گرانی‌ها و سکوت آیت‌الله خامنه‌ای؛ آیا انتقاد اصولگرایان از دولت «جنگ زرگری» است؟

بی بی سی:مسعود آذر

گرانی و نایاباب شدن ماکارونی خاطرات دوران سال‌های جنگ ایران و عراق را زنده کرد. آن روزها ماکارونی یکی از غذاهای اصلی مردم بود. رشته‌های ماکارونی پر از ترک بود، کیفیت‌شان خوب نبود و وقتی در آب جوش می‌ریختی گاهی وا می‌رفت. حتی با کمبود برنج در ایران، ماکارونی‌های ریز (که الان هم در بازار هست) به جای برنج مصرف می‌شد. از همان دوران ماکارونی در سبد مصرف اکثر خانواده‌ها قرار گرفت و اگر کسی وضع مالی بهتری داشت و دستش می‌رسید ماکارونی خارجی (تولید ترکیه یا ایتالیا) می‌خرید.

قفسه مغازه‌ها بااینکه پر از جنس نبود اما ماکارونی با اندازه و شماره‌های مختلف بود و حق انتخاب داشتی که ماکارونی شماره ۱۲ را بخری یا ۱۸ را.

از چهار روز پیش که قیمت جدید ماکارونی و نان اعلام شده، شاید کمتر کسی انتظار داشت این ابلاغیه‌ها، با واکنش‌های گسترده به خصوص از طرف طرفداران و حامیان دولت روبرو شود و انتقادهای تندی را متوجه تصمیم‌های دولت کند. این سوال مطرح شده که چه اتفاقی در صحنه سیاسی ایران در حال بروز و ظهور است که مدافعان سرسخت دیروز، بعد از گذشت چند ماه به منتقد سفت و سخت دولت تبدیل شده‌اند.
از گوجه فرنگی تا بورس
با موج خبری که ماکارونی در شبکه‌های خبری و اجتماعی به راه انداخت، پرونده کالاها و محصولاتی که در دولت ابراهیم رئیسی نایاب یا گران‌تر شد، بیشتر شد. گوجه فرنگی، هویج، سیب‌زمینی، انواع گوشت گوسفندی، گاوی و مرغ و تخم مرغ، لبنیات و برنج از جمله مواردی بودند که در همین سه چهارماه، شوک‌های بزرگی به بازار تولید و مصرف کنندگان وارد و بسیاری از مردم را از حداقل‌های امرار معاش محروم‌تر از گذشته کردند.

این در حالی بود که ابراهیم رئیسی بارها گفته بود سفره مردم را به "برجام" گره نمی‌زند: "اولویت اصلی دولت من سفره مردم است".

در کنار لیست پرشمار کمبودهای مواد غذایی، بازارهای بزرگی مانند خودرو، مسکن و مهمتر از همه آنها اوضاع نابسامان بازار بورس، آوارهای سهمگینی هستند که مردم را با مشکل مواجه کرده و دولت ابراهیم رئیسی با آنها دست به گریبان است. دستورات ویژه او نیز نتوانسته اوضاع آشفته اقتصادی را آرام کند.

مدیریت اقتصادی دولت به گونه‌ای شکننده شده که کسانی مانند محمد مهاجری، فعال رسانه‌ای اصولگرا روز گذشته با هشتگ "دولت علیل" و "دولت ماکارونی" در توئیتر از ابراهیم رئیسی خواستند قبل از اینکه یکسالگی به قدرت رسیدنش را در پاستور جشن بگیرد، استعفا دهد. آقای مهاجری نوشت: "شما و دولت‌تان این کاره نیستید".

آقای مهاجری از آقای رئیسی پرسیده بود: "یک لشکر اقتصاددان و یک برنامه ۷ هزار صفحه‌ای" کجاست.
عیدی با چاشنی افزایش قیمت‌ها
در ایران معمولا بسیاری از تصمیم‌های مهم سیاسی و اقتصادی مثل افزایش قیمت‌ بنزین یا معرفی نامزدهای پرحاشیه انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته، در آخر هفته یا همزمان با تعطیلات اعلام می‌شود اما کمتر کسی تصور می‌کرد که روز سه شنبه همزمان با عید فطر، خبر افزایش سه برابری قیمت ماکارونی و چهار برابر شدن قیمت نان از سوی دولت رسانه‌ای شود و به قول بعضی از کاربران شبکه‌های اجتماعی، "دولت به مردم عیدی بدهد."

نماز عید فطر امسال در حالی برگزار شد که در خطبه‌های نماز عید و پیش از اعلام قیمت نان و ماکارونی، اکثر سخنرانان از گرانی‌ها شکایت کردند. کاظم صدیقی در مراسم نماز عید تهران در ابتدا شان و جایگاه ابراهیم رئیسی را بالا برد و او را "عالم ربانی" خطاب کرد و در نهایت گفت "مردم از گرانی‌های افسار گسیخته در رنج هستند و این وضعیت در شان دولت انقلابی نیست".

نکته جالب توجه نماز عید فطر تهران دعوت نکردن از میثم مطیعی، مداح اصولگرا و معروف تهران برای خواندن شعر در این مراسم بود.

آقای مطیعی در سال‌های گذشته پای ثابت مراسم عید فطر بود، شعرهایی با عنوان "صف اول"می‌خواند و بارها علیه حسن روحانی شعرخوانی کرده بود. او با اشاره دعوت نشدن به مراسم، در توئیتر از گرانی‌ها در دولت رئیسی نیز انتقاد کرد و گفت "قرص نان" برسر سفره‌ها بود که این نان نیز مانند دیدن "ماه نو" دشوارتر شده است.

