فوتبال ایران-آمریکا؛ تاکتیک ساوتگیت، نقشه راه کی‌روش

بی بی سی: بازی ایران-آمریکا یکی از حساس‌ترین بازی‌های جام جهانی قطر است؛ مسابقه‌ای که برای دومین بار در تاریخ جام جهانی برگزار می‌شود و می‌توان گفت که به اندازه یکی از بازی‌های حذفی مهم جام جهانی، حساس و دیدنی است.

۲۴ سال پیش در جریان دیدار دو تیم در جام جهانی ۱۹۹۸ شانس چندانی برای این دو تیم در صعود به دور حذفی تصور نمی‌شد، آن هم در گروهی که آلمان و یوگسلاوی سابق حضور داشتند.

این بار اما از پیش از شروع تورنمنت هر دو تیم از نگاه کارشناسان فوتبال، بخت بالایی برای صعود از گروه دوم داشتند و حالا که به روز سوم بازی‌های گروهی رسیده‌ایم، به احتمال زیاد یکی از این دو تیم همراه با انگلیس راهی مرحله یک‌هشتم نهایی خواهد شد.

هر دو تیم در دو بازی گذشته، دو چهره فنی متفاوت نمایش داده‌اند. ایران در بازی با انگلیس شاید ضعیف‌ترین بازی خود در تمام مسابقاتش در جام‌های جهانی را داشت و مقابل ولز با نمایش و نتیجه‌ای مناسب واکنش نشان داد و به رده دوم جدول رسید.

آمریکا هم در روز اول به رغم مالکیت بالا و تسلط بر جریان بازی مقابل ولز، یک گل دیرهنگام خورد و به تساوی ۱-۱ رسید که نتیجه‌ای ضعیف برای آمریکا مقابل ولز محسوب می‌شد. در بازی دوم اما آمریکا با نمایشی خوب، انگلیس را کاملا غافلگیر کرد و درحالی یک امتیاز از این بازی گرفت که چند فرصت گل را از دست داد و می‌توانست برنده بازی باشد.

عملکرد آمریکا مقابل انگلیس آنقدر خوب بود که واکنش اغلب روزنامه‌نگاران برجسته انگلیسی به نمایش تیمشان، بسیار انتقادی و منفی بود.
سیستم تلفیقی در شکل بازی آمریکا
آمریکا بازی با انگلیس را با یک تغییر مهم نسبت به بازی اول مقابل ولز آغاز کرد. جاشوا سرجنت، مهاجم مرکزی نوریچ سیتی که در بازی با ولز در ترکیب اصلی قرار داشت، مقابل انگلیس نیمکت‌نشین شد و حاجی رایت، مهاجم آنتالیا اسپور که در فصل جاری لیگ ترکیه در ۱۲ بازی ۹ گل زده، در مرکز خط حمله مقابل انگلیس قرار گرفت.

آمریکا چنانکه در تصویر می‌بینید با آرایش ۲-۴-۴ بازی می‌کند اما در جریان بازی به دلیل شکل ویژه گرایش بازی کریستین پولیسیچ، آرایش تیمی‌اش در بسیاری مواقع به شکل ۳-۳-۴ درمی‌آید.

درواقع از آنجا که پولیسیچ یک بال تخصصی است و گرایش به آغاز حرکت از کانال‌های کناری و از بالای زمین دارد، این بازیکن سرعتی چلسی در بسیاری مواقع از نظر افقی، نزدیک به دو مهاجم آمریکا بازی می‌کند تا فرم بازی آمریکا ۳-۳-۴ به نظر برسد.

دیگر مهاجم آمریکا تیموتی وه‌آ، پسر ژرژ وه‌آ ستاره سال‌های دور باشگاه میلان و رئیس‌جمهوری کنونی لیبریا است. وه‌آ در فصل جاری با پیراهن لیل فرانسه هنوز موفق به گلزنی نشده اما در جریان بازی‌های آمریکا، یک مهاجم زهردار و موثر است؛ بازیکنی که هم بین خطوط به خوبی توپ‌گیری می‌کند و هم در داخل محوطه جریمه در زدن ضربه آخر مهارت دارد.

