آیا ویروس کووید بومی خواهد شد و معنی آن چه خواهد بود؟

بی بی سی:چند کشور اروپایی اعتقاد دارند که کووید تبدیل به یک بیماری بومی خواهد شد و بر همین اساس اقدامات مربوط به جلوگیری از آن را لغو می کنند. ولی یک بیماری بومی چیست و در عمل به چه معنا می باشد؟ در فرانسه، انگلستان، اسپانیا و دانمارک و بعضی کشورهای دیگر، ماسک زدن، گذرنامه های کووید و محدودیت های جمعیتی به تدریج کنار گذاشته می شود. در همین حال، در روسیه و آمریکا دوره قرنطینه کوتاه تر شده است.

مقامات بهداشتی استدلال می کنند که در مقطعی از زمان کووید-۱۹ تبدیل به یک بیماری بومی خواهد شد. این یعنی کووید دیگر به عنوان یک فوریت بهداشتی در نظر نخواهد گرفته شد. ولی آیا این بیماری در حال حاضر یک بیماری بومی است یا اینکه کشورها زودتر از موعد اقدام می کنند؟ چگونه می توانیم متوجه شویم؟ و در این صورت، چنین تغییری درعمل برای اکثر افراد به چه معنی خواهد بود؟ در اینجا دلایل اصلی این بحث را ذکر می کنیم.
تفاوت بیماری بومی در برابر همه گیری جهانی
در ابتدا باید این نکته ذکر شود که تبدیل شدن کووید به یک بیماری بومی به معنی از بین رفتن آن نیست و ممکن است چنین اتفاقی هرگز نیافتد. زمانی که یک بیماری قابلیت پیش‌بینی بیشتری پیدا می کند، به عنوان یک بیماری بومی در نظر گرفته می شود. این زمانی است که کارشناسان می توانند تعداد ثابتی از موارد ابتلا و مرگ و میر ناشی از آن را با توجه به مکان و زمان خاصی از سال تخمین زنند. بومی شدن یک بیماری به شدت آن ارتباطی ندارد. سل، اچ آی وی (HIV) و مالاریا همه بیماری های بومی هستند. بر اساس سازمان جهانی بهداشت (WHO)، مالاریا سالانه به تنهایی باعث ۶۲۷ هزار مورد تلفات و ۲۴۱ میلیون مورد ابتلا می شود.
مالاریا توسط پشه‌های ماده از جنس آنوفل به انسان منتقل می‌شودسرعت شیوع یک بیماری آن را تبدیل به یک بیماری بومی یا یک همه گیری جهانی می کند.

