تالارهای قفل شده تاج محل چه رازهایی را در خود جای داده؟

تاج‌محل بزرگ‌ترین جاذبه توریستی هند استآیا تالارهای یکی از بزرگ‌ترین بناهای تاریخی جهان اسراری پنهان دارد؟
بی بی سی: تابستان امسال، اعضا حزب حاکم، بهاریتا جاناتا درخواست کرده بودند درهای ۲۰ تالار تاج‌محل که همیشه قفل هستند بازشوند. این گروه می‌خواهند با باز شدن قفل این تالارها، تاریخ واقعی این بنا روشن شود. اما قضات دادگاه عالی با این درخواست موافقت نکردند.

هدف از این درخواست این بود که ادعاهای مورخان و عبادت‌کنندگان را در مورد اینکه در این اتاق‌ها معبدی برای شیوا، خدای هندو قرار دارد، بررسی شود.

تاج‌محل مقبره‌ای رو به رودخانه است که امپراتور مغول شاه جهان در قرن هفدهم به یاد ملکه‌اش ممتاز که در زایمان چهاردهمین فرزندشان فوت کرد، ساخته است. این بنای باشکوه، با آجر و ماسه‌سنگ‌های قرمز و مرمر سفید ساخته‌شده و به خاطر مشبک‌کاری‌های فوق‌العاده ظریفش شهرت دارد. این بنا یکی از بزرگ‌ترین جاذبه‌های توریستی هند است.

اما چشم‌بسته پذیرفتن تاریخ همه را راضی نمی‌کند. "همه ما باید بدانیم چه چیزی پشت آن درهای بسته است."

بسیاری از اتاق‌های در بسته در زیرزمین این بنای یادبود قرارگرفته‌اند. طبق نظر معتبرترین کارشناسان و شواهد تاریخی، احتمالاً خبر خاصی در آن‌ها نیست.
تاج‌محل به دست پادشاه مغول شاه جهان و در یادبود همسرش ملکه ممتاز ساخته‌شده استابا کوچ، متخصص معماری دوران مغول است. او نویسنده کتاب تحقیقی درباره پیشینه تاریخی تاج‌محل است و برای تحقیق خود از ساختمان بازدید کرده و از تالارها و راهروهای آن عکاسی کرده است.

این اتاق‌ها بخشی از بنا هستند که ته خانه یا تالارهای زیرزمینی نامیده می‌شوند. این تالارها در ماه‌های گرم تابستان استفاده می‌شدند. در هال بزرگی در سمت تراس رو به رودخانه عمارت، مجموعه‌ای از اتاق‌ها قرارگرفته‌اند. خانم کوچ ۱۵ اتاق پیدا کرد که در امتداد یک خط و رو به رودخانه پشت سر هم قرارگرفته‌اند و از طریق راهروی باریکی می‌توان به آن‌ها رسید.

هفت اتاق بزرگ‌تر با طاقچه‌هایی در دو دیوار جانبی وجود داشتند. علاوه بر این‌ها، شش اتاق مربع شکل و دو اتاق هشت‌ضلعی هم پیدا شدند. اتاق‌های بزرگ در بنای اصلی از ورای طاق‌های بسیار زیبا رو به رودخانه بودند. خانم کوچ در اتاق‌ها ردی از تزئینات نقاشی شده پیدا کرد که از زیر لایه سفیداب قابل‌تشخیص بودند. نقش‌های تورمانندی به شکل دایره‌هایی متحدالمرکز که در وسط آن نقش مدال مانندی وجود دارد، دیده می‌شوند.

خانم کوچ که پروفسور هنرهای آسیایی در دانشگاه وین است می‌گوید: "این قسمت حتماً بخش بادگیر و خنکی در عمارت بوده که امپراتور، زنان و خدمه می‌توانستند در دیدارهایی که از بنای یادبود داشتند در آن استراحت کنند. این بخش ساختمان در حال حاضر منبع نور طبیعی ندارد."

