واکسن HPV چیست؟ / پاسخ به تمام سوالات خانم ها در مورد تزریق واکسن زگیل تناسلی

واکسن HPV که انواع مختلفی از آن از جمله واکسن گارداسیل یا واکسن پاپیلوگارد در ایران وجود دارد، می تواند کودکان و بزرگسالان را در مقابل برخی از انواع ویروس پاپیلومای انسانی یا اچ پی وی که بیشتر از طریق روابط جنسی منتقل می شود و عامل اصلی بروز زگیل تناسلی به حساب می آید، محافظت کند.

ویروس پاپیلومای انسانی یا همان HPV عامل اصلی بروز زگیل تناسلی در مردان و زنان است. تزریق واکسن HPV مهمترین راهکار برای پیشگیری از ابتلا به ابتلا به ویروس HPV محسوب می شود. واکسن HPV انواع مختلفی دارد که شناخته شده ترین آنها در ایران، واکسن گارداسیل و واکسن پاپیلوگارد هستند.
تفاوت واکسن گارداسیل و واکسن پاپیلوگارد
واکسن گارداسیل مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا است که می تواند بین 70 تا 90 درصد از ابتلا به انواع 6، 11، 16 و 18 ویروس HPV جلوگیری کند، بنابراین این واکسن هم از دچار شدن به زگیل تناسلی پیشگیری می کند و هم جلوی ابتلا به سرطان دهانه رحم را می گیرد. واکسن پاپیلوگارد تولید ایران و مورد تایید سازمان غذا و داروی کشورمان است. این واکسن از ابتلا به نوع 16 و 18 ویروس پاپیلوما جلوگیری می کند و کارآیی بالایی در جلوگیری از ابتلا به سرطان دهانه رحم دارد. این واکسن مشابه واکسن سرواریکس است که توسط یک شرکت انگلیسی تولید شده است.
ویروس HPV مهمترین عامل سرطان دهانه رحم
مهمترین راه انتقال ویروس HPV، ارتباط جنسی است و برای همین منظور توصیه می شود که کودکان در سن 11 یا 12 سالگی و قبل از شروع به روابط جنسی واکسینه شوند. البته هر فردی می تواند این واکسن را تا قبل از 26 سالگی دریافت کند. ولی سنین بالاتر از 26 سال، ممکن است با مشورت پزشک بتوانند تا 45 سالگی نیز گونه ای از این واکسن را دریافت کنند که بدن آنها را در مقابل گونه های جدید اچ پی وی مقاوم کند. نکته مهم این است که انواع خاصی از این ویروس می تواند منجر به بیماری های خطرناکی نظیر سرطان دهانه رحم در زنان شود. اساسا ویروس HPV اصلی ترین عامل ابتلا به سرطان دهانه رحم محسوب می شود.
مزایا و کاربرد واکسن گارداسیل
واکسن گارداسیل برای مقابله با انواع تیپ های  6،11،16،18 ویروس اچ پی وی ساخته و تولید شده است که می تواند از افراد در مقابل بیماری های مرتبط با این ویروس محافظت نماید که برخی از آنها به شرح زیر است: انواع تیپ های ویروس پاپیلوم انسانی، سرطان دهانه رحم، سرطان مقعد، سرطان آلت تناسلی، برخی از انواع سرطان روده، زگیل تناسلی.

تزریق این واکسن برای اشخاصی که آلرژی به مخمر دارند، کسانی که در سیستم ایمنی بدن ضعف دارند، زنان باردار و کودکان زیر 9 سال ممنوع است. بهترین زمان تزریق برای پسران 9 تا 21 سال  و برای دختران 9 تا 26 سال می‌باشد.
مراحل تزریق واکسن HPV
واکسن گارداسیل در اندازه 0.5 میلی لیتری بوده و در طی 6 ماه و در 3 مرحله بصورت عضلانی تزریق می‌شود. مرحله دوم 2 ماه پس از اولین تزریق و مرحله سوم 4 ماه بعد از دومین تزریق می باشد که در مجموعه 6 ماه می باشد.

