بازداشت ده ها نفر در پی پخش شنود و تصاویر مخفیانه وزارت اطلاعات ایران در صدا و سیما

بخشی از ویدیوی صدا و سیما درباره معلمانبی بی سی:امید منتظری

دور تازه اعتراضات صنفی و سیاسی در ایران همزمان شده است با موج بازداشت کنشگران کارگری و فعالان چپ‌. در روزهایی که نهادهای صنفی از "پروژه و سناریونویسی وزارت اطلاعات" می‌گویند، تلویزیون ایران تصاویر دوربین‌های مداربسته و شنود صدای بازداشتی‌ها را منتشر کرده است.

به نظر می‌رسد در بستر تظاهرات ضدگرانی و گسترش جو امنیتی، اعتراض‌های صنفی، بیش از پیش برای حکومت تحمل‌ناپذیر شده است.

در آن‌سوی این جدال، سازمان‌های صنفی هم برای حداقل دستمزد و بقا، یک‌صداتر شده‌اند.

در همین رابطه دستکم ظرف یک هفته دو اعتصاب بزرگ رخ داده است:

    یک دهه پس از اعتصاب بزرگ سندیکای شرکت واحد اتوبوسرانی تهران در در دی ماه ۱۳۸۴، رانندگان و کارگران شرکت واحد بار دیگر دور تازه‌ای از اعتصاب را سازمان دادند.

    در اقدامی دیگر، معلمان هم تحصنی در سراسر ایران به راه انداختند، تحصنی به دعوت شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان.
گزارش صدا و سیما؛ ماجرا چیست؟
بخشی از ویدیوی صدا و سیما درباره معلماناین دو رخداد از قضا با تظاهرات پراکنده اما متوالی بر ضدگرانی در ایران همزمان شد که برای نخستین بار تا حدی تصویری از آستانه تحمل، شدت برخورد و سویه امنیتی دولت ابراهیم رئیسی ارائه داده است.

در اولین قدم وزارت اطلاعات دولت ابراهیم رئیسی صبح روز چهارشنبه ۲۱ اردیبهشت خبر داد که دو اروپایی که "سازمان‌دهنده آشوب و بی‌نظمی" در ایران بوده‌اند را بازداشت کرده است.

این دو نفر فرانسوی سسیل کولر، عضو فدراسیون آموزش و فرهنگ سندیکای نیروی کارگر فرانسه و همسرش جک پاریس بودند که بنابر گزارش تلویزیون ایران از "همان ابتدا" زیر "رصد و مراقبت" وزارت اطلاعات قرار داشتند.

اکنون در فیلمی که تلویزیون دولتی ایران، "صدا و سیما"، از عملیات وزارت اطلاعات منتشر کرده، این دو شهروند فرانسه، "جاسوس" معرفی می‌شوند.
علاوه بر آن، این دو فرانسوی در ارتباط با چند عضو شناخته شده کانون صنفی معلمان ایران معرفی می‌شوند، از جمله رسول بداقی، شعبان محمدی و مسعود نیکخواه.

وزارت اطلاعات ایران، از چند روز پیش از "روز معلم"، سعی داشت تا "شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان" و "کانون صنفی معلمان را " به "بیگانگان" و "سرویس‌های خارجی" منسوب کند و این تشکل‌ها را "غیرقانونی" خوانده بود.

اما گزارش تلویزیون ایران به همین جا ختم نمی‌شود و در ادامه از شماری از فعالان چپ و کارگری هم نام می‌برد یا تصاویر آنان را نشان می‌دهد؛ از جمله رضا شهابی، عضو هیات مدیره سندیکای اتوبوسرانی شرکت واحد تهران، و همچنین آنیشا اسداللهی از فعالان چپ.

حکومت ایران آنیشا اسدللهی و کیوان مهتدی را چند روز پیش از بازداشت دو شهروند فرانسوی دستگیر کرده بود.

پس از دستگیری این دو فرانسوی هم رضا شهابی و ریحانه انصاری‌نژاد و چند فعال کارگری دیگر هم بازداشت شده‌اند.

