اجتمال اختلال ژنتیکی در توله های یوز ایرانی تازه متولد شده بالاست

سه توله یوزپلنگ ماده‌ای به نام «ایران» که یکشنبه ۱۱ اردیبهشت در مرکز تکثیر یوز ایرانی «توران» به دنیا آمدند‌ایندیپندنت فارسی: احتمال این که خویشاوندی زیادی بین «فیروز» و «ایران» وجود داشته باشد بالا است. سه توله یوزپلنگ ماده‌ای به نام «ایران» که یکشنبه ۱۱ اردیبهشت در مرکز تکثیر یوز ایرانی «توران» به دنیا آمدند اگرچه در ابتدا خوشحالی فراوانی با خود به همراه آوردند، با گذشت هر روز وضعیت آن‌ها نگران‌کننده‌تر از قبل شد.

در حالی که هنگام تولد این سه توله‌یوز اعلام شد که حال هر سه آن‌ها بعد از زایمان صحرایی مادرشان خوب است،‌ روز چهارشنبه ۱۴ اردیبهشت یکی از یوزپلنگ‌ها تلف شد. کارشناسان سازمان محیط زیست درباره مرگ این توله گفتند که از زمان تولد ضعیف بود و بعد از کالبدشکافی، علت تلف شدن ناهنجاری مادرزادی ریه سمت چپ و چسبندگی ریه اعلام شد.

یک روز پس از آن، در حالی که این امیدواری وجود داشت دو توله‌یوز باقی‌مانده که اعلام شده بود ماده‌اند، بتوانند به تولیدمثل این گونه حیوانی در معرض خطر انقراض کمک کنند، سازمان محیط زیست استان سمنان اعلام کرد که در تعیین جنسیت توله‌یوزها اشتباه شده است و از نر بودن آن‌ها خبر داد. با این حال، گفته شد که ایران ماده‌یوز باروری است که حداقل تا ۵ سال آینده توان باروری و تولید‌مثل دارد.

حالا در تازه‌ترین خبر مربوط به دو توله‌یوز تازه متولدشده، هشدار وجود اختلال ژنتیکی داده شده است و گفته می‌شود که شاید آمیزش این یوزپلنگ با فیروز اشتباه بوده است. به گزارش ایسنا، بهرنگ اکرامی، دامپزشک متخصص مامایی و بیماری‌های تولید‌مثل، با اشاره به احتمال وجود اختلال ژنتیکی در فرزندان «ایران»، گفت که یکی از توله‌ها به همین علت تلف شده است. اکرامی گفت: «در گربه‌سانان به‌علت اختلالات ژنتیکی و همخونی احتمال بروز این مشکلات وجود دارد. نر بودن این سه توله دلیلی بر افزایش ضریب هم‌خونی است. هرچه خانواده‌ها به یکدیگر نزدیک‌تر باشند، ضریب همخونی بالاتر می‌رود و بالا رفتن ضریب همخونی سبب بالا رفتن احتمال بروز اختلالات ژنتیکی می‌شود.»

اکرامی با اشاره به احتمال خویشاوندی دو یوزپلنگ نر و ماده که سه‌قلوها از آمیزش آن‌ها حاصل شده‌اند، گفت: «یوزپلنگ نر به نام فیروز و یوزپلنگ ماده به نام ایران از میاندشت گرفته شده بودند و احتمال این که خویشاوندی زیادی بین آن‌ها وجود داشته باشد بالا است. فیروز ۱۰ سال در توران بوده و ممکن است ماده‌های منطقه دختران او باشند. باید از نرهای مناطق دیگر استفاده و تنوع ژنتیکی بیشتر شود.»

به گفته این متخصص، مسئله مهمی که اکنون وجود دارد و باید مورد توجه قرار بگیرد نرزایی است، به این معنی که ازدیاد نسل در گونه انجام می‌شود اما جنس زادآور که ماده است، کم خواهد شد. او در این زمینه توضیح داد: «علت بروز نرزایی کاهش جمعیت پایه است. این یعنی یک نر می‌تواند با دختر خود نیز جفت‌گیری کند چرا که جنس نر در منطقه غالب است. به این ترتیب، خویشاوندی بیشتر می‌شود و ضریب همخونی بالاتر می‌رود. این موضوع در نهایت منجر به بروز ناهنجاری در اندام‌ها، ناهنجاری ژنتیکی در اسپرم‌ها، تکامل نیافتن ریوی دوره جنینی، کوری، ناهنجاری فک و دندان و حتی ناهنجاری در اندام‌های حرکتی گونه می‌شود.»

به گزارش سازمان حفاظت محیط‌زیست، تا امروز کمتر از ۲۰ قلاده یوز در هفت استان سمنان، کرمان، یزد، خراسان‌های رضوی، شمالی و جنوبی که زیستگاه اصلی یوز ایرانی است، مشاهده‌ شده است. ایران تنها یوزپلنگ ماده‌ای است که می‌تواند به‌صورت طبیعی جفت‌گیری کند و زایمان داشته باشد. این اولین زایمان این یوزپلنگ ماده بود که البته بر اساس گزارش‌ها، هنوز شیر دادن به توله‌هایش را نپذیرفته است. باید دید در آینده سازمان محیط زیست برنامه‌ای برای نگهداری مناسب از ایران و فرزندانش را دارد یا امیدها برای تکثیر نماد حیات وحش ایران از بین می‌رود.