طبق تحقیقات صورت گرفته پس از گذشت 3 ماه از اولین تزریق بدن در برابر ویروس اچ پی وی مقاوم میشود.

همچنین بستگی به نوع واکسن پاپیلوگارد؛ گونه ای از آن در دو دوز و به فاصله 6 تا 12 ماه پس از دوز اول تزریق می شود. همانطور که ذکر شد، زمان ایده آل برای تزریق این واکسن بین سنین 11 تا 12 سال می باشد.
مزایای واکسن HPV
واکسن HPV می تواند از فرد در مقابل ویروس های اچ پی وی از انواع 16 و 18 ویروس پاپیلومای انسانی محافظت کند، که هر دو این ویروس ها می تواند منجر به سرطان های خاص شود. بعضی از واکسن ها نیز می توانند در برابر گونه هایی از ویروس که موجب زگیل تناسلی می شود، مقاومت ایجاد نمایند. به طور مثال، واکسن گارداسیل می تواند از افراد در برابر تیپ های 6 و 11 نیز محافظت کند. این دو نوع ویروس باعث ایجاد زگیل های تناسلی می شوند.

تاکنون اداره غذا و داروی ایالات متحده سه واکسن Gardasil، Gardasil 9 و Cervarix  برای حفاظت از اچ پی وی را تأیید کرده است. این واکسن ها باید در فاصله زمانی های شش ماه تزریق شوند تا زمانی که مراحل دریافت آن تکمیل گردد.
آیا واکسن HPV دارای عوارض جانبی است؟
یکی از ضعف های این واکسن محافظت در برابر نوع خاصی از این ویروس است، یعنی نمی تواند در برابر انواع مختلف این ویروس مقاومت ایجاد نماید. واکسن اچ پی وی می تواند عوارض جانبی ایجاد کند. اما این عوارض به ندرت اتفاق می افتند. تاکنون هیچ عوارض جانبی جدی ناشی از این واکسن  گزارش نشده است. برخی از عوارضی که ممکن است، پس از تزریق این ویروس ایجاد شوند، عبارتند از: درد یا تورم در محل تزریق، تب خفیف، سردرد، احساس خستگی و ضعف، درد عضلانی و مفصلی، حالت تهوع و استفراغ، درد در شکم، اسهال.

در صورت دریافت واکسن و بروز نشانه های ذکر شده یا هر نشانه غیر معمول دیگری با پزشک خود در این باره مشورت نمایید. برخی از افراد نگران هستند که واکسیناسیون اچ پی وی ممکن است عوارض جانبی جدی یا اثرات دراز مدت مانند ناباروری به دنبال داشته باشد. مطالعات در این باره نشان داده است که این واکسن مانند هر واکسن دیگری ایمن است.  واکسن اچ پی وی بر باروری تاثیر نمی گذارد و ممکن است باروری را در بعضی از خانم هایی که در معرض ابتلا به STI قرار دارند را بهبود ببخشد.

همانطور که ذکر کردیم این واکسن در برابر همه نوع اچ پی وی از فرد محافظت نمی کند، و فقط شامل انواع خطرناک این ویروس است. بنابراین، لازم است زنانی که این واکسن را دریافت کرده اند، مانند سایرین برای انجام آزمایش های پاپ اسمیر مراجعه کنند تا نشانه های سرطان دهانه رحم در آنها مورد بررسی قرار گیرد.