مهم‌ترین نقطه قوت آمریکا را باید در میانه میدان جستجو کنیم؛ جایی که با وستون مک‌کنی بازیکن یوونتوس، تایلر آدامز بازیکن لیدز و یونس موسا، بازیکن والنسیا پوشش داده می‌شود.

مک‌کنی که ذاتا یک هافبک میانی است، به دلیل گرایش هجومی پولیسیچ در سمت چپ، به عنوان هافبک راست بازی می‌کند و هنگام بالا رفتن پولیسیچ از سمت مخالف، به دو هافبک میانی دیگر نزدیک می‌شود و نقش سومین هافبک میانی را بازی می‌کند.

موسا، آدامز و مک‌کنی مقابل انگلیس نشان دادند که در حفظ توپ، کند کردن و تند کردن ریتم بازی و کنترل جریان بازی در میانه میدان مهارت دارند و می‌توانند خط میانی یکی از قوی‌ترین تیم‌های جام جهانی که با دکلان رایس، بلینگام و میسون مانت شگل گرفته بود را تحت تاثیر قرار بدهند.
چنانکه در تصویر مربوط به ترکیب احتمالی می‌بینید، انتظار می‌رود آمریکا بدون تغییر در خط میانی و حمله بازی با ایران را آغاز کند و البته در خط دفاع هم بعید است تغییری در نفرات این تیم ببینیم.
فضاهای کناری؛ منطقه استراتژیک برای حمله
آمریکا یک تیم متعادل در فازهای مختلف بازی است؛ تیمی که مقابل ولز مالکیت حدود ۶۰ درصدی داشت و مقابل آمریکا هم عدد مالکیت توپش به حریف قدرتمندش بسیار نزدیک بود، درواقع در این زمینه مهارت تیمی مناسبی دارد.

در فاز دفاع هم در پرسینگ تیمی در نیمه حریف به اندازه کافی موثر است و هم وقتی در نیمه خودی جمع می‌شود، می‌تواند راه‌های نفوذ از کانال‌های مرکزی را به اندازه کافی ببندد.

در فاز حمله هم مشارکت خوبی از سوی دو مدافع کناری را دارد، هافبک‌هایش در دادن پاس‌های صحیح و راه انداختن مهاجمان مهارت دارند و البته دو مهاجمی که می‌توانند تحت فشار توپ را کنترل کنند و در ادامه سرعت و زمانبندی مناسبی برای حرکت به داخل محوطه جریمه دارند.

ولز مقابل آمریکا در بازی اول ۴۰ درصد مالکیت توپ داشت اما مقابل ایران ۶۲ درصد از زمان بازی صاحب توپ بود.
همین دو آمار نشان می‌دهد که احتمالا در بازی آمریکا-ایران هم باید بیشتر توپ را در اختیار آمریکا ببینیم، به خصوص که در این بازی ایران با تساوی هم به مرحله بعد صعود می‌کند.

اما از ایران انتظار تمرکز روی چه فضاهایی می‌رود؟ انگلیس مقابل آمریکا بیش از هرجا، روی حرکت به فضای پشت مدافعان کناری تمرکز داشت و بارها به خصوص در نیمه اول توانست با ایجاد برتری عددی، یکی از مهاجمان خود یعنی بوکایو ساکا، رحیم استرلینگ و هری کین را پشت یکی از دو مدافع کناری آمریکا به خصوص دفاع چپ این تیم آنتونی رابینسون صاحب توپ کند.

