز: مانکن‌های موجود در ویترین مغازه‌های لباس زنانه در سراسر کابل، پایتخت افغانستان در پی به قدرت رسیدن طالبان منظره‌ای دلهره‌آور رقم زده‌ است. این مانکن‌ها سرهای پوشیده با ورقه آلومینیومی، کیسه‌های پارچه‌ای یا کیسه‌های پلاستیکی سیاه دارند.

نخستین درخواست طالبان از صاحبان مغازه‌های لباس فروشی این بود که آنها باید سر مانکن‌ها را ببرند.

اداره امر به معروف در زمان طالبان دستور داد تا همه مانکن ها از ویترین مغازه ها خارج شوند یا سر آنها حذف شود.
توضیح آنها برای این دستور مبتنی بر تفسیری از قوانین اسلامی شکل گرفته که بر اساس آن مجسمه‌ها و تصاویر شکل انسان به عنوان بت مطرح می‌شود و از آنجا که بت‌پرستی ممنوع است باید نمادهای آن هم در جامعه حذف شود. با این تفسیر طالبان مانکن‌هایی که برای نمایش لباس زنانه مورد استفاده مغازه‌دارها قرار می‌گرفت، به نمادی از بت‌های قابل پرستش تغییر معنا داده بودند.

برخی از فروشندگان لباس دستور طالبان رعایت کردند اما دیگران به نوعی آن را دور زدند.

   این گروه از فروشندگان می‌گفتند که پوشاندن سر مانکن بر کار آنها تاثیرگذار است و آنها نمی‌توانند لباس‌های خود را به درستی به نمایش بگذارند. از سوی دیگر تهیه مانکن‌ برای مغازه‌دار کار پرهزینه‌ای بود و بریدن سر مانکن در واقع مصداق آسیب زدن به اموال مغازه‌دار محسوب می‌شد.

طالبان به دنبال واکنش مغازه‌دارها مجبور شد دستور خود را اصلاح کند و به صاحبان مغازه اجازه داد تا این‌بار سر مانکن‌ها را بپوشانند.

مسلم رحیمی، فروشنده لباس سنتی زنانه می‌گوید: «وقتی کارمند امر به معروف کارشان را شروع کردند، چند بار به مغازه‌ام آمدند و به من گفتند که صورت مانکن‌ها را بپوشان، ما هم با پلاستیک صورت مانکن را پوشاندیم. خب این کار بر درآمد و کسب و کار ما تاثیر منفی می‌گذارد.»

صاحبان مغازه ها باید بین اطاعت از طالبان و تلاش برای جذب مشتری تعادلی برقرار کنند. در این میان هر مغازه‌دار به نوعی نوآوری دست می‌زند. برای نمونه عبدالصمد که صاحب یک مغازه سنتی لباس زنانه افغانی است، از روسری‌ها برای پوشاندن صورت مانکن‌ها استفاده می‌کند.

او می‌گوید: «مغازه‌دارانی مانند او چاره‌ای جز پیروی از دستورالعمل‌های تعیین شده توسط طالبان ندارند.»

او می‌افزاید: «ما بت پرست نیستیم و این مانکن‌ها را نمی‌پرستیم، وقتی به ما دستور دادند که آنها را بپوشانیم خیلی ناراحت شدیم، اما چاره‌ای جز پیروی از دستورات آنها نداریم.»
مانکن‌های پوشانده‌شده در افغانستانتهیه لباس مجلسی همیشه در افغانستان برای مراسم ازدواج رایج بوده است. برگزاری مراسم عروسی در افغانستان حتی پیش از به قدرت رسیدن دوباره طالبان اغلب به طور جداگانه در بخش زنانه و مردانه برگزار می‌شد. این شکل از برگزاری مراسم به زنان فرصت می‌داد تا در جامعه محافظه‌کار افغانستان به بهترین شکل و آراسته لباس بپوشند.

با روی کار آمدن دوباره طالبان، مراسم ازدواج از معدود فرصت‌های باقی مانده برای شکل‌گیری جمع‌های مردمی شاد هستند اما با کاهش درآمدها، برگزاری مراسم مهمانی ازدواج نیز کمتر و پیچیده‌تر شده است.

زین‌الدین معروف، خیاط لباس‌های سنتی زنانه می‌گوید: «این کار مفهمومی ندارد، برای ما خنده‌آور است اما چاره دیگری نداریم. این کار بر تجارت ما تاثیر می‌گذارد، ما نمی‌توانیم لباس‌ها را به نمایش بگذاریم و به همین دلیل است که نمی‌توانیم تجارت خوبی داشته باشیم.»

طالبان در ابتدا مدعی شدند که قوانین سختگیرانه نخستین دوره حکومت خود در اواخر دهه ۱۹۹۰ را بر جامعه معاصر افغانستان تحمیل نخواهند کرد.

اما از نیمه اوت ۲۰۲۱ و با روی کار آمدن دوباره طالبان بر سر قدرت، آنها محدودیت‌های سخت‌تری به‌ویژه بر زنان اعمال کرده‌اند.

طالبان زنان و دختران را از تحصیل بیشتر از مقطع صنف ششم منع کرده‌اند. طالبان زنان افغان را از دسترسی به اکثر مشاغل منع کرده و از آنها خواسته‌اند هنگام بیرون رفتن از خانه صورت خود را بپوشانند. حتی دسترسی به حمام عمومی و حضور در ورزشگاه‌ها نیز برای زنان قدغن شده است.