چنین تالارهای زیرزمینی در معماری مغول رایج است. در قلعه‌ای از دوران مغول‌ها در شهر لاهور پاکستان هم‌چنین اتاق‌های طاق داری به سمت آب وجود دارند.
شاه جهان اغلب با قایق و از رودخانه جمنا به تاج‌محل می‌آمده استشاه جهان اغلب با قایقی از راه رودخانه جمنا به تاج‌محل می‌آمده است و قدم به‌ردیف پله‌های عریضی ورودی که در هند به قط شناخته می‌شوند، می‌گذاشته و بعد وارد مقبره می‌شده است. آمیتا بیگ، متخصص مرمت که ۲۰ سال پیش‌ازاین بنا دیدار کرده بود به یاد می‌آورد: "راهروهای نقاشی شده را از اولین دیدارم به خاطر دارم. یادم می‌آید راهرو به یک فضای بزرگ‌تر ختم می‌شد. واضح بود که‌این مسیر ویژه ورود امپراتور بوده است."

رعنا صفوی، مورخ ساکن دهلی که در شهر آگرا بزرگ‌شده است به خاطر می‌آورد که در آن زمان اتاق‌های زیرزمینی عمارت برای بازدید عموم باز بود تا اینکه در سال ۱۹۷۸ و به دنیا سیل "آب وارد مقبره شد، بعضی از اتاق‌های زیرزمینی پر از گل‌ولای رودخانه شد و بعضی قسمت‌ها ترک خوردند. مقامات از آن زمان این اتاق برای بازید عموم بستند. هیچ‌چیز خاصی در آن‌ها نیست." این اتاق گه گاه برای کارهای ترمیمی باز می‌شوند.

تاج‌محل همیشه داستان و افسانه‌های زیادی به همراه داشته است.

یکی از آن‌ها این است که شاه جهان قصد داشته تاج‌محلی دیگری به رنگ سیاه در مقابل مقبره فعلی بسازد. روایت دیگر این است که طراح تاج‌محل یک معمار اروپایی بوده است. بعضی محققان اروپایی گفته‌اند بعید است این بنا برای یادبود یک زن ساخته‌شده باشد چون با موقعیت زنان در جامعه اسلامی و درجه اهمیتی که دارند، مطابق نیست. این طرز تفکر البته مقبره‌های دیگری که در جهان اسلام برای زنان ساخته‌شده‌اند را هم انکار می‌کند. در محوطه عمارت یادبود، راهنماها به توریست‌ها داستان‌های مختلفی از اینکه شاه جهان چگونه معمار و کارگرانی که ساختمان را ساختند کشت، تعریف می‌کنند.

در هند، افسانه‌های فراوانی از قدیم وجود دارد که طبق آن‌ها تاج‌محل در اصل معبدی برای هندوها بوده که به خدای شیوا تقدیم شده است. بعد از آنکه سوراج مال، پادشاه هندو، آگرا را در سال ۱۷۶۱ فتح کرد، روحانی دربار پیشنهاد داد که تاج‌محل به یک معبد تبدیل شود . پیان اوک که در سال ۱۹۶۴ موسسه‌ای برای دوباره نوشتن تاریخ هند تأسیس کرد در کتابی می‌گوید تاج‌محل بی‌شک معبد شیوا بوده است.
تاج‌محل داستان‌ها و افسانه‌های خود را دارددر سال ۲۰۱۷، سنجیت سام، یکی از رهبران حزب بی جی پی تاج‌محل را لکه ننگی در فرهنگ هند خواند چون به دست خیانت‌کاران ساخته‌شده است. یک نماینده دیگر حزب بی جی پی هم گفته: "شاه جهان زمین‌های خاندان سلطنتی هندو را به‌زور اشغال کرد و این مقبره را در آن ساخت."

خانم صفوی می‌گوید این تئوری‌ها از دهه گذشته در بین گروه‌های دست راستی طرفداران جدیدی پیداکرده‌اند: "بخشی از گروه‌های دست راستی به‌شدت از اخبار جعلی، تاریخ غیر موثق تغذیه می‌کنند. آن‌ها حس می‌کنند هندو بودن دارد از دست می‌رود و آن‌ها قربانی هستند."

خانم کوچ اشاره می‌کند: "به نظر می‌رسد در مورد تاج‌محل بیشتر از تحقیق علمی، داستان و افسانه‌سرایی شده است."