اپیدمی (همه گیری) زمانی اتفاق می افتد که تعداد موارد از کنترل خارج می شود. ولی این محدود به یک منطقه خاص است. همه گیری جهانی زمانی بوجود می آید که بیماری به چندین قاره گسترش پیدا می کند. این در اوایل سال ۲۰۲۰ در مورد کووید اتفاق افتاد. بر اساس سازمان جهانی بهداشت (WHO)، از ۱۶ فوریه بیش از ۴۰۰ میلیون مورد کووید و ۵.۸ میلیون تلفات ثبت شده است.
آیا کووید تبدیل به بیماری بومی خواهد شد؟
از زمان بوجود آمدن واکسن ها و ایجاد مصونیت طبیعی در ۲ سال گذشته، بعضی دولت ها بر این باورند که تهدید ناشی از کووید، به خصوص واریانت (سویه) امیکرون، کاهش پیدا کرده است. با این حال کارشناسان هشدار می دهند ممکن است ویروس کرونا هرگز از بین نرود و مانند ویروس آنفلوانزا، بین ما همچنان انتشار پیدا کند. آنتونی فاوچی، مشاور ارشد پزشکی آمریکا، در یکی از رویدادهای اخیر در مجمع جهانی اقتصاد (WEF) در سوئیس گفت: "اگر به تاریخچه بیماری های عفونی نگاه کنید، ما فقط یک بیماری عفونی را در انسان از بین برده ایم و آن هم آبله است. چنین اتفاقی درباره این ویروس نخواهد افتاد".
کووید در اوایل سال ۲۰۲۰ به سرعت در سراسر قاره‌ها گسترش یافت. سرعت انتشار آن را به یک بیماری همه گیر تبدیل کرد.مایک رایان، مدیر اجرایی برنامه فوریت های بهداشتی سازمان جهانی بهداشت در رویداد دیگری در WEF به نکته مشابهی اشاره کرد. او گفت: " ما امسال به این ویروس خاتمه نخواهیم داد. ممکن است هرگز به این ویروس پایان ندهیم. ویروس های همه گیری جهانی در نهایت به جزئی از اکوسیستم تبدیل می شوند". او گفت: "ما می توانیم به این اورژانس بهداشت عمومی پایان دهیم". با این حال او اشاره کرد: "بیماری بومی به معنی خوب نیست. بومی شدن بیماری به این معنی است که همیشه باقی خواهد ماند. کاری که باید انجام دهیم این است که با حداکثر واکسیناسیون جمعیت خود بروز این بیماری را به سطح پایین برسانیم تا کسی از بین نرود".
آیا کووید تبدیل به بیماری بومی شده است؟
با توجه به فقدان داده های دراز مدت که در تلفات و موارد کووید را به وضوح ثبات نشان دهد، دانشمندان درباره بومی شدن آن حرفی نمی زنند. اتل ماسیل یک بومی شناس (اپیدمیولوژیست) در دانشگاه فدرال اسپیریتو سانتو در برزیل می گوید: "این روند هنوز به خوبی تثبیت نشده است". او می پرسد: "تعداد قابل قبول یا مورد انتظار موارد ابتلا، بستری شدن بیمارستانی و تلفات سالانه ناشی از این بیماری چیست؟"
واکسن‌ها و عفونت‌های گذشته، ایمنی جمعیت را در برابر کرونا بهبود بخشیده استاز یک طرف واکسن ها و عفونت های پیشین، ایمنی در جمعیت را بهتر کرده است. بر اساس گزارش جهان ما در داده‌ها (Our World in Data)، در حال حاضر ۵۳ درصد مردم دنیا کاملا واکسینه شده اند. موسسه سنجش و ارزیابی سلامت (IHME)، در دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن، پیش بینی می کند با توجه به میزان بالای شیوع امیکرون تا مارس ۲۰۲۲ بیش از ۵۰ درصد دنیا به کووید مبتلا خواهد شد. از سوی دیگر، تعداد بالای موارد، پیش بینی سناریوها را دشوار می کند. دکتر ماسیل می گوید: "زمانی که میزان انتقال بالا است، هر اتفاقی ممکن است بیافتد، از جمله ظهور سویه های جدید".

میزان تلفات ناشی از کووید یا درصد افرادی که به دلیل آن جان خود را از دست می دهند در مقایسه با تعداد افرادی که به آن مبتلا می شوند، از ۱ تا ۲ درصد به ۰.۲۵ درصد کاهش پیدا کرده است. خولیو کرودا از موسسه اسوالدو کروز و رییس انجمن پزشکی استوایی برزیل می گوید این میزان هنوز ۲.۵ برابر بیشتر از آنفلوانزا است. بنابراین در حالیکه برخی استدلال می کنند ممکن است کووید بومی شود، هنوز نمی توان آن را با آنفلوانزا مقایسه کرد و مطمئنا با سرماخوردگی عادی قابل مقایسه نیست.
آیا برای برداشتن محدودیت‌ها هنوز زود است؟
این قطعا در کشورهایی از جمله بریتانیا، که در آنها محدودیت ها کاهش پیدا می کند، بحث اصلی است. در بریتانیا تا پایان فوریه، قرار است تمام محدودیت های مربوط به کووید، از جمله قرنطینه اجباری حذف شوند. آقای بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا، این تصمیم را اینگونه توجیه کرد: "با بومی شدن کووید، باید الزامات قانونی را با رهنمون هایی جایگزین کنیم که از افراد مبتلا به این ویروس بخواهد مراقب افراد دیگر باشند". "
در انگلستان، الزامات قانونی مربوط به کووید قرار است با مشاوره و راهنمایی جایگزین شودولی کارشناسان محتاط تر هستند. دکتر ماسیل می گوید این ویروس " به انتشار خود ادامه خواهد داد" و می‌گوید: "حتی اگر اقدامات دیگر اجباری نباشند، مهم است که همه اقدامات احتیاطی را در صورت لزوم انجام دهند". به عنوان مثال، فردی که مبتلا به کووید است، باید در صورت امکان از خانه کار کند تا دیگران را در معرض خطر ندهد. و اگر افراد مجبور هستند از خانه بیرون روند، برای جلوگیری از پیشگیری باید ماسک بزنند.

