ماجرای نفوذ جمهوری اسلامی در شرکت مسئول تحلیل محتوای فارسی اینستاگرام و فیس بوک

 

بخش دومحذف پست‌های مخالفان جمهوری اسلامی در فیس‌بوک و اینستاگرام و بستن حساب‌های کاربری آنان مسئله‌ای است که به‌خصوص از سال ۱۳۹۸ تا اعتراض‌های اردیبهشت ۱۴۰۱، بارها در کانون توجه قرار گرفت. حالا مشخص شده است که یک شرکت آلمانی به نام «تلاس اینترنشنال» واقع در شهر اسن که بیش از ۳۰۰ کارمند فارسی‌زبان در آن مشغول به کارند، مسئول تحلیل محتوای فارسی و حذف هشتگ‌ها و حساب‌های کاربری است که خلاف دستورالعمل اینستاگرام و فیس‌بوک ارزیابی می‌شوند.

پس از انتشار گزارشی در مورد احتمال نفوذ جمهوری اسلامی ایران در سیستم تحلیل محتوای فارسی اینستاگرام و فیس‌بوک به اشکال مختلف، ایندیپندنت فارسی هم تحقیقاتی گسترده‌ را در این زمینه آغاز کرد. در مسیر این تحقیقات، با بیش از ۱۰ منبع مطلع در مورد شرایط کار در شرکت تلاس اینترنشنال، شرایط استخدام در بخش فارسی، نوع نظارت‌ها و دستورالعمل‌های بخش فارسی صحبت شد. همچنین مدارک و اسناد زیادی از افراد شاغل در این شرکت و سوابق آنان در اختیار این رسانه قرار گرفت که به منظور حفظ امنیت افراد، از انتشار آن خودداری می‌شود.

در این‌ بین، گفت‌وگو با شخصی که ادعا کرد یکی از کارمندان شبکه تلاس اینترنشنال است، ابعاد جدیدی از فعالیت این شرکت را روشن کرد که قابل تایید یا رد نیست.

به نظر می‌آید که در شرایط جذب و استخدام شرکت تلاس اینترنشنال اهمیت و تاثیر رسانه‌های اجتماعی فیس‌بوک و اینستاگرام در مسیر اطلاع‌رسانی آزاد در ایران و فعالیت گسترده اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی برای محدود کردن آزادی بیان مردم و شناسایی مخالفان و حذف و ترور مجازی آنان در نظر گرفته نشده است. ادعا می‌شود بسیاری از کارمندان ایرانی این شرکت دانشجویانی‌اند که پاره‌وقت کار می‌کنند و دائم به ایران رفت‌وآمد دارند.

در مورد دستورالعمل‌ها و دسترسی افرادی که مسئولیت حذف پست‌ها، حساب‌های کاربری و هشتگ‌های مخالفان سیاسی جمهوری اسلامی در اینستاگرام و فیس‌بوک را بر عهده دارند، هم ابهام‌های زیادی وجود دارد.

نکته دیگری که با توجه‌ به تحقیق‌های انجام‌شده در مورد فعالیت شرکت تلاس اینترنشنال آشکار شد، شفاف نبودن ساختار تصمیم‌گیری و نظارت در ارتباط با امنیت کارکنان از یک سو و نیز امنیت کاربران در قبال تصمیم‌های شخصی کارکنان و دسترسی آنان به اطلاعات افراد و حذف محتوا در رسانه‌های اجتماعی اینستاگرام و فیس‌بوک است که می‌تواند به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم به دستگاه سرکوب و سانسور جمهوری اسلامی برای محدود کردن آزادی شهروندان ایرانی کمک کند.

ایندیپندنت فارسی در روزهای آینده، با تکمیل تحقیقات و گفت‌وگوی بیشتر با متخصصان امور سایبری و رسانه‌های مجازی این رسانه، گزارش مفصلی در مورد این ابهام‌ها و آثار آن منتشر می‌کند. طبیعی است که پس از انتشار این گفت‌وگو امکان پاسخ‌گویی شرکت تلاس اینترنشنال و فیس‌بوک و اینستاگرام در مورد مسائل مطرح‌شده وجود دارد. هرچند تا زمان انتشار این گزارش، با وجود همه پیگیری‌ها، امکان گفت‌وگوی رسمی با هیچ‌کدام از کارکنان یا مسئولان شرکت تلاس اینترنشنال فراهم نشد.

حساسیت جامعه مدنی ایران به نقض حقوق حریم شخصی، به خطر افتادن امنیت کاربران و مهندسی محتوا در رسانه‌های اجتماعی موضوعی است که باعث شد ایندیپندنت فارسی و بسیاری از رسانه‌های مستقل دیگر مسائل مطرح‌شده در مورد رسانه اجتماعی اینستاگرام و حذف مطالب و حساب‌های کاربری بعضی افراد در فیس‌بوک و اینستاگرام را با حساسیت ویژه و بدون پیش‌داروی، از نظر مغایرت با دستورالعمل‌های این رسانه‌ها و اصل آزادی بیان، در ضمن توجه به موارد ممنوع، بررسی و ارزیابی کنند.

در این گفت‌وگو، مطالب مطرح‌شده در مورد احتمال ارتباط بعضی کارکنان فارسی‌زبان شرکت تلاس اینترنشنال با جمهوری اسلامی، امنیت آنان، شرایط استخدام و کار افراد و حذف عمدی حساب‌های کاربری، پست‌ها و هشتگ‌ها در قبال دریافت پول و مسائلی از این‌ دست صرفا ادعاهای شخص گفتگوشونده‌اند و این رسانه نمی‌تواند آن‌ها را تایید یا رد کند؛ اما احتمالا در افزایش ابهام‌ها در مورد سازوکارهای نظارتی و کاری این شرکت و تشکیک در نظارت بر امنیت فعالیت کاربران آن‌ها موثر خواهد بود.

جمهوری اسلامی طی یک دهه گذشته با ایجاد گردان‌های سایبری زیر نظر بسیج و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و خرج کردن میلیون‌ها دلار و اجرای طرح‌هایی مانند اینترنت ملی و طرح صیانت، همواره برای محدود کردن فعالیت کاربران ایرانی در فضای مجازی، شناسایی، تهدید و ترور شخصیت آن‌ها به‌خصوص در اینستاگرام، تلاش کرده است.