سعید حنایی که بود و چگونه کارگران جنسی را به قتل می‌رساند

مسئولان قضایی گفته بودند یکی از دلایل طولانی شدن دستگیری سعید حنایی «شکایت نکردن خانواده‌های قربانیان» بودبی بی سی:«در فلزی زندان وکیل آباد مشهد بسته شد. صدای درگیری از پشت در می‌آمد و بعد صدای فریادهای سعید حنایی که دشنام می‌داد « ... قرار ما این نبود». «مدتی بعد جنازه او را از مقابل چشم حاضران پشت در عبور دادند و تمام.»

این روایت روزنامه‌نگاران از اعدام سعید حنایی، قاتل ۱۶ کارگر جنسی در فروردین سال ۸۱ است. اما پرونده این کارگر گچ‌کار با اعدامش بسته نشد.

این پرونده سه دهه قبل در زمانی بررسی شد که مساله کارگران جنسی، که جمهوری اسلامی آنها را «زنان خیابانی» خطاب می‌کند، موضوعی عمومی نبود.

قتل این تعداد زن در بزرگ‌ترین شهر مذهبی ایران و در شرایطی که همگی فقیر بودند، جنجال به راه انداخت.

بخشی از گروه‌های تندروی مذهبی و حکومتی، همچنان عمل او را بر مبنای «مجوزهای شرعی» تایید می‌کنند. تعدادی از رسانه‌های محلی در آن زمان او را «شهید راه امر به معروف و نهی از منکر» توصیف کرده بودند.

با این شرایط، بعد از سه دهه هنوز نام سعید حنایی بر سر زبان‌هاست و دستکم سه فیلم از زندگی‌اش ساخته شده است.

در آخرین فیلم به نام «عنگبوت مقدس»، زر امیرابراهیمی، بازیگر نقش خبرنگار، موفق شد جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن را کسب کند.
سعید حنایی که بود؟
«قاتل عنکبوتی» و «شکارچی زنان خیابانی»، «قاتل سریالی» صفت‌های مردی بود که وقتی اعدام شد ۴۰ سال داشت؛ او به همراه همسر، دو دختر و پسرش در یکی از محله های فقیرنشین مشهد زندگی می‌کرد.

سعید حنایی در معرفی خودش در دادگاه گفت: «از هفتم مرداد سال ۱۳۷۹ تاکنون[ظرف یک سال] ۱۶ زن را کشته‌ام. از عملم به هیچ وجه پشیمان نیستم و اگر دستگیر نمی‌شدم، قصد داشتم تعداد قتل‌ها را به عدد ۱۵۰ برسانم.»

او فردی مذهبی بود، سابقه حضور در جبهه داشت و با همسرش در کلاس‌های قرآن شرکت می‌کرد.

اهالی محل می‌گفتند فردی آرام و سر به زیر بود، ولی همسرش به روزنامه ایران گفته بود «به جامعه بدبین» بود و سال ۱۳۷۵ وقتی سعید حنایی به خاطر شکستن شیشه های صاحب کارش، ۶ روز زندانی شد و او را به دکتر بردند، متوجه شدند در بیمارستان ابن سینا پرونده بیماری عصبی دارد.

هر چند بعدا پزشکی قانونی هر نوع «بیماری و جنون» در ارتکاب قتل‌ها را رد کرد.

دکتر تلافیان، متخصص اعصاب و روان در جلسه دادگاه شهادت داده بود که بعد از چند جلسه روانکاوی و انجام آزمایش‌های مختلف، «مثل اینکه مرغی را کشته، هیچ گونه احساس گناه و ندامتی نمی‌کرد.»

سعید حنایی، هرگز گمان نمی‌کرد که اعدام شود و گفته شده تا یک روز قبل از اجرای حکمش از آن اطلاع نداشت.
سعید حنایی در لباس زندان. روحانی که در عکس در دیده می‌شود قاضی منصوری است که در سال ۱۳۹۹ در رومانی بطرز مشکوکی به قتل رسیدچرا دست به کشتن زنان زد؟
خودش در بیان دلیل ارتکاب به قتل‌های پی در پی، در یکی از جلسه‌های دادگاه گفته بود:«تمام این کارها برای این بود که به همه بگویم فحشا و بی‌بندوباری عاقبت خوش‌فرجامی ندارد.»

او در تمام جلسه‌های بازپرسی و دادگاه، انگیزه‌اش را دینی و خیرخواهانه و با هدف از بین بردن «فساد در جامعه» عنوان می‌کرد.

چنانکه در یکی از مصاحبه‌هایش گفت: «تا پیش از کشتن این آدم‌ها، باران نمی‌آمد و قحطی شده بود. همین که اطراف حرم را از وجود زن های تن فروش پاک کردم، باران آمد. آن موقع فکر کردم که باران به معنی تایید اعمال من توسط خداست.»

