سازمان حفاظت محیط زیست از تلف شدن دومین توله یوز «ایران»، ماده یوز پروژه تکثیر یوز ایرانی خبر داده است.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، حسن اکبری گفت: «صبح روز گذشته دامپزشک تیمارگر توله یوزها متوجه تغییر در عادت دفع آن ها می شود که به فوریت موضوع توسط اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان، به دامپزشکان گروه بیماری های دفتر حیات وحش منعکس و با هماهنگی دامپزشک متخصص داخلی دام کوچک از دانشکده دامپزشکی سمنان به محل نگهداری یوزها منتقل شده و پس از معاینه نسبت به درمان آن اقدام می کند.»
وی عنوان داشت: «پس از بررسی های انجام پذیرفته، با نظر دامپزشک متخصص، تصمیم بر این شد که توله ها، برای بررسی بیشتر و نظارت دامپزشکی به یک بیمارستان تخصصی دامپزشکی در تهران منتقل شوند که متاسفانه یکی از توله ها در مسیر انتقال به تهران تلف شد.»
وی گفت: «توله ی سوم به بیمارستان تخصصی دامپزشکی منتقل و تحت نظارت های دامپزشکی قرار دارد.»
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان گفت: «تلف شدن توله یوز در دست بررسی و علت دقیق آن پس از کالبدگشایی اعلام خواهد شد.»
۱۱ اردیبهشت یک یوزپلنگ ماده به نام «ایران» در پارک ملی توران، سایت مرکز تکثیر یوز ایرانی در سمنان، ۳ توله یوز به دنیا آورد.
یکی از توله ها روز ۱۴ اردیبهشت پس از گذشت ۳ روز از به دنیا آمدن، تلف شد. مسئولان پروژه تکثیر یوز ایرانی اعلام کردند که این توله از زمان تولد ضعیف بود و در چهار روز افزایش وزنی نداشت و بعد از کالبدشکافی، علت تلف شدن، ناهنجاری مادرزادی ریه سمت چپ و چسبندگی ریه تعیین شد.
اما چند روز قبل مشاور سازمان جهانی نجات حیوانات، دکتر ایمان معماریان احتمال مرگ این توله بر اثر اشتباه در نحوه ی شیردهی را مطرح کرد. یوزپلنگ مادر پس از به دنیا آمدن توله هایش از پذیرش آن ها خودداری کرد، به همین دلیل کار شیردهی توله ها به صورت دستی صورت گرفت.
دکتر معماریان در اینباره گفت: «پس از مشاهده کالبد شکافی غیر اصولی توله یوزپلنگ محتمل ترین دلیل مرگ آن، تغذیه اشتباه توله است، به علت نداشتن علم کافی در شیردهی به تولهها به صورت وارونه، شیر وارد ریههای توله یوز شده و توله تلف شده است.»
این احتمال پیش از دکتر معماریان، توسط پزشک معتمد مرکز تکثیر یوز آسیایی، دکتر بهرنگ اکرامی نیز مطرح شده بود. او پیش تر در اینباره گفته بود: «وقتی برای اولین بار فیلم شیرخوردن تولهها منتشر شد، با مسئولان مربوطه تماس گرفتم و اعلام کردم که این نوع شیردادن اشتباه است و نباید توله یوزپلنگ به پشت خوابانده شود، بلکه باید به همان حالتی که به طور غریزی شیر میخورد، به او شیر خوراند. حتی شاید علت مرگ یکی از تولهها هم همین اشتباه شیردادن آنها باشد.» با این حال دکتر اکرامی احتمال وجود اختلال ژنتیکی در توله های ایران را هم مطرح کرده بود.
همچنین دکتر معماریان، مشاور سازمان جهانی نجات حیوانات ضمن زیر سؤال بردن تصمیم مسئولان پروژه مرکز تکثیر یوز ایرانی برای انجام زایمان «ایران» به روش سزارین، گفت لمس توله یوزها بدون دستکش در هنگام سزارین سبب شده یوزپلنگ مادر از پذیرش آن ها سرباز زند. پس از به دنیا آمدن توله های «ایران» سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرد زایمان یوزپلنگ ماده به دلیل عدم توانایی در زایمان طبیعی، به شیوه ی سزارین صورت گرفت.
دکتر معماریان در اینباره گفت: «درباره علت سزارین یا زودتر از موعد به دنیا آمدن توله یوز پلنگها نمیتوان نظر دقیقی داد، چون تمامی آزمایشها و بررسیها به صورت پنهان بوده است، اما ایراد وارد است که پایش و مانیتورینگ درستی در دوره آبستن یوزپلنگ مادر نشده و تمهیدات کافی صورت نگرفته است. در آخرین معاینه ایران این ماده یوز پلنگ در سلامت کامل قرار داشت و علائمی از سخت زایی در آن دیده نشده بود.» وی همچنین گفت: «توله یوز پلنگها در زمان سزارین بدون دستکش لمس شدهاند و گرفتن بوی انسان به تولهها باعث شده تا مادر فرزندان خود را نپذیرد.»
پیش تر اما پزشک معتمد مرکز تکثیر یوز آسیایی، دکتر اکرامی علت خودداری یوزپلنگ مادر از پذیرش توله های خود را انجام سزارین عنوان کرده بود. او دراینباره گفته بود: «یوزپلنگ به دنیا آمدن توله هایش را ندیده، بیهوش شده و با پاره شدن شکمش توله هایش به دنیا آمده اند. همین موضوع باعث شده که او فرزندانش را نپذیرد. در واقع اصلاً آن ها را نمی شناسد و هیچ حسی در قبال آن ها ندارد، به همین دلیل به آن ها شیر نداد و شیرش خشک شد.»
پس از انتشار اظهارات دکتر معماریان، دکتر اکرامی ضمن انتشار تصاویری از لحظه ی تولد توله های «ایران» از صحبت های وی انتقاد کرد. این تصاویر نشان می داد هنگام به دنیا آوردن توله ها از دستکش استفاده شده بود.
دکتر اکرامی در اینباره گفت: «اینکه “سزارین بدون دستکش و لمس توله ها علت نپذیرفتن آنها توسط مادر است” توهمات و شایعه پراکنی یک همکار دامپزشک است. انتقاداتی از جمله این که تا به حال یوزپلنگ ندیدهایم و در شیردهی اشتباه کردهایم در حالی مطرح میشود که «ایران» سالم است و دو هفته دیگر نیز بخیههایش برداشته میشود. توله ها نیز چشم باز کرده، وزن گرفته و سرحالاند. کادر یوزندیده، بچههای همین کشورند و با افتخار وقت خود را برای این توله ها میگذارند. جای بسی تأسف است که مسائلی از جمله عدم درستی درمان پس از سزارین در یوزپلنگهای ایران، سزارین زودرس و ناقص بودن توله ها در اثر آن، توسط یک ایرانی در رسانه های خارجی مطرح شده و این شخص بدون آگاهی کامل و عدم حضور در زمان عملیات به راحتی با حیثیت و دستاوردهای علمی کشور خود بازی میکند. این شخص که به قول خود چندین سال با بهترین متخصصان دنیا کار کرده، موفقیتی به جز ایجاد ناکارآمدی دو یوزپلنگ نر و ماده نداشته است و در حال حاضر در حال تخریب حیثیت ملی خود بدون در دست داشتن مستندات علمی است.»