باوجود انتقادهایی که افراد نزدیک به حکومت در این روز از دولت داشتند، احمد علم‌الهدی، پدر همسر آقای رئیسی گرانی‌ها را به "برخی عناصر سودجو" ربط داد و گفت "یک مشت افراد دلال و احتکار کننده، عامل این گرانی‌ها هستند".

در این میان کسانی مانند علیرضا پاک‌فطرت، نماینده اصولگرای مجلس، دیروز گفت هم دولت به گرانی‌ها دامن می‌زند و هم" ضدانقلاب به سیستم کشور نفوذ پیدا کرده است".
کسانی مانند ناصر قوامی فعال اصلاح‌طلب معتقدند که انتقاد اصولگرایان از ابراهیم رئیسی جنگ زرگری استمنتقدان امروز و جنگ زرگری
در ماه‌های نخست شروع به کار دولت سیزدهم، ابراهیم رئیسی و اصولگرایان اوضاع بد اقتصادی کشور را به سوءمدیریت در دولت حسن روحانی ربط می‌دادند.

در چندماه گذشته آقای رئیسی و اعضای هیات دولت با کمک بازوهای رسانه‌ای‌شان تلاش کردند با اعلام خبرهای مثبت مانند افزایش فروش نفت و صادرات، تصویر کارآمدی از شخص رئیس جمهور و دولتش نشان دهند و ایرادها و کاستی‌ها را به دولت گذشته نسبت بدهند.

حسام‌الدین آشنا، رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری در دولت روحانی امروز در توئیتر نوشت: آقای رئیسی و دولتش از "حمایت بی‌دریغ رهبری و نهادهای منتسب به ایشان، حمایت کامل مجلس خبرگان، حمایت مطلق نیروهای دفاعی و امنیتی، حمایت بی‌مثال رؤسای قوا" برخوردار است و "‏این دولت فراگیرترین و پیشرفته‌ترین سامانه تبلیغاتی تاریخ ایران را در اختیار دارد".

با وجود تلاش دولت و حمایت‌های رسانه‌ای و حکومتی، گرانی‌های "افسار گسیخته" به اندازه‌ای پیش رفته که بخشی از نزدیکان و طرفداران حکومت از دولت فاصله گرفته‌اند و به خصوص نمایندگان مجلس که در انتخابات ریاست جمهوری حامی پر و پا قرص آقای رئیسی بودند، به اوضاع اقتصادی کشور اعتراض دارند، تیم اقتصادی دولت را به ناکارامدی و ناتوانی متهم می‌کنند و خواهان ترمیم کابینه هستند.

جلال محمودزاده، از نمایندگان اعتدالگرای مجلس ماه گذشته گفته بود برای استیضاح ۴ وزیر امضا جمع کرده‌اند اما هیات رئیسه مجلس اجازه چنین اقدامی به نمایندگان نداد. امروز هم لطف‌الله سیاهکلی، نماینده اصولگرای مجلس گفت: "به وظیفه‌مان عمل نمی‌کنیم" و مردم فکر می‌کنند دولت و مجلس با هم "ساخت و پاخت" کرده‌اند.

با وجود این انتقادها، ناصر قوامی از اصلاح‌طلبان و نماینده پیشین مجلس معتقد است اصولگرایان به دنبال رای مردم هستند و"انتقاد نمایندگان و جریان اصولگرایی از رئیسی یک جنگ زرگری است چرا که می‌گویند با توجه به انتخابات پیش روی مجلس، باید حرف‌هایی بزنیم که رای بیاوریم".

آقای قوامی در گفت‌وگو با سایت "بهار" با اشاره به افزیش قیمت برنج و کاهش قدرت خرید مردم، گفت که اصولگرایان با طرح انتقادها به دنبال سرمایه‌گذاری در آینده هستند.

بعضی دیگر از تحلیلگران براین باورند که در آینده از دل این انتقادها جریان‌های سیاسی جدیدی شکل می‌گیرد و در عمل آنها میدان‌دار انتخابات و رقابت‌های انتخاباتی خواهند شد و با این اقدام در عمل با حذف کامل گروه‌هایی مانند اصلاح‌طلبان و میانه‌روها، بدنه نیروهای سیاسی و حزبی نیز تغییر خواهد کرد و این انتقادات مقدمه خبرهای مهمتری است.
سکوت آیت‌الله خامنه‌ای
آیت‌الله علی خامنه‌ای در سال گذشته چند بار از گرانی‌ها انتقاد کرد از جمله در دهم بهمن‌ماه گفت آمارهای اقتصادی کشور در دهه ۹۰ "خرسندکننده نیست" و "مسئولان دولتی" مقصر هستند و برای چندمین بار حسن روحانی را مسبب این شرایط دانست اما تاکنون در دیدارهای رسمی انتقادی از عملکرد اقتصادی دولت آقای رئیسی و گرانی‌های اخیر نداشته است.

آیت‌الله خامنه‌ای بارها گفته "کلید حل مشکلات اقتصادی در داخل است" و با توجه به تشکیل "دولت جوان انقلابی" و یکدستی در سران قوا و حاکمیت، بعید به نظر می‌رسد فعلا در انظار عمومی گرانی‌ها را به گردن دولت بیندازد و احتمالا "دشمن" و به قول طرفداران حکومت "نفوذی‌ها" را مسبب مشکلات اقتصادی معرفی کند.

از سوی دیگر بخشی از اصولگرایان با توجه به نظر مساعد آیت‌الله خامنه‌ای به ابراهیم رئیسی و دولتش، ترجیح می‌دهند در قبال عملکرد آقای رئیسی سکوت کنند و منتظر شرایط سیاسی آینده و نظر رهبر حکومت ایران باشند.