او می‌گوید: "این درباره عفونت اچ آی وی (HIV) هم صدق می کند. حتی با وجود بومی در نظر گرفته شدن این بیماری، داشتن ارتباط جنسی بدون استفاده از کاندوم شما را در معرض خطر قرار می دهد".

حتی پس از برداشته شدن اقدمات حفاظتی، افزایش جدید انتقال ویروس می تواند کشورها را مجبور به برگرداندن برخی از این اقدامات کند تا نرخ شیوع را کاهش دهند.
در عمل چه تغییراتی بوجود خواهد آمد؟
خاتمه دادن به محدودیت ها باعث خواهد شد کشور ها مجبور شوند دسترسی به درمان های کووید را گسترش دهند، از جمله داروهای ضد ویروسی و پادتن های مونوکلونال، که مولکول های آزمایشگاهی هستند که مانند پادتن های طبیعی عمل می کنند تا سیستم ایمنی را تقویت کنند. دکتر کرودا می گوید آزمایش و ردیابی گسترده با مدل نظارت جایگزین می شوند که در آن آزمایش در بیمارستان ها و کلینیک های سرپایی متمرکز است. او می گوید چنین سیستمی "مقرون به صرفه است و به شناسایی الگوها در تعداد موارد کمک می کند. اگر این نظارت ها در یک منطقه خاص گسترش پیدا کند، می توان به موقع مداخله کرد و واکسن‌ها را مستقر کرد یا در آن مکان آزمایش‌ها را در دسترس قرار داد"
دکتر کرودا می‌گوید برنامه‌های آزمایشی گسترده‌تر با نظارت متمرکز جایگزین می‌شوندیکی از جنبه‌های نامشخص این است که چه تغییراتی در استراتژی کووید بر برنامه های واکسیناسیون تاثیر خواهد گذاشت. آیا دوز چهارم واکسن به افرادی پیشنهاد داده می شود که واکسن تقویتی یا بوستر زده اند؟ یا آیا واکسن ها سالانه به روز می شوند. در حال حاضر این در برنامه واکسیناسیون آنفلوانزا اجرا می شود.

دکتر کرودا می گوید: "با ظهور سویه های جدید، این امکان وجود دارد که واکسن ها نیاز به سازگاری داشته باشند، به خصوص برای محافظت از آسیب پذیرترین گروه ها، مانند افراد مسن، کودکان و افرادی که سیستم ایمنی آنها سرکوب شده است".

او می گوید هنوز زود است که قضاوت کنیم آیا کشورها با شرط بندی بر روی بومی شدن کووید، در تغییر استراتژی خود کار درستی انجام می دهند یا خیر. "این بستگی زیادی به عواملی دارد که از کنترل ما خارج هستند. در همین حین، ممکن است یک سویه جدید بسیار مسری ظاهر شود که توانایی بالاتری در فرار از ایمنی و خطر بیشتر بستری شدن بیمارستانی و مرگ دارد". "دقیقا برای جلوگیری از چنین اتفاقی است که باید واکسن را به همه، به خصوص برای افرادی که هیچ دوز واکسن را نزده اند، ارائه دهیم. این باید در سراسر جهان اولویت شماره یک باشد".