رابینسون در باشگاه فولام بازی می‌کند و مدافع سخت‌گیری در فاز دفاع نیست اما آنچه فضای اطراف رابینسون را برای حریف دست‌یافتنی‌تر می‌کند، حضور پولیسیچ جلوتر از این مدافع است.

مشارکت دفاعی پولیسیچ با توجه به ویژ‌گی‌های هجومی او، چندان زیاد نیست و انگلیس با آگاهی از این موضوع، بارها رابینسون را در دفاع مقابل ۲ یا ۳ عنصر هجومی تیم خودش گرفتار کرد و با توپ به فضای پشت او رسید که در یک مورد در نیمه اول کین روی همین تاکتیک در موقعیت زدن ضربه آخر قرار گرفت و ضربه خوب او که در چارچوب قرار داشت، با واکنش عالی تیم ریام، مدافع میانی آمریکا همراه شد و سهم انگلیس به جای گل، ضربه کرنر شد.

ایران در بازی با ولز، با توجه به فضای زیاد بین ۳ مدافع میانی و هافبک‌های میانی ولز، تمرکز زیادی روی حرکت از کانال‌های میانی داشت و به همین دلیل علی‌ قلی‌زاده، مهدی طارمی و سردار آزمون در کانال‌های میانی نزدیک به هم بازی می‌کردند.

مقابل آمریکا اما فضاهای میانی بسیار بهتر از کانال‌های کناری و فضای پشت مدافعان کناری محافظت می‌شود.

به این ترتیب احتمالا کارلوس کی‌روش هم مثل گرث ساوت‌گیت برای حرکات ترکیبی و رساندن توپ به پشت سرجینو دست مدافع راست و رابینسون مدافع چپ آمریکا برنامه‌ریزی خواهد کرد.
تاکتیک ساوت‌گیت، نقشه راه کی‌روشساوتگیتاما در فاز حمله آمریکا چگونه تیمی است؟ پیش از هر چیز باید به انعطاف و توازن آمریکا در شکل‌های مختلف طراحی حمله اشاره کنیم.

برای نمونه آمریکا در نیمه اول بازی با انگلیس، در دقیقه ۱۵ پس از رد و بدل شدن ۱۶ پاس کوتاه میان بازیکنان این تیم، از دروازه‌بان گرفته تا مهاجمان، به موقعیت زدن ضربه آخر در محوطه جریمه رسید که این موقعیت با شوت بد مک‌کینی هدر رفت و توپ از بالای دروازه انگلیس بیرون رفت.

چند دقیقه بعد آمریکا در حمله‌ای دیگر از راست به چپ، حرکتی موثر انجام داد و پولیسیچ از سمت چپ به داخل زد و شوت پای راست او به تیر افقی دروازه انگلیس برخورد کرد.

آمریکا چند بار هم روی ارسال از کانال‌های کناری و ضربات سر مهاجمانش به ایجاد موقعیت گل نزدیک شد. به این ترتیب آمریکا در مقایسه با ولز، در حمله هم موثرتر و هم متنوع‌تر عمل می‌کند. این یک هشدار ویژه برای ایران است که در فاز دفاع هنوز فشردگی عرضی و طولی، تیم کی‌روش در جام جهانی ۲۰۱۸ را ندارد و شاید مقابل آمریکا آسیب‌پذیرتر از آنچه مقابل ولز دیده بودیم، باشد.

کی‌روش قطعا برای کنترل حملات آمریکا وظایف دفاعی بیشتری نسبت به بازی با ولز، به دو بال تیم خود خواهد داد. یعنی اگر قلی‌زاده و طارمی در راست و چپ بازی کنند(علیرضا جهانبخش به دلیل دریافت دو کارت زرد، از این بازی محروم است) آنها را در مقایسه با بازی قبلی، نزدیک‌تر به مدافعان کناری ایران و دفاعی‌تر از بازی قبلی خواهیم دید.

