مجلس طرح محدود سازی حداکثری اینترنت و افزایش کنترل نظامیان بر آن را تصویب کرد

رادیو فردا:کمیسیون مشترک مجلس که تحت عنوان «حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی» فعالیت می‌کند، کلیات طرحی را که برای محدودسازی حداکثری اینترنت تهیه شده است، تصویب کرد.

کمیسیون مشترک مجلس که تحت عنوان «حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی» فعالیت می‌کند، با ۱۸ رإی مثبت و یک رای منفی کلیات طرحی را که در راستای محدودسازی حداکثری اینترنت و افزایش کنترل نظامیان بر اینترنت تهیه شده است، تصویب کرد.

جلسه بررسی این طرح که عنوان آن « «طرح نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی» اعلام شده و به طرح «صیانت» نیز مشهور است، در حالی تشکیل شد که مجلس ایران درگیر بررسی بودجه سال آینده است و برخی نمایندگان اصرار داشتند جلسه کمیسیون پس از پایان رسیدگی به بودجه تشکیل شود، ولی این درخواست مورد قبول نمایندگان حامی محدودیت اینترنت قرار نگرفت.

طرح صیانت پس از آن‌ در دستور کار مجلس قرار گرفت که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در سخنرانی‌های متعدد، فضای مجازی در ایران را «ول و رها» خواند و از محدود نکردن آن توسط نهادهای مسئول انتقاد کرد.

خبرگزاری ایسنا در گزارشی از جلسه کمیسیون مشترک نوشته است که در این جلسه، جلال رشیدی کوچی، نماینده مجلس، گفته است: «عده‌ای برای موافقت با این طرح با من تماس می‌گیرند و من را تهدید می‌کنند. این در حالی است که بعد از گذشت مدتی از آغاز به کار کمیسیون مشترک مردم هنوز نگران تصویب این طرح هستند.»

مخالفان «طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» هشدار داده‌اند که موضوع محدود به تحدید پیام‌‌رسان‌های خارجی مهم مانند اینستاگرام نیست و در صورت تصویب این طرح، تغییرات بنیادینی در نحوه فعالیت کاربران، نظارت بر اینترنت و پهنای باند ایجاد خواهد شد و هدف از آن اعمال محدودیت شدید در زمینه دسترسی به اینترنت است.

در صورت تصویب این طرح به‌عنوان قانون، چنان‌که در این متن آمده، از آن پس «همه داده‌ها نیز ضبط و نگهداری خواهند شد» و طبق این طرح، «ذخیره‌سازی و پردازش داده‌های کاربران ایرانی مطابق مصوبات شورا و ضوابط و مقررات مربوط» یک روال عادی خواهد بود.

بنا بر این متن، همچنین مقرر شده که ایجاد و نگهداری و بهره‌برداری از گذرگاه‌های مرزی اینترنتی از سوی بخش خصوصی و غیردولتی بعد از لازم‌الاجراشدن این قانون ممنوع شود و این امر به‌دست نظامیان سپرده خواهد شد.

منتقدان همچنین می‌گویند حامیان این طرح به دنبال اعمال فیلترینگ گسترده‌تر و پس از آن جایگزینی برخی اپلیکیشن‌ها هستند. یکی از اپلیکیشن‌های پیشنهادی اپلیکیشن روبینو است که قرار است جایگزین اینستاگرام شود.

این اپلیکیشن را یک شرکت‌ وابسته به ستاد اجرایی فرمان امام اداره می‌کند. ستاد اجرایی فرمان امام، بزرگ‌ترین هلدینگ اقتصادی وابسته به دفتر رهبر جمهوری اسلامی است.

برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری دولت ایران برای محدودیت بیشتر اینترنت در حالی صورت می‌گیرد که «خانه آزادی» (فریدم هاوس) در گزارش تازه خود مربوط به سال ۲۰۲۱، شاخص آزادی اینترنت کشورهای جهان را اعلام کرد و در این جدول ایران یکی از بدترین کشورها با کمترین آزادی اینترنت -حتی پایین‌تر از کشورهایی همچون بلاروس، ازبکستان و پاکستان- رده‌بندی شده است.

حکومت ایران، به‌موازات پیگیری برای تصویب این طرح، سال‌ها است که به دلایل امنیتی و برای کنترل اعتراض‌ها و سرکوب‌ها یا سانسور وقایع سرکوب‌ها، تحت عنوان راه‌اندازی «شبکه ملی» درصدد جدا کردن اینترنت داخلی (اینترانت) از اینترنت جهانی است. این طرح که از آن به‌عنوان «کلید قطع ارتباط با اینترنت جهانی» نام می‌برند، قرار است تا پایان سال ۱۴۰۲ نهایی شود.

برخی مقام‌های حکومت ایران پیشنهاد داده‌اند که در مسیر ایجاد شبکه ملی اطلاعات از تجربه کشورهایی چون روسیه و چین استفاده شود.

از سوی دیگر، در روزهای اخیر گزارش‌های متعددی درباره کاهش عامدانه سرعت اینترنت برای اختلال در دسترسی به شبکه‌های اجتماعی پرطرفدار مانند اینستاگرام منتشر شده است.

در همین زمینه، روز گذشته وب‌سایت زومیت که اخبار حوزه فناوری را پوشش می‌دهد، در گزارشی نوشت که برخی شرکت‌های اینترنتی گفته‌اند پهنای شبکه‌های خارجی مانند اینستاگرام، واتس‌اپ، تلگرام و کلاب‌هاوس «به‌عمد کم شده است».

روزنامه «اعتماد»، چاپ تهران، نیز روز دوشنبه دوم اسفند در گزارشی نوشت که یکی از اهداف کاهش سرعت در اینترنت محدود کردن دسترسی به شبکه‌های اجتماعی پرطرفدار است و «به نظر می‌رسد اتفاقی که برای پیام‌رسان وایبر در سال ۹۴ افتاد، قرار است برای اینستاگرام نیز رخ دهد و پهنای باند آن به قدری کاهش یابد که عملاً کاربران فراموش کنند که شبکه اجتماعی‌ای به نام اینستاگرام وجود داشته است».