همچنین این واکسن ها تنها در برابر نوع خاصی از ویروس پاپیلومای انسانی مقاومت ایجاد کرده و در برابر سایر بیماری های روابط جنسی تاثیری ندارد. بنابراین برای جلوگیری از ابتلا به بیماری های جنسی یا مقاربتی، هنوز هم نیاز به استفاده از کاندوم یا سایر محافظت کننده های جنسی دارید.
عوامل خطر ابتلا به ویروس HPV
افرادی که واکسن اچ پی وی را دریافت نمی کنند، بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به بیماری قرار دارند. عواملی که خطر ابتلا به این ویروس را افزایش میدهند، عبارتند از: رابطه جنسی محافظت نشده، برقراری رابطه با شرکای جنسی متعدد، زخمی  شدن پوست، تماس با زگیل های مسری، مصرف سیگار یا تنباکو که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند، عوامل و بیماری های تضعیف سیستم ایمنی بدن مانند HIV، تغذیه نامناسب.
راه های دیگر برای جلوگیری از ابتلا به HPV
به طور کلی، بهترین راه برای جلوگیری از اچ پی وی، واکسیناسیون است. اما راه های دیگری که می تواند از دریافت  ویروس جلوگیری کند عبارتند از:

استفاده از محافظ در طول رابطه جنسی:  استفاده از کاندوم یا سایر محافظت کننده ها، می تواند خطر ابتلا به اچ پی وی را کاهش دهد.

انجام آزمایش های معمول برای جلوگیری از سرطان دهانه رحم: پزشکان می توانند از طریق آزمایش پاپ اسمیر تغییرات غیرطبیعی سلول های رحم در زنان  بین سنین 21 تا 65 را تشخیص دهند.

حفظ رژیم غذایی سالم: نتایج یک مطالعه نشان داده، کمبود فولیک اسید و مواد مغذی با افزایش عفونت اچ پی وی مرتبط است.
سوالات متداول درباره واکسن HPV
واکسن اچ پی وی (گارداسیل) چه زمانی باید تزریق شود؟

تزریق این واکسن برای افراد پیش از داشتن رابطه جنسی توصیه می شود.

بازه سنی تزریق واکسن اچ پی وی چگونه است؟

در کشور های اروپایی به کودکان در سنین 10 تا 12 سال پیش از داشتن رابطه جنسی تزریق می شود. البته تا سن 45 سالگی نیز می تواند تزریق انجام گیرد.

واکسن گارداسیل بر کدام نوع ویروس HPV تاثیر گذار است؟

بیش از 100 نوع ویروس اچ پی وی وجود دارد که این واکسن در مقابل تیپ های 6،11،16،18 ویروس hpv موثر می باشد.

آیا واکسن اچ پی وی خطرناک است؟

هر دو واکسن اچ پی وی و سرواریکس تحت نظر سازمان غذا و دارو آمریکا FDA تایید شده و کاملا بی خطر هستند.

محل تزریق واکسن اچ پی وی کجاست؟

روی بازو مانند واکسن هپاتیت تزریق می شود.

تزریق واکسن گارداسیل در زنان باردار به چه صورت است؟
اگر پیش از بارداری این واکسن را دریافت می کردید، دوران بارداری تزریق آن باید متوقف شده و به پس از بارداری موکول شود.

تعداد دفعات تزریق به چه صورت است؟

واکسن باید در 3 نوبت و عضلانی تزریق شود.

ماندگاری ایمنی واکسن اچ پی وی چقدر است؟

طبق تحقیقات پزشکی این واکسن بدن فرد را تا مدت طولانی 6 سال بدون کاهش ایمنی بدنی محافظت می کند.

آیا واکسیناسیون اچ پی وی فقط روی کسانی که سابقه رابطه جنسی نداشتند، تاثیر دارد؟
واکسن گارداسیل هم برای افرادی موثر است که پیش از این رابطه جنسی نداشته اند و هم افرادی که رابطه جنسی برقرار کرده اند. البته معمولا متخصصان توصیه می کنند که افراد پیش از شروع روابط جنسی حتما واکسن گارداسیل را تزریق کنند. البته تزریق این واکسن بعد از برقراری روابط جنسی نیز بازهم همان تاثیر را دارد، اما بازهم افراد اگر به سرطان های ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی مبتلا شده باشند، در حین مراحل درمان خود نباید واکسن تزریق کنند.