آیا بیماری های قلبی مختص مردان و افسردگی مختص زنان است؟

 برخلاف تصور رایج، زنان بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی هستندیورونیوز: آیا بیماری‌های قلبی مختص مردان است؟ در مورد افسردگی چه دیدگاه‌هایی وجود دارد؟ آیا فقط زنان افسرده می‌شوند؟ در حوزه سلامت پیش‌داوری‌های مرتبط با جنسیت هنوزهم به کرات مشاهده می‌شود. این موضوع بی‌شک بر روی روند درمان، مراقبت و مدیریت بیماری تاثیرگذاراست.

النور کلگهورن، مورخ فمینیست از تجربیات شخصی خود در کتابش به‌نام «زنان بیمار: سفری از طریق پزشکی و اسطوره در دنیایی ساخته شده توسط مردان» صحبت کرده است. این نویسنده بریتانیایی در این کتاب که ژوئن سال گذشته منتشر شده می‌گوید که چگونه سلامت زنان در طول تاریخ به طور مداوم دچار سوء تفاهم و سوء تعبیر شده است.

ماجرا، داستان واقعی نویسنده کتاب است که چندین ماه از درد پاهایش دررنج بوده است. تشخیص دکترمتخصص بیماری نقرس و یا عوارض بارداری بود. دکترگفت که احتمالا این درد ارتباط با هورمون‌های او دارد، در حالی ‌که خودش قلبا به این موضوع شک داشت. هفت سال درد را تحمل کرد اما در نهایت کارش به اورژانس کشیده شد. مجددا به او اطمینان دادند که بیماری‌اش ارتباط به نوزاد تازه متولد شده اش دارد و به عارضه کاردیومیوپاتی (یک بیماری عضلانی قلب) دچار شده است. عارضه‌ای که می‌تواند منجر به اختلالات خطرناکی شود. این بیماری که «پری پارتوم کاردیومیوپاتی» نیز نامیده می‌شود از ۱ ماه پیش از زایمان تا ۵ ماه پس از آن رخ می‌دهد.

اما این تشخیص نیز درست نبود و بالاخره یک روماتولوژیست منشا بیماری را لوپوس دانست؛ گونه‌ای از انواع بیماری‌های خود ایمنی که در آن سیستم دفاعی بدن، علیه ارگان‌ها و بافت‌های پیوندی خود عمل کرده و به‌آن‌ها آسیب می‌رساند. زنان در مقابل این بیماری ۱۰ برابر بیشتر از مردان آسیب‌پذیرند.

اصطلاح «طبیعت» زن و این تصور که زن نماد یک موجود ضعیف است از دیرباز در حوزه پزشکی هم وجود داشته است. کاترین ویدال، نوروبیولوژیست فرانسوی این گفته را تایید می‌کند.

او گزارشی روشنگرانه تحت عنوان «در نظر گرفتن جنسیت برای درمان و مراقبت بهتر: مسئله بهداشت عمومی» برای شورای برابری زن و مرد فرانسه تهیه کرده است. او در این گزارش می‌گوید که در بین بیماران کلیه کدهای اجتماعی مرتبط با جنسیت زنانه و مردانه برای توصیف علائم بیماری، ارتباط آن با بدن و همچنین درمان و مراقبت از بیمار، تاثیرزیادی دارند.

کادر پزشکی نیز برای تفسیر و تشخیص علائم بالینی و درمان احتمالی بیماری بسته به جنسیت فرد بیمار دچار قضاوت و پیش‌داوری‌های جنسیتی می‌شوند. بیماری‌هایی با عنوان بیشتر زنانه یا مردانه از نمونه‌های این قضاوت‌ها هستند. مثلا این که زنان بیشتر از مردان در برابر بیماری‌های قلبی عروقی آسیب پذیر هستند. ۵۶ درصد بیمارانی که به‌دلیل عارضه قلبی جان خود را از دست می‌دهند، زن هستند. این میزان در مورد مردان ۴۶ درصد است.

با این وجود سکته قلبی همچنان در زنان کمتر تشخیص داده می‌شود زیرا از این بیماری به اشتباه به عنوان بیماری «مردان تحت استرس در محل کار» یاد می شود. این درحالیست که برخلاف تصور رایج، زنان بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی هستند.

همچنین گفته می‌شود که زنان به طور متوسط ۲ برابر مردان از افسردگی رنج می‌برند. اما دلیل اصلی آن‌طور که مدت‌ها ادعا می‌شد به دلیل هورمون‌های زنانه نیست. تحقیقات نشان داده است که تفاوت بین زن و مرد در میزان افسردگی بسته به محیط اقتصادی-اجتماعی متفاوت است.

از سوی دیگر بیماری‌هایی که به سلامت جنسی و باروری زنان مربوط می‌شوند، معمولا در تعیین میزان بیماری‌های مردان و زنان در نظر گرفته نمی‌شوند. بعنوان نمونه بیماری آندومتریوز که اکنون بیماری شناخته شده‌ای است، برای مدت‌های طولانی به واسطه ارتباطش با تابوی قاعدگی تشخیص داده نمی‌شد.

اما گاهی اوقات تاخیر در درمان یا غربالگری بیماری به خود زنان مرتبط است. طبق یک نظرسنجی در فرانسه زنان به طور متوسط ​​۱۵ دقیقه دیرتر از مردان در موارد سکته با اورژانس تماس می‌گیرند. این موضوع منجر به افزایش خطرات و رسیدگی به‌موقع به بیمار می‌شود.

کلر مونیه‌ویه، متخصص قلب و عروق، با اظهار تاسف نسبت به این موضوع می‌گوید: «زنان کمتر نگران سلامتی خود هستند، اغلب آنها به‌فکر خانواده یا شغل‌‌شان هستند». روزانه ۲۰۰ زن به‌دلیل بیماری‌های قلبی و عروق جان خود را از دست می‌دهند. این پزشک فرانسوی در ادامه می‌گوید با غربالگری و تشخیص به موقع می‌توان از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد. علائم هشدار دهنده بیماری قلبی در زنان می‌تواند به طور متفاوتی ظاهر شود: برای مثال، خستگی مداوم یا اختلالات گوارشی، علائم کمتر شناخته شده‌ای هستند.

به اعتقاد این متخصص باید این باور را اصلاح کنیم که وقتی مردی به زمین می‌افتد، علت ایست قلبی است، اما وقتی زنی به زمین می‌افتد این احتمال می‌رود که دچار سندرم «وازوواگال» (غش کردن ناگهانی) شده باشد. این متخصص قلب می‌گوید:«اگر کادر درمان آگاه نباشند و مساله را به زن بودن و یا مرد بودن تقلیل دهند احتمال خطای تشخیص بالا می‌رود.»