اما دلیل واقعی این جنایت‌هاِ، تعرض یک راننده تاکسی به همسرش بود.

فاطمه حنایی روایت کرده بود که یک شب از یک تاکسی که راننده‌اش او را با کارگران جنسی اشتباه گرفته بود، خود را بیرون انداخته و وقتی بی‌رمق و با پای پیچ‌خورده به خانه آمده، سعید حنایی متوجه موضوع شده و از همان زمان تصمیم به «تنبیه» این زنان گرفته است.

گفته شده او ابتدا مردان را هدف قرار داده بود، ولی بعد از چندین برخورد و ضرب و شتم، به سراغ زنانی رفت که از منظر قانون و اجتماع، بی‌دفاع بودند.

او قتل‌هایش را در دادگاه چنین توصیف کرده بود: «فکر می‌کنم ۱۶ سوسک را کشته‌ام.»

به روزنامه نوروز هم گفته بود: «حالت انتقامی که داشتم تمام شدنی نبود. آین اواخر طوری شده بود که اگر کسی را نمی‌کشتم، خوابم نمی‌برد؛ انگار معتاد شده بودم. صد بار به خودم می گفتم حالا که لو نرفته‌ای، بس است. اما نمی‌شد.»

با این حال،‌نماینده مدعی‌العموم در رد مذهبی بودن انگیزه قتل‌ها گفته بود که او با ۱۳ نفر از مقتولان خود پیش از کشتن آنها «رابطه جنسی برقرار کرده بود.»
چگونه قربانیان را شناسایی می‌کرد؟
سعید حنایی، می‌گفت زنان مدنظرش را از «چهره و معاشرت با آنها» شناسایی می‌کرد؛ او می‌گفت بسیاری از این زنان بسیار فقیر بودند و «روی حمام ندیده بودند و بیشتر معتاد بودند.»

در وصف آخرین قربانی‌اش گفته بود: «مقتوله در حالی که سوار موتور من شده بود، گفت که از ۳ جا نسیه گرفته و با پولی که به او بدهم می‌تواند بدهکاریش را بپردازد.»

اما در آن زمان، روایت‌هایی غیررسمی از در اختیار داشتن فهرست کارگران جنسی مشهد مطرح بود. بویژه آنکه تمام زنان قربانی سعید حنایی، پرونده و سابقه کیفری داشتند.

گفته می‌شد این فهرست «از طریق برادرش که عضو ستاد امر به معروف و نهی از منکر بود به دست او رسیده بود.»
چگونه زنان را به قتل رساند و چطور دستگیر شد؟
تمامی ۱۶ زن ظرف مدت یک سال از طریق خفگی کشته شدند و جنازه هر کدام در گوشه‌ای از شهر رها شد؛ با این حال پلیس او را دستگیر نکرده بود.

با اینکه او به محلی که پیگر زن‌ها را انداخته بود بازمی‌گشت و حتی در یک مورد «برای حمل جنازه یکی از قربانیان به ماموران کمک کرد و جنازه را در درون آمبولانس گذاشت و تا سردخانه همراهی کرد.»

تنها وقتی مژگان حیدری، آخرین قربانی موفق شد از دست او فرار کند، با اعتراف‌های او زمینه بازداشتش فراهم شد.
چرا دستگیری‌اش طولانی شد؟
مسئولان قضایی گفته بودند یکی از دلایل طولانی شدن دستگیری قاتل، «شکایت نکردن خانواده‌های قربانیان» بود و در نهایت دادگستری استان خراسان اعلام آمادگی کرد که به عنوان مدعی‌العموم شاکی پرونده شود.

اتهامات سعید حنایی در دادگاه «سرقت، جعل کارت بسیج و جعل کارت امر به معروف و نهی از منکر و ارتکاب ۱۳ مورد زنای محصنه» عنوان شد و نماینده مدعی‌العموم از قاضی غلامرضا منصوری، تقاضای اشد مجازات کرد.

حنایی در جلسه‌های دادگاه اعتراف کرد که کارت بسیج و امر به معروف را جعل کرده و دو بار در جریان ارتکاب جنایت از آنها استفاده کرده بود.

او در اولین مواجهه‌با خانواده‌اش در جلسه دادگاه، ژستی افتخارآمیز داشت و با آنها خوش و بش می‌کرد؛ رو به دوربین‌ها لبخند می‌زد و خود را در موضع حق می‌دانست. خانواده‌اش هم قتل‌های او را تایید می‌کردند و زنان قربانی را «مهدورالدم» می‌دانستند.

در فیلم مستند «و عنکبوت آمد» ساخته مازیار بهاری، مادر سعید حنایی رو به دوربین کارگران جنسی را تهدید کرد که گمان نکنند با دستگیری پسرش «می‌توانند کف بزنند و جشن بگیرند. چون سعید حنایی‌های دیگری در جامعه راه پسرش را ادامه خواهند داد.»