اکنون، شمار کنشگران کارگری و چپ بازداشت شده بیش از ۴۰ نفر تخمین زده می‌شود. همچنین در میان معلمان تنها در خوزستان ۴ نفر، در تهران ۴ نفر، در فارس ۹ نفر، در یاسوج ۷ نفر، در اصفهان ۳ نفر، در لنگرود ۲ نفر، در یزد ۲ نفر و در مریوان یک نفر اعلام شده است.

به نظر می‌رسد این تعداد بازداشت در چنین بازه کوتاهی، کم‌سابقه بوده است، به ویژه آنکه در سال ۱۴۰۰ شمسی بنابر اعلام "اتحاد بین المللی در حمایت از کارگران در ایران"، رکورد اعتراضات کارگری یک دهه گذشته شکست.

بنابر آمار این نهاد که اعتراضات صنفی و کارگری را رصد می‌کند، "در طول سال ۱۴۰۰ در مجموع ۴۱۲۲ اعتراض کارگری" روی داد.
دفاع کارگران از 'رابطه با نهادهای کارگری خارجی '
سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی اقدام حکومت ایران را "پرونده سازی" خوانده و از دیدار با مسئولان سندیکاهای فرانسوی دفاع کرده و نوشته: "سندیکای کارگران شرکت واحد، به عنوان بخشی از جنبش مستقل کارگری در ایران، حق کامل و وظیفه خود می‌داند که با تمامی بخش‌های طبقه کارگر در ایران و سراسر جهان در ارتباط باشد و در همبستگی بین‌المللی با کارگران، از ارتباطات خود با کارگران سایر نقاط دنیا دفاع کرده و آنرا حق بدیهی خود می‌داند."

سندیکای کارگران شرکت واحد همچنین "اتهام وارده" را "پخش اکاذیب علیه اعضای خود از جمله رضا شهابی" دانست و خواهان "آزادی بدون هرگونه قید و شرط" کلیه فعالان کارگری و اجتماعی و معلمان شد.

این نهاد کارگری از نهادهای بین‌المللی کارگری خواست تا "مقامات جمهوری اسلامی" را در نشست آتی سازمان جهانی کار، که قرار است از ۲۷ مه تا ۱۱ ژوئن ۲۰۲۲ برگزار شود را "تحت شدیدترین فشارها قرار دهند".

این بیانیه در حالی اعلام می‌شود که رانندگان و کارگران شرکت واحد امروز (سه‌شنبه ۱۷ مه/۲۷ اردیبهشت) وارد دومین روز اعتصاب شده‌اند.

به گفته منابع کارگری بازداشت‌ها ادامه دارد و تعدادی از رانندگان اعتصابی روز گذشته مقابل اداره مرکزی اتوبسرانی دستگیر شده‌اند.

رانندگان می‌گویند به اعتصاب ادامه خواهند داد تا خواسته‌هایشان براورده و بازداشتی‌ها آزاد شوند.

چهار روز پیش نیز شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی معلمان ایران در بیانیه‌ای نوشته بود معلمان و فعالان سندیکایی در ایران باید فوری و بدون قید و شرط آزاد شوند.

این نهاد فرهنگیان می‌گوید این دستگیری‌ها و بازداشت ها نقض آزادی تشکل، حق تشکل و آزادی بیان است.
آیا این بهار جنبش‌ کارگری است؟در مقطع انقلاب در مناطق مختلف ایران شوراهای کارگری و دهقانی و درمواردی شوراهای محلی اداره امور را در دست داشتند./ روز کارگر سال ۱۳۵۸در یک دهه گذشته جنبش کارگری و نهادهای مستقل بارها اعتصابات و اعتراض‌های موفقی را سازمان داده‌اند.

تغییر مناسبات اقتصادی؛ گسترش مفهوم طبقه کارگر، جدایی از سازمان‌های سیاسی و آبدیده‌شدن در جدال با حکومت می‌تواند از جمله دلایل این چرخش باشد.

تغییر مناسبات اقتصادی:

خصوصی‌سازی گسترده و اجرای برنامه‌های صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی در ایران شرایط سختی را برای کارگران رقم زده است.

