دستور رئیسی برای تشکیل دو استان دیگر در اطراف تهران

العربیه: در حالی که ایران از نظر سیاسی و اقتصادی دارای نظامی شدیدا متمرکز و مناطق پیرامونی آن محروم و نابرخوردار هستند و پایتخت آن روی گسل‌ زلزله‌‌خیز فعالی واقع شده است به‌رغم این اما مقامات این کشور همچنان در تصمیم‌‌گیری‌های خرد و کلان خود بر محوریت مرکز اصرار دارند.

در تازه‌ترین نمونه از این‌گونه تصمیم‌گیری‌ها ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران شنبه 28 خرداد هنگام بازدید از شهرستان ورامین در جنوب شرقی استان تهران از دستور خود برای تشکیل دو استان در اطراف پایتخت خبر داد.

رئیس‌جمهوری ایران گفت که قرار است «دو استان یکی در غرب و یکی در شرق تهران» تشکیل شود، و وعده داد که با ارتقای فرمانداری ورامین به «فرمانداری ویژه»، اختیارات بیشتری به مسئولان در ورامین داده شود.

رشد سرطانی جمعیت در استان تهران نتیجه مستقیم سیاست‌های تمرکزگرای متوالی در رژیم‌های پهلوی و جمهوری اسلامی طی یک قرن گذشته بوده که در سال‌های اخیر تشدید شده است.

این رشد باعث افزایش مشکلات فراوانی از جمله افزایش مهاجرت و حاشیه‌‌نشینی، بحران‌ آب و آلودگی شدید هوا و نیز ناتوانی حکومت در تامین امنیت شهری و حل مشکل حمل‌ونقل در استان تهران شده است.

روی دیگر سکه تمرکزگرایی و رشد سرطانی جمعیت تهران، محرومیت و فقر تحمیلی در استان‌های پیرامونی ایران است که عمدتا دارای جمعیت ملیت‌های غیر‌فارس بوده، و باعث تعمیق تبعیض‌ نهادینه اتنیکی در ایران شده است.

پنج سال پیش، محمدباقر قالیباف، شهردار وقت تهران در یکی از مناظره‌های انتخاباتی با اشاره به آلودگی مزمن هوای تهران اظهار کرد که «24 درصد جمعیت کشور در دشت تهران زندگی می‌کنند».

قالیباف سیل مهاجرت به تهران را هشدار‌دهنده و خطرناک توصیف کرد و آن را ناشی از فساد اقتصادی مسئولان و تصمیم‌گیرندگان کشور دانست که خود نیز به‌‌عنوان شهردار وقت تهران بارها به فساد متهم شده است.

مقامات تصمیم‌گیرنده در تهران هیچ‌گاه به ریشه بحران استان تهران نپرداخته و سیاست‌های تمرکزگرای خود را مورد تجدیدنظر قرار ندادند. آنان راه‌حل این بحران را در «انتقال پایتخت» از تهران به دیگر مناطق مرکزی تعریف کردند که نزدیک به سه‌ دهه مطرح بوده اما هیچ‌گاه عملی نشده است.

دو سال پیش خبرگزاری «فارس» از 4 جلسه انتقال پایتخت در دولت روحانی برای تعدیل تورم و بازار مسکن تهران خبر داد که همگی بدون نتیجه رها شد. منتقدان می‌گویند هیچ‌کدام از دولت‌های پیشین به‌رغم دادن وعده‌هایی در این زمینه عزمی نداشته‌اند.

بحران «حاشیه‌نشینی» در اطراف شهرهای ایران و به‌ویژه پایتخت این کشور، همواره یکی از نگرانی‌های امنیتی مقامات تهران، به‌ویژه همزمان با گسترش تجمعات اعتراضی بوده است.

به‌دلیل تمرکز‌گرایی شدید همواره اعتراضات معیشتی و ضد‌حکومتی در ایران در مناطق پیرامونی نابرخوردار و در حاشیه شهرهای بزرگ و به‌ویژه پایتخت تهران صورت گرفته که در سال‌های اخیر به‌شکل فزاینده‌ای تشدید شده و بر نگرانی‌های سران نظام افزوده است.