به چه دلیل ناتو درخواست زلنسکی برای اعلام منطقه پرواز ممنوع را نپذیرفت؟

یورونیوز:در حالی‌که ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین از ناتو درخواست کرده تا در بخش‌‌هایی از آسمان این کشور منطقه پرواز ممنوع برقرار کنند، اما چنین مطالبه‌ای پیشاپیش با پاسخ صریح و منفی بوریس جانسون مواجه شده است و به نظر نمی‌رسد دیگر کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی هم با آن موافق باشند.
 
چرایی این مخالفت واضح به نظر می‌رسد: بخش عمده‌ای از بحران کنونی میان روسیه و اوکراین و یکی از توجیهات ولادیمیر پوتین برای حمله به این کشور، احتمال عضویت اوکراین در ناتو است. امری که روسیه آن را به‌عنوان یک تهدید امنیتی جدی برای خود تلقی می‌کند. رهبران کشورهای عضو ناتو و به‌ویژه جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا بارها به صراحت اعلام کرده اند که با وجود حمایت دیپلماتیک، لجستیک و نظامی از اوکراین، نیرویی به این کشور اعزام نمی‌کنند.
 
برقراری منطقه پرواز ممنوع به این معنا است که سامانه پدافند ضد هوایی، هواپیماها را در محدوده هوایی مشخص هدف قرار می‌دهد. در صورت موافقت ناتو با درخواست ولودیمیر زلنسکی، این امر به معنای ورود مستقیم ناتو به جنگ با روسیه است؛ امری که این سازمان نظامی-امنیتی بین‌المللی به هر شکلی از آن احتراز می‌کند. تنش میان ناتو و مسکو، پیشاپیش و پس از دستور ولادیمیر پوتین به آماده‌باش سامانه موشک‌های هسته‌ای به اندازه کافی بالا است. 
 
در طول تاریخ، تنها سه مورد از برقراری منطقه پرواز ممنوع، آن هم برای جلوگیری از قتل‌ عام غیرنظامیان در جریان جنگ‌های داخلی دیده می‌شود.

نخستین بار و در جریان جنگ اول خلیج فارس در سال‌های ۱۹۹۱ و ۱۹۹۲، زمانی که ایالات متحده و همپیمانانش (بریتانیا و فرانسه) از سرنگونی حکومت صدام حسین منصرف شدند و در حالی که قیام در کردستان و جنوب عراق علیه دولت بعث برخلاف پیش‌بینی‌ها بدون پشتیبان بین‌المللی مانده بود، دولت جورج بوش پدر در مناطقی از عراق و برای جلوگیری از ادامه «سلاخی» غیرنظامیان منطقه پرواز ممنوع اعلام کرد. این وضعیت عملا تا سال ۲۰۰۳، یعنی زمان سرنگونی صدام پابرجا بود و همین امر به منطقه کردستان عراق اجازه استقلال دوفاکتو (عملی و نه رسمی) داد.
 
مورد دیگر در جریان جنگ داخلی یوگسلاوی سابق بود. در سال‌های ۱۹۹۲ و ۱۹۹۳، زمانی که قتل عام در بوسنی و هرزگوین بالا گرفته بود، ناتو برای جلوگیری از تشدید کشتار و آغاز بمباران مواضع صرب‌ها، برفراز این کشور منطقه پرواز ممنوع اعلام کرد.
 
آخرین مورد از برقراری چنین محدودیتی در جریان جنگ داخلی لیبی بود. در آن سال و زمانی که قیام برای سرنگونی حکومت معمر قذافی آغاز شده بود، شورای امنیت سازمان ملل متحد با استناد به اصل نوظهور مسئولیت به دفاع و به منظور جلوگیری از کشتار گسترده شهروندان لیبی، فورا منطقه پرواز ممنوع بر فراز آسمان این کشور اعلام کرد. بریتانیا و فرانسه به‌عنوان رهبران عملیات نظامی بشردوستانه در این کشور شمال آفریقا، اجرای این محدودیت را بر عهده داشتند.