به گواه مقامات رسمی و فعالان کارگری، پروژه‌ خصوصی سازی در جمهوری اسلامی شرایط کارگران و همچنین کارگاه‌ها و بنگاه‎‌ها را "بدتر" کرده است.

روزنامه شرق در گزارشی به بررسی سرنوشت ۱۰۰ شرکتی پرداخته است که بین سال‌های ۸۳-۱۳۸۰به بخش خصوصی واگذار شده است.

بر اساس این بررسی، در اکثر قریب به اتفاق این شرکت‌ها وضعیت کارگران بدتر شده و به تعدیل نیروی انسانی دست زده‌اند. علاوه بر این فعالیت بسیاری از این شرکت‌ها یا متوقف شده یا تولیدشان کاهش یافته است.

بازگرداندن مالکیت از بخش خصوصی به دولت یا سهیم کردن کارگران در مدریت کارخانه از جمله مطالبات کارگران در اعتراضات اخیر بوده است.

جدایی از احزاب و گروه‌های سیاسی:

بر خلاف تجربیات اوایل انقلاب و اواسط دهه ۲۰ شمسی تشکل‌های صنفی از گروه‌های سیاسی استقلال یافته‌اند.

به نظر می‌رسد در برهه جدید، کارگران ایران تا حدی صدای مستقل خود را یافته‌اند.

حکومت نیز اجازه نمی‌دهد که اعتراضات صنفی اتصالی با مسائل و گروه‌های سیاسی پیدا کند و اتهام فعالان کارگری بازداشت شده را رابطه با گروه‌های سیاسی می‌داند.

هر چند برخی معتقدند که در نهایت مطالبات صنفی صرف در ایران نمی‌تواند راهگشا باشد و در نهایت بسیاری از این مسائل پاسخ سیاسی دارند.

در عین حال، تحلیلگران می‌گویند فعالیت سندیکایی صرف تنها به رایزنی با دولت منتهی خواهد شد و به خودی خود این استقلال پیشرفت در فعالیت صنفی به شمار نمی‌آید.

گسترش طبقه کارگر:

در جریان اعتراضات دیماه ۹۶ و پس از آن، بسیاری از تحلیلگران معترضان را با لقب "معترضان اقتصادی" توصیف می‌کردند.

تحلیلگران اقتصادی و سیاسی معقتدند این مسئله تنها اشاره‌ای به اقشار کم درآمد نیست و در واقع طبقه کارگر معنای گسترده‌تری پیدا کرده است.

در ایران معلمان و فرهنگیان که در دهه‌های گذشته تحت عنوان طبقه متوسط طبقه بندی می‌شدند حالا در بیانیه‌هایشان خود را هم‌سرنوشت و هم‌داستان طبقه کارگر می‌دانند.

به عبارت دیگر، طبقه کارگر و جنبش کارگری دیگر تنها به عنوان کارگر صنعتی تعریف نمی‌شوند و از گستردگی بیشتری برخوردارند.

پاسخ حکومت و شرایط اقتصادی:

موضوع دیگری که این فصل از مبارزات و اعتراضات کارگری را متفاوت کرده است پاسخ "قهرآلود" سیاسی و عدم تأمین مطالبات اقتصادی کارگران از سوی دولت است.

احضار و بازداشت فعالان مستقل کارگری در چند سال گذشته و همچنین سرکوب تشکل‌های مستقل کارگری، بخشی از پاسخ قهرآلود حکومت به اعتراضات اقتصادی است.

افزایش فشار اقتصادی در ایران، کارگران را در این سال‌ها با شرایط پیچیده‌ای مواجه کرده است. آنها که تاریخ طولانی در جدال با نهادهای کارگری دارند اکنون درباره خودگرانی مراکز تولید تجربه‌ها و پیشنهادهایی تازه‌ای نیز در سر دارند.

دستکم در یک دهه گذشته نهادهای مستقل کارگری بیش از پیش روی پای خود ایستاده‌اند و به نظر در سطح نهادهای بین‌المللی نیز صدایی رسا دارند.