نکته دیگر استقرار یکی از هافبک‌های میانی بسیار نزدیک به مدافعان میانی این تیم خواهد بود. هر یک از هافبک‌های ایران که در این نقش بازی کنند، قطعا در فاز دفاع بسیار نزدیک به دو مدافع میانی ایران بازی خواهد کرد تا در این منطقه استراتژیک، قدرت مانور مهاجمان آمریکا با توپ چندان بالا نباشد.
مهار پولیسیچ؛ مسئولیت تیمی ایرانکریستین پولیسیچاما موثرترین بازیکن آمریکا: کریستین پولیسیچ. بازیکنی که در چلسی بازی می‌کند و این روزها خبر علاقه اریک تن‌هاخ، سرمربی منچستریونایتد برای به خدمت گرفتن او در بازار نقل و انتقالات ژانویه هم در رسانه‌ها دیده می‌شود.

پولیسیچ در سمت چپ خط میانی بازی می‌کند و گرگ بلهالتر، سرمربی آمریکا، او را از نظر تاکتیکی آزادتر از تمام بازیکنان دیگر تیمش می‌گذارد تا با حرکت در فضاهای مختلف، برای بدنه دفاعی حریفان دردسرساز شود.
با نگاهی به آمار پولیسیچ مقابل انگلیس، متوجه می‌شویم که با چه بازیکن موثری روبرو هستیم؛ بازیکنی که یک بار به تیر دروازه انگلیس زد، ۲ شوت در چارچوب داشت و ۲ شوت دیگر هم زد که در چارچوب دروازه قرار نگرفت.

پولیسیچ دو تا از سه اقدام به دریبلش مقابل انگلیس موفقیت‌آمیز بود و ۴ بار هم از بازیکنان حریف توپ‌گیری کرد.

به این آمار خوب، باید سرعت حرکات با توپ و بدون پولیسیچ را هم اضافه کنیم؛ بازیکنی که با توجه به علاقه‌اش به حرکت از کانال‌های کناری رو به فضاهای مرکزی، مسئولیت مهارش فقط با رامین رضائیان نخواهد بود، بلکه هافبک‌های میانی و مدافعان میانی ایران هم بسته به منطقه حرکت پولیسیچ، باید در مهار منطقه‌ای این بازیکن، نقش خود را ایفا کنند.
اهمیت تاکتیکی بازگشت بیرانوندبیرانونداین یک بازی تاریخی برای هر دو تیم است؛ مسابقه‌ای که در پایان آن، به احتمال زیاد یکی از دو تیم به مرحله حذفی جام جهانی صعود خواهد کرد.

در آستانه این بازی، خبر حضور علیرضا بیرانوند در ترکیب ایران، خوشحال‌کننده‌ترین خبر ممکن برای کی‌روش است؛ بازیکنی که وقتی در جریان بازی با انگلیس روشن شد که نمی‌تواند به بازی ادامه دهد، سرمربی ایران با دو دست به سر خودش زد و با همین حرکت، اهمیت حضور بیرانوند در ترکیب ایران را نشان داد.

بیرانوند در این بازی با توجه به مهارت در راه انداختن سریع بازی با پا و دست، می‌تواند در موقعیتی که آمریکا به شدت برای زدن گل تلاش می‌کند و بالا آمده، در نقش یک بازیساز حرفه‌ای به مهاجمان ایران کمک کند و برای دفاع آمریکا مشکل‌ساز شود.

گرگ برهالتر، سرمربی تیم ملی فوتبال آمریکا در نشست مطبوعاتی پیش از بازی با ایران، درباره ماجرای حذف نماد جمهوری اسلامی از پرچم تیم ایران در توییتر گفت که آنها دخالتی در چنین مسائل خارج از زمینی ندارند. او گفت که از طرف تیم و کادر فنی عذرخواهی می‌کند.https://t.co/LbhvnTddml… pic.twitter.com/f815cvwnl9

— BBC NEWS فارسی (@bbcpersian) November 28, 2022