از حمام در خون دختران باکره تا آزمایشگاه‌های گوگل؛ آیا بشر سرانجام راه غلبه بر مرگ را می‌یابد؟

 تمثیل جاودانگی اثر جولیو رومانو در قرن ۱۶ میلادییورونیوز: برای هزاران سال است که انسان تلاش می‌کند راهی بیابد که از پیری بگریزد و بر مرگ غلبه کند. این کوشش برای رسیدن به جاودانگی هر چند تا همین چند دهه پیش موضوعی تخیلی به شمار می‌رفت، اما حالا رفته رفته و به طور فزاینده‌ای در حال تبدیل به کانون علم واقعی است.

به گزارش نشریه واشنگتن‌پست، در سال ۲۰۱۳ گوگل یک شرکت بیوتکنولوژیکی به نام کالیکو را تاسیس کرد که هدف آن مقابله با پیری و «حل» مسئله مرگ است. از سوی دیگر پیتر تیل، بنیانگذار شرکت مالی پی‌پل متعهد شده است که با مرگ «مبارزه کند».

سال گذشته گزارش شد که جف بزوس رئیس شرکت آمازون هم در آزمایشگاه‌های شرکت آلتوس، شرکتی که قصد دارد سلول‌ها را به منظور معکوس کردن روند بیماری «جوان‌سازی» کند، سرمایه‌گذاری کرده است. حتی یک شرکت دانش‌بنیان هم در حال توسعه داروهایی است که می‌‌تواند کاری کند سگ‌ها عمر طولانی‌تری داشته باشند. آزمایش‌های بالینی این شرکت قرار است در سال جاری آغاز شود و در صورت موفقیت‌آمیز بودن بر روی انسان‌ها آزمایش شود.

رسیدن به جاودانگی، یا همان‌طور که محققان آن را به لحاظ علمی «ضد پیری» می‌نامند، هدف صنعتی بزرگ است که برآورد‌ها می‌گویند ارزش آن تا سال ۲۰۲۵ به ۶۱۰ میلیارد دلار خواهد رسید.

با این حال هرچند اکنون دنیای علم و فناوری رفته رفته بر مبارزه با فرایند پیری تمرکز می‌کند، قدمت تلاش بشر برای دست یافتن به جاودانگی به هزاران سال می‌رسد.

داستان «حماسه گیلگمش» که چهار هزار سال پیش در بین‌النهرین بر روی لوح‌های گلی حک شده است مربوط به همین اشتیاق است. زمانی که قهرمان اسطوره‌ای آن، گیلگمش، مأموریتی را برای «غلبه بر مرگ» آغاز می‌کند که در آخر شکست می‌خورد اما در این راه معنای زندگی را کشف می‌کند.  بشر اما به نظر می‌رسد به پیام این داستان چندان توجهی نداشت و به تلاش برای غلبه بر مرگ ادامه داد.

چین شی هوانگ، اولین امپراتور چین در قرن سوم قبل از میلاد، در جستجوی جاودانگی «اکسیر حیات» را در جامی نوشید اما چندی بعد در ۴۹ سالگی بر اثر مسمومیت جیوه درگذشت.

امپراطور چین تنها شخصیت تاریخی نبود که متقاعد شده بود نوشیدن یک کوکتل می‌تواند عمر جاودان برایش به ارمغان بیاورد. دایان دو پواتیه، معشوقه هنری دوم پادشاه فرانسه در قرن شانزدهم، برای جوانی ابدی و حفظ ظاهر زیبایش آب طلا نوشید. در علم قرون وسطی، که بر جستجوی سنگ جادو متمرکز بود، اعتقاد بر این بود که تماس این سنگ فلزات پایه را به طلا تبدیل می‌کند و زندگی ابدی می‌بخشد.

در طول تاریخ، خون یک داروی محبوب ضد پیری بوده است. در سال ۱۴۹۲ به پاپ اینوسنت هشتم که در حال مرگ بود خون کودکان تزریق شد. او به توصیه یک دانشمند زمانه‌اش به نام مارسلو فیچینو عمل کرده بود که می‌گفت سالمندان می‌توانند خون جوانان را «مانند زالو» بمکند تا ساعت بیولوژیکی بدن خود را به عقب برگردانند.

در دستورالعمل فیچینو آمده بود که خون کودکان قبل از تزریق باید با آب داغ و شکر مخلوط شود. این توضیح اضافی است که این روش سرانجام کارگر نیافتاد و پاپ اعظم به همراه کودکان اهداکننده خون جان خود را از دست دادند.

حمام کردن در خون باکره‌ها یکی دیگر از راه‌های پیشنهادی برای مبارزه با پیری بوده است. در آغاز قرن هفدهم، شاهدخت مجارستانی الیزابت باتوری معتقد بود که فرو رفتن منظم در یک وان پر شده از خون دختران باکره از چروک شدن پوستش جلوگیری می‌کند.

دو قرن بعد و یک متخصص مغز و اعصاب برجسته ادعا کرد وارد کردن بیضه‌های خوکچه هندی و سگ در مقعدش باعث شده احساس کند «سی سال جوان‌تر» شده است. یک جراح دیگر با الهام از این ایده، بیضه میمون را به آلت تناسلی مردان مسن پیوند زد تا پیری را معکوس کند.

اکنون اما در قرن ۲۱ آن اید‌ه‌های عجیب و تخیلی جای خود را به علم نوظهور برنامه‌نویسی سلولی یا «هک کردن سلول‌ها برای کدگذاری مجدد آن‌ها» داده است.

توماس فینک، موسسه معتبر علوم ریاضی لندن (LIMS) در این باره می‌گوید: «ایده این است که انسان چگونه می‌تواند طوری طراحی شود که بیشتر عمر کند. فیزیکدانی که در دانشگاه کمبریج آموزش دیده است جاودانگی را یک چالش ریاضی می‌بیند و برای حل آن ابتدا باید بپرسیم چرا پیر می‌شویم؟»

او می‌افزاید: «پاسخ متعارف این است که پیری اجتناب‌ناپذیر و شرط اساسی زندگی است. هر موجودی در طول زمان فرسوده و در نهایت مضمحل می‌شود. اما داستان بسیار عجیب‌تر از آن چیزی است که ما فکر می‌کنیم. مسئله می‌تواند به نظم تکاملی بازگردد که پیری را به عنوان یک خاصیت فرگشتی در نظر گرفته است.»

چندین شرکت، مانند بیت‌بیو (bit.bio)، در تلاش برای انجام برنامه‌نویسی سلولی جهت مبارزه با فرایند پیری هستند. در پروژه‌های این شرکت‌ها، تلاش می‌شود ساختارهای سلولی به منظور یافتن راهی برای درمان بیماری‌هایی مانند آلزایمر از نو کد‌نویسی شوند. برآورد می‌شود در درازمدت این بیوتکنولوژی انقلابی دانشمندان را قادر ‌سازد تا کدگذاری سلول‌ها را به نحوی تغییر دهند که سلول‌ها بتوانند خود را از نو بازسازی کند.

فارست شلدون، محقق در شرکت بیت‌بیو، می‌گوید «این یک فرضیه است اما اگر فرآیند پیری مکانیزمی در داخل سلول باشد که توسط یک برنامه کنترل می‌شود، ما می‌توانیم بر آن تأثیر بگذاریم.»

هرچند بشر هنوز تا جاودانه شدن و غلبه بر مرگ فاصله دارد، با این حال بخش قابل توجهی از دانشمندان امید دارند که این بار به شکلی واقعی انسان را تا مرحله شکست دادن پیری پیش ببرند.